«No Pasarán», δηλαδή «δε θα περάσουν»

«Είναι καλύτερα να πεθαίνεις όρθιος, παρά να ζεις γονατιστός»

Η φράση ανήκει στη Ντολόρες Ιμπαρούρι, γνωστή ως Πασιονάρια (λουλούδι του πάθους) που σαν σήμερα (12/11/1989), αφήνει την τελευταία της πνοή. Γεννημένη στις 9/12/1895, μεγάλωσε σε μια πολυμελή και φτωχή οικογένεια ανθρακωρύχων. Για να καταφέρει να επιζήσει αναγκάστηκε να δουλεύει ως υπηρέτρια και ως ράφτρα από πολύ νεαρή ηλικία. Άλλοτε πάλι γύριζε μ’ ένα κοφίνι στο κεφάλι στα βασκικά χωριά, πουλώντας ψάρια. Όταν αργότερα θα γίνει επιφανές μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ισπανίας οι πολιτικοί της αντίπαλοι, θέλοντας να την προσβάλλουν θα της υπενθυμίζουν το «ταπεινό» παρελθόν της αποδίδοντάς της το προσωνύμιο «Σαρδελού».

Εξορίστηκε από την Ισπανία στο τέλος του Εμφυλίου Πολέμου και επέστρεψε στην χώρα της 1977, όταν και επανεκλέχτηκε βουλευτής της Αστουρίας.

Συγκαταλέγεται στους πιο ικανούς και φλογερούς ομιλητές του 20ου αιώνα.

Όσο για την πιο γνωστή φράση της, αυτή που «έγραψε Ιστορία», δεν είναι άλλη από το περίφημο «No pasaran», δηλαδή «δε θα περάσουν».

Φράση που ειπώθηκε, κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, το 1936, για τη Μάχη της Μαδρίτης. Τελικά, τα φασιστικά τάγματα του Φράνκο πέρασαν και εκείνος υπήρξε ο δικτάτορας της χώρας για περίπου 35 χρόνια. Αλλά, όσο παράδοξο κι αν ακούγεται, εδώ βρίσκεται η μεγάλη νίκη της Πασιονάρια: Ενώ το ολοκληρωτικό καθεστώς του Φράνκο είναι μετρήσιμο και χρονικά τοποθετημένο, τα δικά της τα λόγια ξεπέρασαν το ιστορικό πλαίσιο στο οποίο ειπώθηκαν και έγιναν διαχρονικό μήνυμα αντίστασης απέναντι σε όποιον και σε ό,τι επιχειρεί να καταλύσει αυτό που αποτελεί τον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης, δηλαδή, την ελευθερία.

Μ’ άλλα λόγια, η Πασιονάρια, «πέρασε» στην Ιστορία.

Στην Ιστορία που ήξερε να την διαβάζει αποκρυπτογραφώντας την:

«Μην κλείνετε τα μάτια σας στην άνοδο αυτών των στοιχείων. Αν σε μια χώρα της Ευρώπης οι φασίστες καταφέρουν να αποκτήσουν εξουσία, τότε η μπόρα θα μας πάρει όλους», είχε πει αναφερόμενη στην άνοδο του Μουσολίνι και του Χίτλερ.

Και σήμερα αν ζούσε, το ίδιο θα μας έλεγε.

Το θέμα είναι αν εμείς, είμαστε διατεθειμένοι να πούμε –και να το εννοούμε με τις πράξεις και τις επιλογές μας- αυτό που είπε εκείνη:

«No Pasarán»