Η σπίθα που πυροδότησε τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Στις 28 Ιουνίου 1914 ο Σερβοβόσνιος φοιτητής Γκαβρίλο Πρίντσιπ δολοφόνησε στο Σαράγεβο τον διάδοχο του αυστροουγγρικού θρόνου Φραγκίσκο Φερδινάνδο (Franz Ferdinand στα γερμανικά) και τη σύζυγό του, Σοφία.

Η ενέργεια αυτή του Πρίντσιπ, που εξέφραζε τις φιλοδοξίες του πανσερβισμού, πυροδότησε τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η μεγάλη εδαφική επέκταση της Σερβίας στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) άνοιξε την όρεξη των εθνικιστικών κύκλων του Βελιγραδίου για την απελευθέρωση των Νότιων Σλάβων της Αυστροουγγαρίας. Καθοδηγούμενοι από τον επικεφαλής των σερβικών μυστικών υπηρεσιών, συνταγματάρχη Ντραγκουτίν Ντιμιτρίεβιτς, άρχισαν να ενισχύουν τις μυστικές νοτιοσλαβικές οργανώσεις που υπήρχαν στην επικράτεια των Αψβούργων.

Μία από τις μυστικές οργανώσεις, που δρούσαν στο έδαφος της Βοσνίας, ήταν η «Μλάντα Μπόσνα» («Νεαρά Βοσνία»), αποτελούμενη κυρίως από Σερβοβόσνιους μαθητές.

Η οργάνωση, στην οποία ηγετικό ρόλο είχε ο φοιτητής Γκαβρίλο Πρίντσιπ (1894-1918), ήταν αντίθετη με την κατοχή της Βοσνίας από τους Αυστριακούς και είχε ως στόχο την απελευθέρωση των σλαβικών περιοχών του ευρωπαϊκού Νότου και τη σύμπηξη μιας ενιαίας Γιουγκοσλαβίας. Η ευκαιρία για μία θεαματική ενέργεια κατά της αυστροουγγρικής κατοχής της Βοσνίας θα δινόταν από τους νεαρούς επαναστάτες της «Μλάντα Μπόσνα» στις 28 Ιουνίου 1914, κατά την επίσημη επίσκεψη του αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου και της συζύγου του, Σοφίας, στο Σαράγεβο, προκειμένου να εγκαινιάσουν ένα νοσοκομείο. Ο Γκαβρίλο Πρίντσιπ και η πενταμελής ομάδα του είχαν σκοπό να τους σκοτώσουν και να γίνουν ήρωες. Η συνωμοσία είχε οργανωθεί από τον Ντιμιτρίεβιτς και ήταν σε γνώση του Σέρβου πρωθυπουργού Νίκολα Πάσιτς. Ο Πάσιτς, που είχε εχθρικές σχέσεις με τον Ντιμιτρίεβιτς, αναλογιζόμενος τις επιπτώσεις στη χώρα του από μια τέτοια ενέργεια, ειδοποίησε την αυστριακή κυβέρνηση, η οποία δεν θεώρησε σοβαρή την προειδοποίηση και αδιαφόρησε.

Το πρωί της 28ης Ιουνίου 1914, μόλις η βασιλική πομπή εμφανίστηκε στην κεντρική οδό του Σαράγεβο, ένας από την ομάδα του Πρίντσιπ, ο 19χρονος Νεντέλικο Τσαμπρίνοβιτς, έριξε μία χειροβομβίδα, η οποία προσέκρουσε στην άμαξα του διαδόχου και εξερράγη σε διπλανό όχημα, τραυματίζοντας δύο από τους συνοδούς αξιωματικούς του Φραγκίσκου Φερδινάνδου. Λίγο αργότερα, κι ενώ ο διάδοχος και η σύζυγός του κατευθύνονταν προς το νοσοκομείο για να επισκεφθούν τους τραυματίες αξιωματικούς, ο Πρίντσιπ τούς πυροβόλησε και τους σκότωσε με ένα εννιάρι πιστόλι τύπου «FN1910», το οποίο, κατά πάσα πιθανότητα, του το είχαν προμηθεύσει οι σερβικές μυστικές υπηρεσίες.

Η Αυστροουγγαρία θεώρησε υπεύθυνη τη Σερβία για τη δολοφονία του πριγκιπικού ζεύγους και της κήρυξε τον πόλεμο στις 28 Ιουλίου 1914. Στον πόλεμο ενεπλάκησαν όλες οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις και οι Ηνωμένες Πολιτείες από το 1917, με αποτέλεσμα να προκύψει μια γενικευμένη στρατιωτική σύγκρουση, που έσπειρε τον όλεθρο στη «γηραιά ήπειρο» και έμεινε στην Ιστορία ως Α' Παγκόσμιος Πόλεμος ή Μεγάλος Πόλεμος (1914-1918).

Με μια ματιά…

1794: Γαλλική Επανάσταση: ο Μαξιμιλιανός Ροβεσπιέρος και ο Λουί Αντουάν Λεόν ντε Σαιν Ζυστ εκτελούνται στην γκιλοτίνα στο Παρίσι.

1821: Οι Σουλιώτες, πολιορκούμενοι από τον Ομέρ Βρυώνη, εγκαταλείπουν οριστικώς το Σούλι.

1822: Η καταστροφή της στρατιάς του Δράμαλη ολοκληρώνεται στο Αγιονόρι Αργολίδας από τους άνδρες του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, του Δημήτριου Υψηλάντη, του Παπαφλέσσα και του Νικηταρά.

1920: Ο σουλτάνος Μεχμέτ ο 6ος υπογράφει τη Συνθήκη των Σεβρών, που βάζει την οριστική «ταφόπλακα» στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η Ελλάδα κερδίζει εδάφη και γίνεται «η χώρα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών», σύμφωνα με τον Ελευθέριο Βενιζέλο (10 Αυγούστου με το νέο ημερολόγιο).

1945: Αμερικανικό βoμβαρδιστικό Β-25 συντρίβεται στον 79ο όροφο του Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ, σκοτώνοντας 14 άτομα και τραυματίζοντας 26.

1948: Μία μέρα πριν από την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου, διοργανώνονται αγώνες για βετεράνους αθλητές-θύματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, με πρωτοβουλία του σερ Λούτβιγκ Γκούτμαν. Οι αγώνες αυτοί αποτελούν το προοίμιο των Παραολυμπιακών Αγώνων, που θα διοργανωθούν για πρώτη φορά το 1960 στη Ρώμη.

1998: Το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων διατάσσει την Τουρκία να καταβάλει αποζημίωση στην Ελληνοκύπρια Τιτίνα Λοϊζίδου για τη δημευμένη περιουσία της στα Κατεχόμενα.