Ο πρωτεργάτης του Νεοελληνικού Διαφωτισμού

Υπήρξε πνευματικός αρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης, εισηγητής και κύριος εκφραστής του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Ο Χιώτης γιατρός και λόγιος Αδαμάντιος Κοραής είναι μία από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες του Νεότερου Ελληνισμού. Πνευματικός αρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης, ισάξιος του Ρήγα Φεραίου και του Διονυσίου Σολωμού, είναι ο μεγάλος δάσκαλος του γένους, εισηγητής και κύριος εκφραστής του Διαφωτισμού στον ελληνικό χώρο.

Ήταν ο πρωτότοκος γιος του Χιώτη Ιωάννη Κοραή, εμπόρου και προεστού της Σμύρνης, και της Σμυρνιάς Θωμαΐδας Ρυσίου, κόρης του λογίου εμπόρου και δάσκαλου Διαμαντή Ρυσίου. Εντρυφώντας από μικρός στην πλούσια βιβλιοθήκη του παππού του, είχε μεγάλη επιθυμία για μόρφωση. Η Γαλλική Επανάσταση τον συγκίνησε και τον έκανε να πιστέψει περισσότερο ότι και η πατρίδα του θα μπορούσε να απελευθερωθεί, αν το γένος μορφωνόταν αρκετά και καταλάβαινε την έννοια της ελευθερίας. Τα ελληνικά γράμματα με την πανθομολογούμενη μορφωτική και ηθοπλαστική τους δύναμη θα έκαναν τους ραγιάδες να ξυπνήσουν. Έπρεπε, όμως, να μεταρρυθμιστεί το εκπαιδευτικό σύστημα και να ανακαινιστεί η γλώσσα. Ο Κοραής επιδόθηκε με ζήλο στη μελέτη της κλασικής φιλολογίας και της νεοελληνικής γλώσσας. Συγχρόνως άρχισε να τυπώνει διαφωτιστικά φυλλάδια και βιβλία. Από τα πρώτα είναι η γνωστή «Αδελφική διδασκαλία προς τους Γραικούς» (1798), που συνιστούσε απάντηση στην «Πατρική διδασκαλία», ένα κείμενο που αποδίδεται στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Άνθιμο και το οποίο αποσκοπούσε στην αποτροπή της διείσδυσης των ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης στον Ελληνισμό. Την επανάσταση του 1821 δεν την άκουσε με μεγάλη ευχαρίστηση, γιατί την ήθελε τριάντα χρόνια αργότερα, για να ωριμάσει καλύτερα ο σπόρος της παιδείας. Μια όμως κι άρχισε, έπρεπε να επιτύχει, και για τον σκοπό αυτόν εργάστηκε ακόμη περισσότερο. Ο ίδιος δεν κατέβηκε στην επαναστατημένη Ελλάδα, για να πολεμήσει με το όπλο στο χέρι, γιατί ήταν πια γέρος. Πολέμησε όμως με την πένα του.

Ο Κοραής εργάστηκε ακούραστα πάνω από 40 χρόνια. Καρπός της εργασίας αυτής είναι το πλούσιο συγγραφικό και μεταφραστικό έργο του, περίπου 70 τόμοι, με μεγάλη ποικιλία ύλης. Βιβλία θρησκευτικά, ιατρικά, φιλοσοφικά, φιλολογικά, εθνικά, γλωσσικά, παιδαγωγικά και λογοτεχνικά. Ξεχωρίζει για τη λογοτεχνική του χάρη, όσο κι αν την κρατάει πάντα υποδουλωμένη στην εθνική σκοπιμότητα, και τοποθετείται έτσι ανάμεσα στους πατέρες της νεοελληνικής λογοτεχνίας, ιδίως με το αφήγημα «Ο Παπατρέχας» και τις «Επιστολές», ιδίως προς τον Πρωτοψάλτη της Σμύρνης Δημήτριο Λώτο, που θεωρούνται πρότυπο στο είδος τους.
Ο Αδαμάντιος Κοραής πέθανε στο Παρίσι στις 6 Απριλίου 1833, ύστερα από σύντομη ασθένεια που προκλήθηκε από πτώση του στο εσωτερικό του σπιτιού του. Ενταφιάστηκε με τις φροντίδες φίλων και μαθητών του στο νεκροταφείο του Μονπαρνάς, όπου υπάρχει έκτοτε κενοτάφιο με την προτομή του σε επιτύμβια στήλη.

Με μια ματιά...

1770: Γεννήθηκε ο Έντουαρντ Κόδρινγκτον, Βρετανός ναύαρχος, διοικητής της αγγλικής ναυτικής μοίρας στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου.

1805: Διεξάγεται η μάχη της Ντέρνα, στη σημερινή Λιβύη, μεταξύ Αμερικανών πεζοναυτών υπό τον Γουίλιαμ Ίτον και πειρατών υπό τον Γιουσούφ Καραμανλή, που λυμαίνονται τις ακτές της Βόρειας Αφρικής. Είναι η πρώτη χερσαία επιχείρηση των ΗΠΑ σε ξένο έδαφος. Τους πεζοναύτες συνδράμουν 500 Έλληνες και Άραβες μισθοφόροι (Α’ Βερβερικός Πόλεμος).

1810: Ο Μπετόβεν ολοκληρώνει την περίφημη πιανιστική σύνθεσή του «Fur Elise».

1864: Πέθανε ο Ιωάννης Μακρυγιάννης, ηγετική μορφή της Ελληνικής Επανάστασης.

1894: Ισχυρός σεισμός, μεγέθους 7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, σημειώνεται στις 19:21 με επίκεντρο τον Άγιο Κωνσταντίνο Φθιώτιδας. 255 άνθρωποι σκοτώνονται και 3.783 σπίτια καταρρέουν σε 69 οικισμούς, ενώ εκδηλώνεται τσουνάμι ύψους 3 μέτρων, που εισχωρεί ένα χιλιόμετρο μέσα στην ξηρά.

1908: Τελετή έναρξης των τέταρτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων στο Λονδίνο. Θα διαρκέσουν 6 μήνες έως τις 31 Οκτωβρίου και κατέχουν το ρεκόρ της μεγαλύτερης διάρκειας. Συμμετέχουν 1.999 αθλητές και 36 αθλήτριες.

1935: Γεννήθηκε ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος, Έλληνας σκηνοθέτης.

1941: Τα γερμανικά στρατεύματα καταλαμβάνουν την Αθήνα.

1952: Η Παγκύπρια Εθνοσυνέλευση στη Λευκωσία εγκρίνει ψήφισμα για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

1961: Η Σιέρα Λεόνε αποκτά την ανεξαρτησία της από το Ηνωμένο Βασίλειο.

1992: Σχηματίζεται η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας από την ένωση Σερβίας και Μαυροβουνίου.

1995: Γεννήθηκε ο Νικ Κύργιος, Αυστραλός τενίστας με καταγωγή από την Ελλάδα.

2002: Η ΑΕΚ νικά 2-1 τον Ολυμπιακό και κατακτά το Κύπελλο Ελλάδας. Τα τέρματα των νικητών πέτυχαν οι Κωνσταντινίδης (52’) και Ίβιτς (83’), ενώ για τους «ερυθρόλευκους» σκόραρε στο 70’ ο Τζιοβάνι.

2008: Πέθανε ο Μάριος Τόκας, Κύπριος μουσικοσυνθέτης.