Νταλί: Ο κορυφαίος σουρεαλιστής ζωγράφος

Εντάσσεται στο καλλιτεχνικό ρεύμα του σουρεαλισμού (είναι ίσως ο κορυφαίος σουρεαλιστής ζωγράφος και σίγουρα ο πιο γνωστός) και με το έργο του εξερεύνησε το ανθρώπινο υποσυνείδητο. Χάρη και στις εξωφρενικές και εκκεντρικές κατά καιρούς δηλώσεις του, η φήμη που απέκτησε ήταν τεράστια.

Ο Σαλβαδόρ Φελίπε Χαθίντο Νταλί Ντομένεκ γεννήθηκε στις 11 Μαΐου 1904 στην πόλη Φιγκέρας της Καταλονίας. Ο πατέρας του ήταν δικηγόρος και συμβολαιογράφος, άθεος, αλλά αυστηρών αρχών και υπέρμαχος της ομοσπονδιοποίησης της Ισπανίας, ενώ η μητέρα του ήταν αυτή που ενθάρρυνε τις καλλιτεχνικές ανησυχίες του γιου της.

Ως φοιτητής στην Σχολή Καλών Τεχνών στη Μαδρίτη και τη Βαρκελώνη, αφομοίωσε έναν τεράστιο αριθμό καλλιτεχνικών στυλ και παρουσίασε ασυνήθιστη τεχνική ικανότητα ως ζωγράφος.

Ο Νταλί έγινε γνωστός στον κόσμο της τέχνης στα τέλη της δεκαετίας του 1920, όταν είχε διαμορφώσει το δικό του προσωπικό στιλ. Δύο γεγονότα συνέβαλαν σε αυτό: Η ανακάλυψη των γραπτών του Σίγκμουντ Φρόιντ σχετικά με την ερωτική σημασία των υποσυνείδητων εικόνων και η ένταξή του στον κύκλο των σουρεαλιστών καλλιτεχνών και συγγραφέων του Παρισιού με τον πίνακα του «Το πένθιμο παιχνίδι» (1929).

Ο ίδιος αποκαλούσε τους πίνακές του «ζωγραφισμένες ονειροφωτογραφίες», που διακρίνονται για την έμφασή τους στην απόδοση των λεπτομερειών, την τεχνική τους δεξιοτεχνία, την επινοητικότητά τους, την τάση τους για επίδειξη και την εκτεταμένη χρήση φροϋδικών συμβόλων.

Η τάση του για ολοένα και μεγαλύτερη επιδεικτική προβολή, η λατρεία του προς το άτομό του, η φιλοχρηματία του και οι αμφιλεγόμενες δηλώσεις του για τον ανερχόμενο τότε φασισμό (παρότι στα νιάτα του ήταν κομμουνιστής και είχε φυλακιστεί για λίγο από την δικτατορία του Πρίμο ντε Ριβέρα), τον δυσφήμησαν στα μάτια των σουρεαλιστών, οι οποίοι διέκοψαν κάθε σχέση μαζί του το 1934, ενώ η φήμη του μεγάλωνε.

Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε τη ρωσίδα Έλενα Ντιακόνοβα, γνωστή ως Γκαλά, πρώην σύζυγο του σουρεαλιστή ποιητή Πολ Ελιάρ. Το ζευγάρι παρέμεινε μαζί μέχρι τον θάνατο της το 1982.

Ο Σαλβαδόρ Νταλί πέθανε στις 23 Ιανουαρίου 1989 στη γενέτειρά του, σε ηλικία 84 ετών. Δύο μουσεία είναι αφιερωμένα στον καλλιτέχνη, ένα στη γενέτειρά του Φιγκέρας κι ένα στις ΗΠΑ, στην πόλη Σεντ Πίτερσμπεργκ, όπου στεγάζεται η συλλογή Ρέινολντς-Μορς.

ME MIA MATIA...

1556: O καταστροφικότερος σεισμός στην ανθρώπινη ιστορία πλήττει την επαρχία Σαντζί της Κίνας, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 830.000 άνθρωποι.

1897: Τούρκοι άτακτοι, γνωστοί και ως Βασιβουζούκοι, πυρπολούν χωριά της περιοχής των Χανίων και προβαίνουν σε βιαιοπραγίες εναντίον των κατοίκων τους.

1939: Ο 37χρονος «Μότσαρντ των γηπέδων», ο σημαντικότερος ποδοσφαιριστής της Αυστρίας (600 τέρματα σε 700 εμφανίσεις με την φανέλα της Αούστρια Βιέννης) Ματίας Ζίντερλαν βρίσκεται νεκρός, μαζί με την σύντροφό του Καμίλα Καστανιόλα στο σπίτι της στην Βιέννη.

1956: Οι κύπριοι μαθητές απέχουν από τα μαθήματά τους, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις συλλήψεις συμμαθητών τους που διαδήλωναν υπέρ της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα.

1992: Αεροσκάφος HU-16 Albatross της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας συντρίβεται σε κατοικημένη περιοχή της Ελευσίνας, σκοτώνοντας τα τρία μέλη του πληρώματος.

1996: Η Ελλάδα υποβάλλει επίσημα στη Λωζάνη υποψηφιότητα για τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, με πρόεδρο της Επιτροπής Διεκδίκησης τη Γιάννα Αγγελοπούλου.

2007: Η σιαγόνα ενός ρινόκερου που έζησε πριν από 5-9 εκατομμύρια χρόνια εντοπίζεται στην περιοχή των Σερβίων Κοζάνης.

2014: Πεθαίνει ο παλαίμαχος επιθετικός, Παναγιώτης (Τάκης) Παπαδημητρίου σε ηλικία 65 ετών. Υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους σκόρερ στην ιστορία του Παναθηναϊκού, που φόρεσε την πράσινη φανέλα για δέκα χρόνια.

2017: Πεθαίνει σε ηλικία 83 ετών ο Βαγγέλης Πανάκης, που αγωνίστηκε ως αριστερός ακραίος επιθετικός στον Παναθηναϊκό το διάστημα 1951-1965 και σε 91 αγώνες πέτυχε 57 γκολ και θεωρείτο εκ των κορυφαίων ποδοσφαιριστών στην Ελλάδα.