Ένας τσολιάς σε αμερικανικό περιοδικό

Δεν είχαν περάσει δύο μήνες από την 28η Οκτωβρίου, το «ΟΧΙ» στους Ιταλούς και τις ηρωικές μάχες στο αλβανικό μέτωπο. Η ελληνική ανδρεία συζητήθηκε παγκοσμίως και ο τσολιάς αποτέλεσε σύμβολο γενναιότητας - αν και τότε οι Έλληνες στρατιώτες δεν φορούσαν φουστανέλα.

Ξεφυλλίζοντας το περιοδικό, στην πρώτη σελίδα όπου αναγράφονται τα περιεχόμενα μια σύντομη περιγραφή εξηγεί στο αμερικανικό κοινό τη φωτογραφία του εξωφύλλου. «Ο φουστανελάς στρατιώτης στο εξώφυλλο είναι ένας Έλληνας εύζωνας (που σημαίνει κυριολεκτικά πολύ καλά ζωσμένος). Τα πέντε ελληνικά τάγματα ευζώνων που ειδικεύονται στη μάχη στα βουνά απέκτησαν μέσα σε έξι εβδομάδες φήμη που τους κατατάσσει μεταξύ των πιο επιδέξιων στρατευμάτων στο χιόνι. Πολεμώντας υπό αυτές τις συνθήκες, οδήγησαν σε μια αναπάντεχη νίκη επί του ιταλικού στρατού, τον οποίον απώθησαν από τα ελληνικά σύνορα στις αλβανικές ακτές. Αυτό, ενάντια σε κάθε κανόνα, αφού οι Έλληνες υποτίθεται πως θα ηττούντο σε χρόνο μηδέν. Την τελευταία φορά που πολέμησαν, το 1922, υπέστησαν δεινή ήττα από τους Τούρκους. Στη μάχη οι εύζωνες φορούν χακί φουστανέλες» γράφει η επεξήγηση του εξωφύλλου.

Η ιστορία της Προεδρικής Φρουράς ξεκινά στις 12 Δεκεμβρίου 1868 ως μάχιμο-τελετουργικό άγημα. Το 1914 συγκροτείται η Ανακτορική Φρουρά και οι εύζωνες έγιναν σύμβολο ανδρείας στους Βαλκανικούς Πολέμους. Η αυτοθυσία τους συνεχίστηκε και στις υπόλοιπες ένοπλες συγκρούσεις του 20ού αιώνα - Μικρασιατική Εκστρατεία, Α’ και Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Έτσι, οι εύζωνες μπήκαν στη συνείδηση του ελληνικού λαού ως ήρωες, το φέσι (από την τουρκική «fes») δεν σχετιζόταν τότε με χρέη ή μέθη, αλλά με ανδραγαθήματα που φορούσαν τσαρούχια - επίσης τουρκικής προέλευσης (caruk), το σανδάλι με πέτσινη σόλα. Μεταπολεμικά η έννοια «τσολιάς» αμαυρώθηκε εξαιτίας των Ταγμάτων Ασφαλείας («γερμανοτσολιάδες»), ωστόσο σήμερα εξακολουθεί να αποτελεί σύμβολο γενναιότητας.

Η στολή του εύζωνα αποτελείται από τη φέρμελη (είδος μπέρτας), το μεϊντάνι (γιλέκο κεντητό), τις περικνημίδες, την κάπα. Σημείο αναφοράς η φουστανέλα, η οποία παίρνει το όνομά της από το ιταλικό βαμβακερό ύφασμα «Fustagno». Έχει 400 πτυχές, όσα και τα χρόνια της τουρκοκρατίας, ενώ το λευκό συμβολίζει την αγνότητα των εθνικών αγώνων. Το βέβαιο είναι ότι ποτέ δεν μάθαμε το όνομα του τσολιά που έγινε εξώφυλλο στο «Life» στις 16 Δεκεμβρίου 1940.

ME MIA MATIA...

1497: Ο Πορτογάλος θαλασσοπόρος Βάσκο ντα Γκάμα περιπλέει το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, ανοίγοντας νέους δρόμους στη ναυσιπλοΐα και στο εμπόριο.

1899: Ιδρύεται η ομάδα ποδοσφαίρου της Μίλαν.

1923: Γίνονται εκλογές στην Ελλάδα, οι οποίες εξελίσσονται σε θρίαμβο του Ελευθερίου Βενιζέλου, εξαιτίας της αποχής των αντιβενιζελικών δυνάμεων. Είναι οι τελευταίες εκλογές που διεξάγονται με σφαιρίδιο.

1960: Αεροπορική τραγωδία στη Νέα Υόρκη: 134 άτομα σκοτώνονται όταν ένα αεροσκάφος Douglas DC-8 της United Airlines συγκρούεται με αεροπλάνο της TWA πάνω από το Στάτεν Άιλαντ.

1965: Το πρακτορείο Associated Press αποκαλύπτει τον μυστικό γάμο του Έλληνα μεγαλοεφοπλιστή Σταύρου Νιάρχου (56 ετών) με την 24χρονη Σαρλότ Φορντ, κόρη του «αυτοκράτορα» της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας Χένρι Φορντ.

1974: Πεθαίνει ο Κώστας Βάρναλης, ποιητής, συγγραφέας, κριτικός, μεταφραστής και εν γένει διανοούμενος της Αριστεράς.

1985: Ψηφίζεται από τη Βουλή ο πρώτος νόμος για το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ).

1991: Συνέρχεται το δεύτερο (έκτακτο) συνέδριο του Συνασπισμού (16-19 Δεκεμβρίου). 1.250 σύνεδροι από 430 οργανώσεις εκλέγουν πρόεδρο τον Νίκο Κωνσταντόπουλο.

2010: Ο 32χρονος Νεοζηλανδός Γουίλιαμ Τράμπριτζ σπάει το δικό του παγκόσμιο ρεκόρ στην ελεύθερη κατάδυση χωρίς βοήθεια με χρόνο 4 λεπτά και 8 δευτερόλεπτα, στην περίφημη Dean’s Blue Hole στις Μπαχάμες, φτάνοντας στο ιστορικό βάθος των 101 μέτρων ακολουθώντας μόνο ένα σχοινί-οδηγό και με μοναδική βοήθεια την ώθηση που του έδιναν τα χέρια και τα πόδια του και επιστρέφοντας στην επιφάνεια χρησιμοποιώντας μόνο μια ανάσα.

2011: Ο Κουβανός ηγέτης Φιντέλ Κάστρο κερδίζει μία θέση στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες ως ο άνθρωπος με τις περισσότερες απόπειρες δολοφονίας εναντίον του. Από το 1959, όταν ανέτρεψε τον δικτάτορα Μπατίστα, έως το 2006, οπότε παρέδωσε την εξουσία στον αδελφό του, Ραούλ, έγινε στόχος 368 φορές!

2022: Ο Σίνισα Μιχαΐλοβιτς, ένας από τους καλύτερους παίκτες του σερβικού ποδοσφαίρου, πεθαίνει σε ηλικία 53 ετών στο νοσοκομείο της Ρώμης, μετά από μάχη με τη λευχαιμία. Είχε αγωνιστεί με τις Βοϊβοντίνα, Ερυθρό Αστέρα, Σαμπντόρια, Ρόμα, Ίντερ και Λάτσιο κερδίζοντας δύο πρωταθλήματα Ιταλίας και ένα Κύπελλο Κυπελλούχων, ενώ ως προπονητής είχε καθίσει στον πάγκο των Κατάνια, Μπολόνια, Φιορεντίνα, Εθνικής Σερβίας, Μίλαν και Τορίνο.