Η μάχη της Αράχωβας

Στις 17 Νοεμβρίου ο Καραϊσκάκης με τους άνδρες του έφτασε στο Δίστομο, όπου στρατοπέδευσε. Επειδή φοβόταν κατάληψη της Αράχωβας, περιοχής με στρατηγική σημασία, φρόντισε να την καταλάβει προτού προλάβουν οι Τούρκοι. Από την πλευρά τους, οι Τούρκοι έστειλαν από τη Λιβαδειά τον Μουστάμπεη με 2.000 επίλεκτους Τουρκαλβανούς και 200 ιππείς. Αιφνιδιάστηκαν, όμως, από την κίνηση του Καραϊσκάκη και δεν τόλμησαν να εισέλθουν στην πόλη. Αρκέστηκαν να οχυρωθούν στην ύπαιθρο.

Την επόμενη μέρα, 18 Νοεμβρίου, τμήματα του εχθρού επιτέθηκαν ανεπιτυχώς στους Έλληνες. Ο Μουστάμπεης, που παρακολουθούσε τη μάχη από ένα ύψωμα, δέχθηκε επίθεση από τα νώτα του και από καθαρή τύχη διέφυγε τον θάνατο. Το βράδυ βρήκε τους Έλληνες σε πλεονεκτική θέση, έχοντας περισφίξει τον κλοιό γύρω από τον εχθρό που είχε να αντιμετωπίσει και τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Ο βοριάς που κατέβαινε από τον Παρνασσό ήταν ανυπόφορος, ενώ άρχισε και να χιονίζει. Αντίθετα, οι Έλληνες βρίσκονταν σε πλεονεκτικότερη θέση, αφού μπορούσαν να ζεσταίνονται στα τζάκια της Αράχωβας.

Μέρα με τη μέρα η κατάσταση των Τούρκων δυσκόλευε. Το κρύο και το χιόνι εμπόδιζαν τις κινήσεις τους. Έγιναν τότε προτάσεις στους Έλληνες να τους αφήσουν να φύγουν, με αντάλλαγμα τα ζώα και τις αποσκευές τους. Ο Καραϊσκάκης ζήτησε επιπλέον να παραδώσουν τον οπλισμό τους και να εγκαταλείψουν τα Σάλωνα (Άμφισσα) και τη Λιβαδειά. Οι Τουρκαλβανοί θεώρησαν τους όρους του Καραϊσκάκη εξευτελιστικούς και τους απέρριψαν.

Μην έχοντας άλλη διέξοδο, ο Μουστάμπεης διέταξε τους άνδρες τους να ετοιμαστούν για να επιχειρήσουν έξοδο τη νύχτα της 23ης προς την 24η Νοεμβρίου. Όμως, μία ελληνική σφαίρα τον τραυμάτισε πολύ σοβαρά και προτού αφήσει την τελευταία του πνοή διέταξε τον αδελφό του, Καριοφίλμπεη, να του κόψει το κεφάλι και να το πάρει μαζί του κατά την έξοδο, για να μην τον αποκεφαλίσουν νεκρό ή ζωντανό οι γκιαούρηδες και ατιμαστεί.

Οι Τουρκαλβανοί αποφάσισαν να πραγματοποιήσουν την έξοδο. Ήταν μία μετά το μεσημέρι της 24ης Νοεμβρίου, όταν, εν μέσω χιονοθύελλας, με τα γιαταγάνια στα χέρια βγήκαν από τα ταμπούρια τους και κατευθύνθηκαν προς τις κορυφές του Παρνασσού. Οι Έλληνες όρμησαν κατά πάνω τους με γιαταγάνια και μαχαίρια, καθώς το χιόνι που έπεφτε αχρήστευσε τα όπλα τους. Η χιονοθύελλα ήταν τόσο δυνατή, ώστε δεν μπόρεσαν να τους καταδιώξουν πέρα από τις τελευταίες πλαγιές του Παρνασσού. Από τους 1.200 περίπου κατάκοπους Τούρκους που έφτασαν στις κορυφές του βουνού, μόνο 200 μπόρεσαν τελικά να σωθούν στο μοναστήρι της Ιερουσαλήμ, και από αυτούς οι περισσότεροι με τρομερά κρυοπαγήματα. Οι υπόλοιποι βρήκαν τον θάνατο από την παγωνιά. Οι Έλληνες είχαν ελάχιστες απώλειες: μόλις 4 νεκρούς και 9 ελαφρά τραυματίες.

Την επομένη της μάχης ο Καραϊσκάκης, ακολουθώντας το παλαιό φρικιαστικό έθιμο των Τούρκων, έστησε σε έναν λόφο, ορατό από το Μαντείο των Δελφών, τρόπαιο σε σχήμα κόλουρου κώνου με 300 κεφάλια των εχθρών. Συγχρόνως, έστειλε στην κυβέρνηση, που έδρευε στην Αίγινα, τα κεφάλια του Μουστάμπεη και του Κεχαγιάμπεη, καθώς και 12 αιχμάλωτους Τούρκους αξιωματικούς. Ο Καραϊσκάκης ανήγγειλε τη μεγάλη νίκη στην κυβέρνηση με επιστολή, την οποία υπέγραψαν όλοι οι οπλαρχηγοί και οι αξιωματικοί που πήραν μέρος στη μάχη. Η νίκη στην Αράχωβα αναζωπύρωσε την επανάσταση στη Ρούμελη που βρισκόταν σε κρίσιμο σημείο και αναπτέρωσε το ηθικό των πολιορκημένων Ελλήνων στην Ακρόπολη της Αθήνας.

Με μια ματιά…

1902: Τις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου ακολουθεί κυβερνητική αστάθεια και συγκρούσεις ανάμεσα στους οπαδούς των δύο μεγάλων παρατάξεων, Δεληγιαννικών και Θεοτοκικών.

1916: Απόβαση συμμαχικών αγημάτων στο Φάληρο και συγκρούσεις με τον ελληνικό στρατό. Στόχος ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, που υποστηρίζει την ουδετερότητα της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Ελλάδα είναι ήδη χωρισμένη στα «κράτη» των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης (Νοεμβριανά).

1976: Εγκαθιδρύεται Δημοκρατία στην Ισπανία, έπειτα από 37 χρόνια δικτατορίας του στρατηγού Φράνκο.

1983: Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ υιοθετεί το ψήφισμα 541, το οποίο προτείνεται από τη Βρετανία και αποδοκιμάζει, μεταξύ άλλων, την ανακήρυξη του ψευδοκράτους από τους Τουρκοκυπρίους, με την οποία επιχειρείται η απόσχιση τμήματος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τη θεωρεί νομικά άκυρη και ζητεί την ανάκλησή της.