Το ολοκαύτωμα του Κομμένου

Διαπράχθηκε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου στο χωριό Κομμένο που είναι χτισμένο κοντά στις όχθες του ποταμού Άραχθου. Συνολικά 317 άνθρωποι δολοφονήθηκαν, από τους οποίους 97 νήπια και παιδιά ηλικίας μέχρι 15 ετών, ενώ 119 ήταν γυναίκες.

Με στόχο να κάμψουν το αγωνιστικό φρόνημα των Ελλήνων και να διαλύσουν τις αντιστασιακές οργανώσεις, οι Γερμανοί έθεσαν σε εφαρμογή τη χιτλερική αρχή της «αλληλέγγυας ευθύνης». Κάθε δράση σε βάρος των στρατευμάτων κατοχής σήμαινε πολύ απλά αντίποινα σε βάρος του άμαχου πληθυσμού.

Στις 15 Αυγούστου, ημέρα της Παναγίας, οι κάτοικοι γιόρταζαν το πανηγύρι τους. Τα χαράματα, ωστόσο, της 16 Αυγούστου, 400 άνδρες του 12ου λόχου του 98ου Γερμανικού Συντάγματος, το οποίο έδρευε στην περιοχή της Φιλιππιάδας, σταθμεύουν έξω από το Κομμένο. Αποστολή του γερμανικού λόχου ήταν η εξαφάνιση του χωριού. Διοικητής του 98ου Συντάγματος ήταν ο συνταγματάρχης Γιόζεφ Ζάλμινγκερ, ενώ διοικητής του 12ου λόχου ήταν ο υπολοχαγός Ρέζερ, πρώην στέλεχος της νεολαίας του Χίτλερ. Με την ανατολή του ήλιου κύκλωσαν το χωριό, οι μονάδες εφόδου έλαβαν με δύο φωτοβολίδες το σύνθημα και άρχισαν να βάλλουν με όπλα, με πολυβόλα, χειροβομβίδες και όλμους. Δεν άφησαν τίποτε όρθιο. Έκαιγαν ό,τι έβρισκαν μπροστά τους και σκότωναν με μια απερίγραπτη αγριότητα άντρες, γέροντες, γυναίκες και παιδιά. Ακόμη και μωρά.

Ολόκληρες οικογένειες κάηκαν ζωντανές μέσα στα σπίτια τους, πριν ακόμη ξυπνήσουν και καταλάβουν τι γίνεται γύρω τους. Άλλοι έτρεχαν στους δρόμους να σωθούν και έπεφταν από τις σφαίρες που θέριζαν το χωριό. Ανθρώπινα σώματα κόπηκαν στα δύο ή διαλύθηκαν και δεν βρέθηκαν ποτέ. Η σφαγή κράτησε έξι ώρες. Δρόμοι, αυλές, καμένα σπίτια, κήποι, χαντάκια, η πλατεία, ολόκληρο το χωριό γέμισε πτώματα, που μερικά έμεναν άθαφτα για αρκετές μέρες, αφού δεν απέμεινε κανείς ζωντανός από τους συγγενείς για να τους θάψει. Όσοι σώθηκαν έπρεπε να αντέξουν τα δάκρυα και τον πόνο.

Στο σπίτι του Θόδωρου Μάλλιου γινόταν ο γάμος τη κόρης του, Αλεξάνδρας, με τον Θεοχάρη Καρίνο από τον Παχυκάλαμο, χωριό κοντά στο Κομμένο. Ήταν τριάντα με τριάντα πέντε άτομα. Χάθηκαν όλοι. Από τα 12 μέλη της οικογένειας του οικοδεσπότη Θόδωρου Μάλλιου σώθηκαν εκείνο το πρωινό μόνο δύο, ο Αλέξανδρος και η Μαρία, που είχαν φύγει μόλις πριν λίγα λεπτά για να φροντίσουν στο χωράφι τα ζώα. Οι ναζί δεν σεβάστηκαν και δεν λογάριασαν τίποτε και κανέναν. Σκότωσαν και τη νύφη Αλεξάνδρα και τον γαμπρό Θεοχάρη. Όσοι πρόλαβαν και πετάχτηκαν έξω από τα σπίτια τους, έτρεχαν να σωθούν στα χωράφια ή να κρυφτούν χωμένοι στα βαθιά χαντάκια.

Μόνη σωτηρία απέμεινε για πολλούς το ποτάμι. Πλήθος κόσμου έτρεχε κατά εκεί. Άλλοι ρίχνονταν στα νερά του για να περάσουν απέναντι και να σωθούν. Άλλοι κρέμονταν από τις βάρκες και τρέμοντας πάλευαν να γλιτώσουν από τον εφιάλτη. Ο θρήνος και οι κραυγές του πνιγμού έσμιγαν με τη βουή της φωτιάς και των όπλων που αφάνιζαν το Κομμένο.

Μέσα σε ένα πρωί το Κομμένο μέτρησε 317 θύματα μιας θηριωδίας και μιας βαρβαρότητας που κανείς δεν αντέχει ούτε να την ακούει. Εξοντώθηκαν 20 οικογένειες, εκτελέστηκαν 97 νήπια και παιδιά ηλικίας έως 15 ετών, θανατώθηκαν 119 γυναίκες.

Με μια ματιά…

1916: Οι στρατιωτικές μονάδες της περιοχής της Θεσσαλονίκης παύουν να αναγνωρίζουν την κυβέρνηση των Αθηνών, συστήνουν την Επιτροπή Εθνικής Αμύνης και αποφασίζουν να πάρουν μέρος στον πόλεμο στο πλευρό των συμμάχων της Αντάντ.

1936: Τελετή λήξης των 11ων Ολυμπιακών Αγώνων στο Βερολίνο. Αθλητής των Αγώνων αναδεικνύεται ο Τζέσε Όουενς, που κερδίζει τέσσερα χρυσά μετάλλια. Η Ελλάδα έμεινε χωρίς μετάλλιο.

1936: Βιβλία με «ανθελληνικό» περιεχόμενο καίγονται σε κεντρικές πλατείες ελληνικών πόλεων από ανθρώπους της δικτατορίας Μεταξά. Ανάμεσά τους βιβλία των Γκαίτε, Σο, Φρόιντ, Τολστόι.

1960: Επίσημη ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πρόεδρος αναλαμβάνει ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος, με αντιπρόεδρο τον Τουρκοκύπριο Κιουτσούκ.

1969: Ο γιατρός Βασίλης Τσιρώνης καταλαμβάνει αεροπλάνο της Ολυμπιακής που εκτελεί το δρομολόγιο Αθήνα - Αγρίνιο - Ιωάννινα με 28 επιβαίνοντες και το οδηγεί στα Τίρανα της Αλβανίας, θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να εκφράσει τη διαμαρτυρία του για το δικτατορικό καθεστώς της Ελλάδας.