H κρίση των Ιμίων

Η κρίση των Ιμίων κορυφώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της 31ης Ιανουαρίου 1996, σε μια εποχή που η κυβέρνηση Σημίτη έκανε τα πρώτα της βήματα, φέρνοντας Ελλάδα και Τουρκία στα πρόθυρα ένοπλης αντιπαράθεσης.

Το επεισόδιο εντάσσεται στο πλαίσιο των ελληνο- τουρκικών διαφορών στο Αιγαίο, που εμφανίσθηκαν δυναμικά στο προσκήνιο μετά τη Μεταπολίτευση. Η Ελλάδα αναγνωρίζει ως μόνη διαφορά της με τη γείτονα την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, ενώ η Τουρκία θέτει τα θέματα του εναερίου χώρου (αναγνωρίζει 6 και όχι 10 μίλια), του FIR Αθηνών, της αποστρατιωτικοποίησης των νήσων του Αιγαίου και με την κρίση των Ιμίων το καθεστώς κάποιων βραχονησίδων («Γκρίζες Ζώνες»).

Τα Ίμια (Καρντάκ στα τουρκικά) είναι δύο μικρές ακατοίκητες βραχονησίδες μεταξύ του νησιωτικού συμπλέγματος των Δωδεκανήσων και των νοτιοδυτικών ακτών της Τουρκίας. Απέχουν 3,8 ναυτικά μίλια από το Μποντρούμ (Αλικαρνασσός) της Τουρκίας, 5,5 ν.μ. από την Κάλυμνο και 2,5 ν.μ. από το πλησιέστερο ελληνικό έδαφος, τη βραχονησίδα Καλόλιμνος.

Το Χρονικό της Κρίσης:

31 Ιανουαρίου 1996
00:00 Συγκαλείται σύσκεψη στο γραφείο του Πρωθυπουργού. Ο Υπουργός Εξωτερικών, Θεόδωρος Πάγκαλος, φθάνει καθυστερημένα, επειδή παίρνει μέρος σε τηλεοπτική εκπομπή.
01:40 Στο ΓΕΕΘΑ καταφθάνουν πληροφορίες ότι τούρκοι κομάντος αποβιβάζονται στη Μικρή Ίμια.
04:30 Ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού απονηώνεται από τη φρεγάτα «Ναυαρίνο» για να επιβεβαιώσει την πληροφορία. Επικρατούν άσχημες καιρικές συνθήκες.
04:50 Το πλήρωμα του ελικοπτέρου αναφέρει ότι εντόπισε περί τους 10 τούρκους κομάντος με τη σημαία τους. Δίνεται εντολή να επιστρέψει στη βάση του κι ενώ πετά μεταξύ των βραχονησίδων Πίτα και Καλόλιμνος αναφέρει βλάβη και χάνεται από τα ραντάρ. Αργότερα θα ανασυρθούν νεκρά και τα τρία μέλη του πληρώματος, ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός, σκοτώθηκαν. Σχετικά με τις αιτίες πτώσης του ελικοπτέρου έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις. Η επίσημη άποψη του ελληνικού κράτους ήταν ότι το σκάφος κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού του πιλότου. Ωστόσο, στην Ελλάδα υπάρχει ευρέως διαδεδομένη η άποψη ότι το ελικόπτερο καταρρίφθηκε είτε από το Τουρκικό Ναυτικό είτε από τους τούρκους καταδρομείς που υπήρχαν πάνω στο νησί και ότι το γεγονός αποκρύφθηκε, προκειμένου να λήξει η κρίση και να μην οδηγηθούν οι δύο χώρες σε γενικευμένη σύρραξη ή ακόμα και σε πόλεμο.
06:00 Οι αμερικανοί διά του Υφυπουργού Εξωτερικών Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ επιβάλλουν και στις δύο πλευρές τη θέληση τους. «No ships, no troops, no table-flags» διαμηνύουν ή σε πιο κομψή διπλωματική γλώσσα να ισχύσει το status quo ante. Μέχρι το μεσημέρι της 31ης Ιανουαρίου 1996 τα πλοία, οι στρατιώτες και οι σημαίες είχαν αποσυρθεί από τα Ίμια.

Η Κρίση των Ιμίων δεν είχε συνέπειες ως προς το καθεστώς των νησιών. Ωστόσο, έδωσε αφορμή στην Τουρκία να θέσει ζήτημα «Γκρίζων Ζωνών» στο Αιγαίο, αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ελλάδας σε αρκετά νησιά και να θέσει ένα ακόμη θέμα στην ατζέντα των ελληνοτουρκικών διαφορών. Παρόλα αυτά, η ελληνική πλευρά δεν αποδέχτηκε ποτέ την ύπαρξη τέτοιου θέματος, επικαλούμενη τις διεθνείς συνθήκες.

Τα γεγονότα στα Ίμια κλόνισαν την αξιοπιστία της ελληνικής κυβέρνησης, ειδικά όταν ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης ευχαρίστησε από το βήμα της Βουλής τους Αμερικανούς για τον καταλυτικό τους ρόλο στην αποκλιμάκωση της έντασης.

Με μια ματιά

1725: Πέθανε ο Μέγας Πέτρος, τσάρος της Ρωσίας.
1912: Γεννήθηκε ο Τζάκσον Πόλοκ, Αμερικανός ζωγράφος, εισηγητής του αφηρημένου εξπρεσιονισμού.
1944: Γεννήθηκε ο Τζον Τάβενερ, Άγγλος συνθέτης, με σημαντικές επιρροές στο έργο του από τη βυζαντινή μουσική.
1961: Έρχεται στο φως το ανάκτορο της Βεργίνας από τις ανασκαφές που διενήργησε το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης υπό τον Μανώλη Ανδρόνικο.
1967: Ο διεθνούς φήμης Κεφαλλονίτης γλύπτης Γεράσιμος Σκλάβος βρίσκει τραγικό θάνατο στο εργαστήριό του στο Παρίσι, όταν τον καταπλακώνει ένα γλυπτό του.
1984: Γεννήθηκε ο Αμερικανός μπασκετμπολίστας Αντρέ Ιγκουοντάλα, ο οποίος είχε ενεργό ρόλο στα πρωταθλήματα με την ομάδα των Γκόλντεν Στέιτ Ουόριορς. Το 2012 κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο με τις ΗΠΑ στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Λονδίνο.
2000: Γεννήθηκε ο Σέρβος στράικερ Ντούσαν Βλάχοβιτς, ο οποίος πλέον αγωνίζεται στη Γιουβέντους. Νωρίτερα έκανε μία εξαιρετική τετραετία στη Φιορεντίνα, σημειώνοντας 44 γκολ σε 98 συμμετοχές.
2008: Την Αθήνα επισκέπτεται ο Μπιλ Γκέιτς. Ο ιδρυτής της Microsoft έχει συναντήσεις με τον Κώστα Καραμανλή και τον Γιώργο Παπανδρέου, εγκαινιάζει το Κέντρο Καινοτομίας της εταιρείας του και κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο Μέγαρο Μουσικής προβλέπει: «Το πληκτρολόγιο και το ποντίκι θα είναι σύντομα είδη προς εξαφάνιση, καθώς αντικαθιστώνται από πιο φυσικές μορφές επικοινωνίας, όπως η φωνή και η αφή».
2008: Πέθανε σε ηλικία 70 ετών ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος. Στο τελευταίο του δημόσιο μήνυμα, με την ευκαιρία της Πρωτοχρονιάς του 2008, νιώθοντας το τέλος του, άφησε την παρακαταθήκη του με τα εξής λόγια: «Σταθείτε όλοι όρθιοι στις επάλξεις και μην ξεπουλήσετε τα πρωτοτόκια μας. Διδάξτε στα παιδιά σας την αλήθεια, όπως την εβίωσαν οι αείμνηστοι πατέρες μας. Ο λαός μας ξέρει να υπερασπίζεται τα ιερά και τα όσιά του. Το έχει κατ’ επανάληψιν αποδείξει. Και θα το αποδείξει και πάλι. Αντίσταση και ανάκαμψη. Για να ξαναβρούμε ο,τι έχουμε χάσει, για να υπερασπιστούμε ό,τι κινδυνεύει».