Τα Ορεστειακά: η αυλαία, η δημοτική και τα θύματα

Ως Ορεστειακά έμειναν στην Ιστορία οι αιματηρές συγκρούσεις που σημειώθηκαν τον Νοέμβριο του 1903 για την προάσπιση της αρχαίας ελληνικής παράδοσης, με αφορμή την παράσταση της «Ορέστειας» του Αισχύλου μεταφρασμένης στη δημοτική.

Αποτέλεσαν συνέχεια των Ευαγγελικών και εκφράζουν με τον πιο διάχυτο τρόπο την ιδεολογική σύγχυση και τις εθνικές ανησυχίες που μάστιζαν την περίοδο εκείνη τον ελληνικό λαό: από τη μια ανδρωμένο το κίνημα του δημοτικισμού και από την άλλη το μέτωπο του συντηρητισμού που καιροφυλακτούσε.

Το οξύμωρο των «ορεστειακών» συλλαλητηρίων ήταν ότι ενώ το χρηματοδοτούμενο από τον βασιλιά Γεώργιο Α' Βασιλικό Θέατρο κάνει ένα νεωτεριστικό άνοιγμα, αποφασίζοντας να χρηματοδοτήσει αρχαίο θέατρο σε μετάφραση, έχει απέναντί του το Πανεπιστήμιο και τη δήθεν προοδευτική φοιτητική πρωτοπορία που υπερασπιζόταν συντηρητικές απόψεις.

Ύστερα από 2.461 χρόνια, όπως υπενθύμιζε εφημερίδα της εποχής, η «Ορέστεια» ανέβηκε από το Βασιλικό (Εθνικό σήμερα) Θέατρο, υπό τη φωτισμένη καθοδήγηση του Στέφανου Στεφάνου, διευθύνοντος γραμματέα του θεάτρου και πρωτοπόρου ποιητή, μεταφρασμένη σε απλή νεοελληνική γλώσσα (συντηρητική δημοτική) από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Γεώργιο Σωτηριάδη -«ευρυμαθούς ελληνιστού και διαπρεπούς αρχαιολόγου».

Η πρώτη παράσταση δόθηκε το Σάββατο 1 Νοεμβρίου 1903. Η Μαρίκα Κοτοπούλη ενσάρκωνε την Αθηνά Παλλάδα και απήγγειλε το «Χαίρε της Τραγωδίας» του Κωστή Παλαμά. Η μουσική ήταν του Στάνφορντ, εκτελούμενη υπό της ορχήστρας του Ι. Καίσαρη. Την επομένη η εφημερίδα «Καιροί» χαρακτήριζε την Κοτοπούλη «ηθοποιό του μέλλοντος». Στα μέσα του Νοέμβρη στη Σταδίου και στα Προπύλαια ξεσπούν επεισόδια.

Φοιτητές και στρατός συμπλέκονται, πέφτουν έξι πυροβολισμοί και ακολουθεί ομοβροντία. Μια σφαίρα στρατιωτικού πετυχαίνει στο στήθος τον 22χρονο εφημεριδοπώλη Ι. Μαντά, άλλοι μιλούν για δύο νεκρούς και επτά τραυματίες. Πυροσβεστικές αντλίες παρατάσσονται μπροστά από τον σημερινό κινηματογράφο «Κοτοπούλη» και περιφρουρούν τον χώρο γύρω από το Βασιλικό Θέατρο. Στις 21.30 η παράσταση ξεκινά χωρίς επεισόδια...

ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ...
1897: Μια ομάδα μαθητών του λυκείου «D’ Azeglio» του Τορίνο αποφασίζει να ιδρύσει ομάδα ποδοσφαίρου που στην τύχη ονομάζουν Γιουβέντους. Ο πρώτος πρόεδρος είναι ο Eνρίκο Καντάρι, ενώ στις 24/7/1923 ο Eντουάρντο Aνιέλι, γιος του ιδρυτή της Fiat, θα ψηφιστεί πρόεδρος της ομάδας και θα διαδεχτεί τον ποιητή και συγγραφέα Κοραντίνο Κοραντίνι που έγραψε τον ύμνο της ομάδας. Το 1947 ο Τζοβάνι, γιος του Eντουάρντο, ο οποίος θα σκοτωθεί σε αεροπορικό δυστύχημα, θα αναλάβει την προεδρία.
1920: Εκλογική ήττα του Ελευθερίου Βενιζέλου, που φεύγει απογοητευμένος από την Ελλάδα.
1940: Ο υπολοχαγός Αλέξανδρος Διάκος, προσπαθώντας να ανακαταλάβει ύψωμα, πίπτει επί του πεδίου της μάχης. Είναι ο πρώτος νεκρός Έλληνας αξιωματικός του ελληνοϊταλικού πολέμου.
1946: Ο πρώτος αγώνας του ΝΒΑ γίνεται στο Τορόντο ανάμεσα στους Νιου Γιορκ Νικς και στους Τορόντο Χάσκις (68-66) μπροστά σε 7.090 θεατές.
1962: Η Ελλάδα υποβάλλει αίτηση για να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Κοινή Αγορά.
1974: Η Ολομέλεια Εφετών Αθηνών αποφασίζει με ψήφους 86 έναντι 2 την άσκηση ποινικής δίωξης για εσχάτη προδοσία και στάση κατά των πρωταιτίων του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967, ύστερα από μήνυση του δικηγόρου Αθηνών Αλέξανδρου Λυκουρέζου.
1999: Σκοτώνεται σε τροχαίο ο 23χρονος διεθνής Βολιβιανός τερματοφύλακας Μανουέλ Τόρες, όταν χάνει τον έλεγχο του αυτοκινήτου του στην επαρχία Ταρίγια.
2021: Πεθαίνει ο Τάκης Μπουγάς, Έλληνας τραγουδοποιός και συνθέτης.