Τα Σεπτεμβριανά του 1955

Σαν σήμερα, στις 6 Σεπτεμβρίου του 1955, ξεσπά στην Κωνσταντινούπολη το πογκρόμ των Τούρκων κατά των Ελλήνων, με αφορμή την προβοκάτσια στο σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη.

Τα Σεπτεμβριανά του 1955

Μέσα σε εννέα ώρες καταστρέφονται 4.500 ελληνικά καταστήματα, 1.000 σπίτια, 73 εκκλησίες και 37 σχολεία. Είναι η αρχή του τέλους για τον ελληνισμό της Πόλης. Αποτέλεσμα, οι 100.000 Έλληνες που ζούσαν εκείνη την περίοδο στην Πόλη να συρρικνωθούν σταδιακά και σήμερα μόλις και μετά βίας να ξεπερνούν τις 2.000.
Η αφορμή για το πογκρόμ κατά του ελληνισμού της Πόλης δόθηκε με την έκρηξη ενός αυτοσχέδιου μηχανισμού στο τουρκικό προξενείο της Θεσσαλονίκης που στεγαζόταν και στεγάζεται και σήμερα στο σπίτι όπου γεννήθηκε ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο ιδρυτής του σύγχρονου τουρκικού κράτους. Ως δράστης συνελήφθη από τις ελληνικές αρχές ο Οκτάι Εγκίν, ένας μουσουλμάνος σπουδαστής από την Κομοτηνή, που αργότερα περιεβλήθη το φωτοστέφανο του ήρωα. Τιμήθηκε στην Τουρκία και διορίστηκε κυβερνήτης σε επαρχία. Χρόνια αργότερα σε μία συνέντευξή του στην «Ελευθεροτυπία» αρνήθηκε οποιαδήποτε σχέση με το συμβάν και θεώρησε τον εαυτό του θύμα των ελληνικών αρχών.

Η προπαγάνδα των τουρκικών εφημερίδων και η δημοσίευση μιας σειράς από παραποιημένες φωτογραφίες του συμβάντος προκάλεσαν «αυθόρμητες» διαδηλώσεις στην πλατεία Ταξίμ το απόγευμα της ίδιας μέρας.

Στις 5 το απόγευμα το μαινόμενο πλήθος των 50.000 ατόμων στράφηκε κατά των ελληνικών περιουσιών στη συνοικία Πέραν. Οι λεηλασίες κράτησαν μέχρι τις πρωινές ώρες της 7ης Σεπτεμβρίου, όταν επενέβη ο στρατός, καθώς η κατάσταση κινδύνευε να τεθεί εκτός ελέγχου. Μέχρι τότε οι αρχές παρέμειναν απαθείς, όταν δεν διευκόλυναν τους πλιατσικολόγους στο έργο. Ο μηχανισμός του Δημοκρατικού Κόμματος, που ήλεγχε τα συνδικάτα, έπαιξε καταλυτικό ρόλο στα έκτροπα.

Μεγάλος αριθμός διαδηλωτών μεταφέρθηκε από τη Δυτική Μικρά Ασία δωρεάν, αντί αμοιβής 6 δολαρίων, που ουδέποτε τους δόθηκε. 4.000 ταξί τούς μετέφεραν στον χώρο των ταραχών, ενώ φορτηγά του δήμου της Κωνσταντινούπολης είχαν αναπτυχθεί σε επίκαιρα σημεία της Πόλης, φορτωμένα με τσεκούρια, φτυάρια, ρόπαλα, αξίνες, σφυριά, σιδερένιους λοστούς και μπιτόνια βενζίνης, απαραίτητα σύνεργα για τον όχλο των επιδρομέων που επέπεσε επί των ελληνικών καταστημάτων με τα συνθήματα «Θάνατος στους γκιαούρηδες», «Σπάστε, γκρεμίστε, είναι γκιαούρης», «Σφάξτε τους Έλληνες προδότες», «Κάτω η Ευρώπη» και «Εμπρός να βαδίσουμε κατά της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης». Την οργή του όχλου δεν γλίτωσαν και κάποια καταστήματα αρμενικής και εβραϊκής ιδιοκτησίας.

Άνδρες και γυναίκες βιάστηκαν και σύμφωνα με τη μαρτυρία του γνωστού Τούρκου συγγραφέα Αζίζ Νεσίν πολλοί ιερείς εξαναγκάστηκαν να υποστούν περιτομή, με θύμα έναν Αρμένιο παπά. 16 Έλληνες έχασαν τη ζωή τους και 32 τραυματίστηκαν.

ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ...
1861: Σημειώνεται αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας της βασίλισσας Αμαλίας από τον φοιτητή Αριστείδη Δόσιο.
1966: Ο πρωθυπουργός της Νοτίου Αφρικής, Χέντρικ Φέρβερντ, δολοφονείται στο Κοινοβούλιο από τον ελληνικής καταγωγής δημόσιο υπάλληλο Δημήτριο Τσαφέντα. Ο Φέρβερντ ήταν υπεύθυνος για πολλούς νόμους του Απαρτχάιντ.
1979: Στον δρόμο προς την προπόνηση με την εθνική ομάδα των ελπίδων στην Αθήνα σκοτώνονται σε τροχαίο οι παίκτες της Λάρισας Δημήτρης Μουσιάρης και Δημήτρης Κουκολίτσιος, ενώ σώζεται ως εκ θαύματος ο Γιάνννης Βαλαώρας.
1991: Το όνομα Αγία Πετρούπολη αποκαθίσταται στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ρωσίας, αντικαθιστώντας το Λένινγκραντ με το οποίο ήταν γνωστή από το 1924.
1997: Πραγματοποιείται στο Λονδίνο η κηδεία της πριγκίπισσας Νταϊάνα. Πάνω από 1.000.000 άνθρωποι κατέκλυσαν τους δρόμους και 2,5 δισεκατομμύρια παγκοσμίως παρακολούθησαν την κηδεία στην τηλεόραση.
2010: O ομοσπονδιακός προπονητής του στίβου και πρώην προπονητής της Τασούλας Κελεσίδου, Κώστας Σπανίδης, σκοτώνεται σε ηλικία 51 ετών σε τροχαίο στην εθνική οδό Θεσσαλονίκης-Ν. Μουδανιών, μετά από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου.