Η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη

Πέντε ημέρες νωρίτερα παρέστη και μίλησε για την ειρήνη στη Θεσσαλονίκη. Μετά το τέλος της εκδήλωσης δέχθηκε δολοφονική επίθεση σε κεντρικό δρόμο της πόλης από τρίκυκλο, στο οποίο επέβαιναν οι ακροδεξιοί Σπύρος Γκοτζαμάνης και Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης. Ο θάνατός του προκάλεσε αγανάκτηση στην κοινή γνώμη, οξύτατη πολιτική κρίση αλλά και διεθνή κατακραυγή. Την επομένη ένα πλήθος 500.000 ανθρώπων συγκεντρώθηκε στο Α’ Νεκροταφείο για το ύστατο χαίρε. Γρήγορα η συγκέντρωση μετατράπηκε σε διαδήλωση καταδίκης της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του παλατιού.

Φυσικοί αυτουργοί της δολοφονίας Λαμπράκη ήταν ο Σπύρος Γκοτζαμάνης και ο Εμμανουήλ Εμμανουηλίδης, αλλά η δικαστική έρευνα που διεξήγαγαν ο εισαγγελέας Παύλος Δελαπόρτας και ο νεαρός ανακριτής Χρήστος Σαρτζετάκης έφεραν στο φως σχέσεις των αρχών με ένα ακροδεξιό παρακράτος. Ο ανακριτής Σαρτζετάκης απήγγειλε, μάλιστα, κατηγορίες και εναντίον ανώτατων αξιωματικών της Χωροφυλακής.

Οι φυσικοί αυτουργοί καταδικάστηκαν τον Δεκέμβριο του 1966 σε πολυετή φυλάκιση και απελευθερώθηκαν κατά τη διάρκεια της δικτατορίας.
Η δολοφονία Λαμπράκη επιτάχυνε τις πολιτικές εξελίξεις. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, αφού διερωτήθηκε «Ποιος κυβερνάει αυτόν τον τόπο;», εγκατέλειψε την πρωθυπουργία και την πολιτική τον Ιούνιο του 1963 και αποσύρθηκε στο Παρίσι. Χιλιάδες νέοι ίδρυσαν τον πολιτικό οργανισμό Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο προοδευτικό κίνημα της δεκαετίας του ‘60. Πρώτος γραμματέας της οργάνωσης ανέλαβε ο Μίκης Θεοδωράκης.

Η ζωή και ο θάνατος του Γρηγόρη Λαμπράκη ενέπνευσαν τον συγγραφέα Βασίλη Βασιλικό στο περίφημο πολιτικό του μυθιστόρημα με τον τίτλο «Ζ» (Εκδόσεις Λιβάνη). Το 1969 μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία στη μεγάλη οθόνη από τον σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά, με πρωταγωνιστές τον Υβ Μοντάν, τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν και την Ειρήνη Παππά.

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης με την προσωπικότητα και τη δράση του παραμένει και σήμερα ένα σύμβολο της δημοκρατίας και του αγωνιζόμενου ανθρώπου κατά της πολιτικής καταπίεσης.

ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ...
1821: Ο Ψαριανός πυρπολητής Δημήτριος Παπανικολής πυρπολεί τουρκικό δίκροτο με 74 πυροβόλα και 1.000 άνδρες στο λιμάνι της Ερεσσού στη Λέσβο. Οι Έλληνες, που ως εκείνη την ημέρα αναλογίζονταν με φόβο την άνιση αναμέτρηση με τον τουρκικό στόλο, αναθαρρούν και συνειδητοποιούν τη δύναμή τους (Η ναυμαχία της Ερεσσού).
1855: Υπογράφεται στο προάστιο Κανλιντζά της Κωνσταντινούπολης η πρώτη ελληνοτουρκική συμφωνία, η Συνθήκη Εμπορίου και Ναυτιλίας.
1908: Ιδρύεται η ομάδα ποδοσφαίρου της Άντερλεχτ στο καφέ «Κονκόρντια» των Βρυξελλών.
1942: Τσέχοι και Σλοβάκοι αντιστασιακοί στήνουν ενέδρα σε κεντρικό σημείο της Πράγας και τραυματίζουν σοβαρά τον αρχηγό της Γκεστάπο, Ράινχαρτ Χέιντριχ. Θα πεθάνει λίγες μέρες αργότερα («Επιχείρηση ανθρωποειδές»).
1964: Ο Δημήτρης Βλαχογιάννης είναι ο ένας από τους δύο επόπτες στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών στη Βιέννη, στον οποίο η Ίντερ του Ελένιο Ερέρα επικράτησε της Ρεάλ Μαδρίτης με 3-1. Ο Βλαχογιάννης γεννήθηκε το 1923 στον Πειραιά και το 1953 αποφοίτησε από τη σχολή διαιτητών της Βιέννης. Το 1957 έγινε διαιτητής Α’ Κατηγορίας στην Αυστρία και το 1960 διεθνής διαιτητής και διαιτητής ΦΙΦΑ.
1988: Σκοτώνεται σε τροχαίο στην εθνική οδό Κατερίνης - Θεσσαλονίκης η Τζένη Γκάλη, σύζυγος του Νίκου Γκάλη.
2006: Σεισμός 6,2 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στην Ιάβα, με 6.600 νεκρούς.
2011: Η Πολωνή διεθνής μπασκετμπολίστρια Μαργκό Ντίντεκ πεθαίνει στις ΗΠΑ σε ηλικία 37 ετών, μετά από επιπλοκές στην εγκυμοσύνη της στο τρίτο της παιδί. Έγινε διάσημη ως η πιο ψηλή επαγγελματίας παίκτρια του μπάσκετ (2,18 μ.) στον κόσμο και αγωνίστηκε ως σέντερ με την ομάδα των Λος Άντζελες Σπαρκς στο WNBA.

2015: Οι ελβετικές αρχές συλλαμβάνουν 14 άτομα, που εμπλέκονται με τη ΦΙΦΑ, στο ξενοδοχείο «Baur au Lac» της Ζυρίχης όπου είχαν συγκεντρωθεί για το ετήσιο συνέδριο. Όλοι αντιμετωπίζουν, μεταξύ άλλων, κατηγορίες εκβιασμού, δωροδοκίας και ξεπλύματος μαύρου χρήματος. Εκτός από ανώτερους αξιωματούχους του ποδοσφαίρου, το κατηγορητήριο αναμένεται να κατονομάσει στελέχη του αθλητικού μάρκετινγκ από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Νότια Αμερική, οι οποίοι κατηγορούνται ότι πλήρωσαν περισσότερα από 150 εκατομμύρια δολάρια σε δωροδοκίες και μίζες σε αντάλλαγμα για συμφωνίες με μέσα ενημέρωσης που συνδέονται με μεγάλα τουρνουά ποδοσφαίρου.