Τo … εργοτάξιο της αποκατάστασης
Όσο σοβαρότερη είναι η σκόπιμη διαταραχή της ομοιοστασίας του οργανισμού, η οποία επιτυγχάνεται με την άσκηση (βαθύτερη εξάντληση ενεργειακών αποθεμάτων, έντονη φλεγμονή των μυών) τόσο γίνεται πιο κατανοητό, ότι η σωστή αποκατάσταση αποτελεί ισχυρή θεραπευτική αγωγή.
Tου Δρόσου Βενετούλη
Ιατρού, πνευμονολόγου, Δ/ντή ΜΕΘ Τζανείου Γενικού Νοσοκομείου Πειραιά
Μετά το σοκ της προπόνησης, το σώμα «ζητάει» βοήθεια για να ομαλοποιήσει τις λειτουργίες του, δηλαδή μείωση της αρτηριακής πίεσης, των σφίξεων, των αναπνοών και της θερμοκρασίας σε επίπεδα ηρεμίας. Επίσης να αποκαταστήσει τις ενεργειακές αποθήκες, δηλαδή το γλυκογόνο, τη γλυκόζη, τις πρωτεΐνες, τα λίπη, τα ιχνοστοιχεία, καθώς και τα ένζυμα, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν κατά τις βιοχημικές αντιδράσεις.
Κατά την ανάκτηση ο οργανισμός ενισχύεται με ανθεκτικότερα υλικά, ώστε να αντιμετωπίσει νέα προπονητική «επίθεση» με μικρότερη αναστάτωση. Το φαινόμενο ονομάζεται υπεραποκατάσταση και αποτελεί τη βάση της βελτίωσης της απόδοσης και της υγείας. Ταχύτερη ανάκτηση σημαίνει ότι το σώμα αντέχει περισσότερη προπόνηση, χωρίς κίνδυνο τραυματισμού και υπερκόπωσης. Φαίνεται ότι όσο πιο τραυματική (φλεγμονώδης) είναι η προπόνηση, τόσο καλύτερη είναι η αποκατάσταση. Η ξεκούραση και η κατάλληλη διατροφή επιταχύνουν τη διαδικασία επούλωσης.
Διαδικασία επούλωσης
Η περιοχή της βλάβης γίνεται ένα εργοτάξιο. Πρώτα αναλαμβάνουν δουλειά τα λευκά αιμοσφαίρια (οι μπουλντόζες που απομακρύνουν τα συντρίμμια, δηλαδή τους τραυματισμένους και νεκρωμένους ιστούς). Ακολούθως στην «καθαρή» περιοχή στρώνεται το πλέγμα των κολλαγόνων ινών, δηλαδή ο σκελετός (τα μπετά). Το πλέγμα του κολλαγόνου αποτελείται από αμινοξέα, τα οποία συνενούμενα σχηματίζουν τις ίνες του κολλαγόνου, οι οποίες είναι ιδιαίτερα ισχυρές στη διάταση. Μία δύναμη εφελκυσμού περίπου 50 κιλών απαιτείται για να σπάσει μια ίνα κολλαγόνου. Η περιοχή όπου πραγματοποιείται αυτός ο οργασμός εργασιών είναι εξέρυθρη, θερμή, οιδηματώδης και επώδυνη, παρουσιάζει δηλαδή φλεγμονή.
Η φλεγμονή είναι η φυσιολογική απάντηση του σώματος στον τραυματισμό και αν παραταθεί καθυστερείται η επούλωση. Η υπερβολική καταπολέμηση της φλεγμονής με διάφορα φάρμακα και κορτιζόνη επιβραδύνει την αναδόμηση. Η κατάλληλη αντιφλεγμονώδης διατροφή μπορεί να παίξει τον ρόλο της, επιταχύνοντας τη διαδικασία ανακατασκευής των ιστών και διεγείρει την αναγεννητική τους ικανότητα.
Αμέσως μετά την σκληρή προπόνηση το σώμα ανεβάζει ταχύτητα, αυξάνοντας τον μεταβολισμό του, επειδή χρειάζεται περισσότερες θερμίδες για τη διαδικασία επούλωσης. Το σύστημα εισέρχεται σε αναβολική φάση και εκκρίνει ορμόνες αναβολισμού (αυξητική ορμόνη, τεστοστερόνη και ινσουλίνη), ενώ ενεργοποιείται το νεύρο ξεκούρασης, το παρασυμπαθητικό σύστημα.
Στη φάση αυτή το σώμα γίνεται περισσότερο δεκτικό στην πρόσληψη τροφής. Το δίωρο που ακολουθεί την άσκηση είναι ο ιδανικότερος χρόνος για να γεμίσουν οι δεξαμενές καύσιμου, δηλαδή γλυκογόνου, στους μυς και στο ήπαρ. Στην περίοδο αυτή η ροή του αίματος παραμένει αυξημένη, οπότε και αυξάνεται η διαθεσιμότητα των θρεπτικών ουσιών στα μυϊκά κύτταρα. Τα «πεινασμένα» μυϊκά κύτταρα απομυζούν κυριολεκτικά τις θρεπτικές ουσίες από το αίμα. Σε αυτό συμβάλλει σημαντικά το ορμονικό περιβάλλον, το οποίο διαμορφώνεται λόγω της αυξημένης έκκρισης ινσουλίνης, ο ρόλος της οποίας είναι να εισάγει θρεπτικές ουσίες μέσα στα μυϊκά κύτταρα. Πρόκειται για την περίοδο μέγιστης έκκρισης ινσουλίνης (window of opportunity). Βέβαια η βιοσύνθεση μπορεί να συνεχίζεται σε μικρότερο βαθμό για τις επόμενες 48 ώρες.
Διαβάστε ακόμη:
