Αλεξάντρ Πούσκιν: Τον γλύτωσε ο Καποδίστριας, σκοτώθηκε σε μονομαχία γιατί τον αποκάλεσαν «κερατά»

Γεννήθηκε στη Μόσχα στις 26 Μαΐου 1799 (6 Ιουνίου με το νέο ημερολόγιο). Ο πατέρας του καταγόταν από μία παλιά οικογένεια βογιάρων και η μητέρα του ήταν εγγονή του Αμπράμ Χάνιμπαλ, ενός Αιθίοπα ευγενή, που υιοθετήθηκε από τον Μέγα Πέτρο και πολέμησε μαζί του.

Στην παιδική του ηλικία διάβαζε λαϊκούς Ρώσους συγγραφείας, έργα αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων, ενώ από μικρός είχε γράψει τα πρώτα του ποιήματα, καθώς η ποίηση αποτελούσε βασικό μάθημα στα σχολεία.

Επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τον Διαφωτισμό και σε ηλικία 16 ετών έγραψε μία σειρά από ποιήματα υπέρ της ελευθερίας, σατιρίζοντας τους ομιλητές της σλαβονικής γλώσσας, ενώ στρεφόταν και κατά του τσαρικού καθεστώτος.

Φοίτησε στο Λύκειο του Τσάρσκογιε-Σελό και οι νέοι που έβγαιναν από αυτό, συνήθως διορίζονταν, σύμφωνα με τις προτιμήσεις τους- είτε σε στρατιωτικά συντάγματα είτε στις κεντρικές πολιτικές υπηρεσίες. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι, βέβαια, που προτιμούσαν να αφήνουν σε δεύτερη μοίρα τα καθήκοντά τους και να απολαμβάνουν την ζωή. Ο Πούσκιν αποφοίτησε και διορίστηκε στο Υπουργείο των Εξωτερικών. Άρχισε να συχνάζει σε λογοτεχνικούς κύκλους και να ζει έντονα.

Πολλά ποιήματα που έγραψε ο Πούσκιν στα χρόνια 1817-1820 συντίθενται από παιχνιδιάρικους στίχους, εκφράζοντας, άλλα από αυτά ήρεμα αισθήματα και άλλα ισχυρά πάθη, όπως « Ο θρίαμβος του Βάκχου». Την ίδια περίοδο ο ποιητής έγραψε το πρώτο μεγάλο ποιητικό του έργο Ρουσλάν και Λιουντμίλλα», ένα κωμικοηρωικό έπος τριών χιλιάδων στίχων.

Ωστόσο, δεν σταμάτησε να καυτηριάζει την κοινωνική κατάσταση της τσαρικής Ρωσίας, προκαλώντας την οργή του Αλέξανδρου Α', ο οποίος αποφάσισε να τον στείλει εξόριστο στον ρωσικό Βορρά.

Έσπευσαν πάντως να τον βοηθήσουν τρεις κορυφαίοι τότε εκπρόσωποι των ρωσικών γραμμάτων, ο λογοτέχνης και ιστορικός Νικολάι Μιχάιλοβιτς Καραμζίν, ο ποιητής Βασίλι Αντρέγεβιτς Ζουκόφσκι και ο Αλεξέι Νικολάγιεβιτς Ολένιν, πρόεδρος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών, άντρας με εξαιρετική ευρυμάθεια. Ενεργοποίησαν υψηλές γνωριμίες τους και με τη συνδρομή και της τσαρίνας κινητοποιήθηκαν για να τον σώσουν από την οργή του τσάρου.

Καθοριστική, ωστόσο, υπήρξεη παρέμβαση του, Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος υπήρξε, άμεσος προϊστάμενος του Πούσκιν στο Υπουργείο Εξωτερικών. Μετά την υπόσχεση αυτή ο Καποδίστριας απέσπασε την έγκριση του τσάρου για μετάθεση του αντιδραστικού Πούσκιν στη Νότια Ρωσία.

Μετά την επιστροφή του από την εξορία, ο Πούσκιν πέρασε δύσκολες μέρες στη Μόσχα. Η λογοκρισία των έργων του- ήταν πολύ πιεστική και η παρακολούθηση της αστυνομίας πολύ στενή. Όμως, εκείνη την εποχή έγραψε τις λεγόμενες «μικρές τραγωδίες» του, όπως «Μότσαρτ και Σαλιέρι» «Ο πέτρινος επισκέπτης», καθώς και πεζογραφήματα, ποιήματα και άρθρα.

Από το 1826 ζούσε μια άσωτη ζωή στη Μόσχα, μέχρι το 1831, οπότε και παντρεύτηκε τη Νατάλια Νικολάγεβνα Γκοντσάροβα ύστερα από μια περιπετειώδη σχέση. Εγκαταστάθηκε στην Αγία Πετρούπολη, διορίστηκε και πάλι σε κρατική θέση και το 1834 πήρε το αυλικό αξίωμα του Kammerjunker.

Του ανατέθηκε να γράψει μια ιστορία του Μεγάλου Πέτρου, τον οποίο θαύμαζε. Εκείνος , όμως, έγραψε την Ιστορία του Πουγκατσόφ, ένα μυθιστόρημα με συναφές θέμα ), το ημιτελές μυθιστόρημα Ντουμπρόβσκι και άλλα ελάσσονα έργα, που έμειναν επίσης ημιτελή.

Η μονομαχία τιμής και το τέλος

Το Νοέμβριο του 1836, ο Πούσκιν ελάμβανε ανώνυμες υβριστικές επιστολές, στις οποίες τον αποκαλούσαν «ιστοριογράφο του Τάγματος των Κερατάδων». Ο ποιητής είχε καταλήξει στο συμπέρασμα, ότι η προέλευση των επιστολών αυτών είχε να κάνει με τις επίμονες ερωτοτροπίες του Ζωρζ ντ' Αντές (1812 - 1895), ενός αξιωματικού γαλλικής καταγωγής του ιππικού της φρουράς στην Αγία Πετρούπολη, με τη σύζυγό του Ναταλία.

Μην αντέχοντας άλλο τα κουτσομπολιά που έδιναν και έπαιρναν, δεν είχε άλλη επιλογή παρά να καλέσει τον ντ' Αντές σε μονομαχία.

Η μονομαχία έγινε το απόγευμα της 27ης Ιανουαρίου του 1837 στην τοποθεσία Τσερνάια Ρέτσκα, στα χιονισμένα περίχωρα της Αγίας Πετρούπολης, με δυνατό αέρα και θερμοκρασία δεκαπέντε βαθμούς υπό το μηδέν.

Ο Πούσκιν τραυματίστηκε θανάσιμα στο κάτω μέρος της κοιλιάς και μεταφέρθηκε με άμαξα στο σπίτι του στην πρωτεύουσα. Πέρασε τις τελευταίες ημέρες της ζωής του στο σπουδαστήριο-γραφείο του, ανάμεσα σε αγαπημένα του πρόσωπα, θαυμαστές και φίλους. Άφησε την τελευταία του πνοή στο ανάκλιντρο του γραφείου του δύο ημέρες αργότερα, το απόγευμα της 29ης Ιανουαρίου 1837, ώρα 2:45, σε ηλικία 37 ετών.