Πώς ο νεαρός Καλάσνικοφ συνέλαβε την ιδέα του διάσημου πολυβόλου όπλου

ΕΝΑΣ «ΑΥΤΟΔΙΔΑΚΤΟΣ» ΕΦΕΥΡΕΤΗΣ

Στις 10 Νοεμβρίου 1919 γεννήθηκε στο χωριό Κούρια της Σιβηρίας ο Μιχαήλ Τιμοφέγεβιτς Καλάσνικοφ. Όταν τελείωσε το σχολείο εργάστηκε ως τεχνικός στους σιδηροδρόμους Τουρκεστάν-Σιβηρίας. Κατά τη διάρκεια της εργασίας του απέκτησε σημαντικές τεχνικές γνώσεις, γεγονός που συχνά αποσιωπούσαν οι Σοβιετικοί, προκειμένου ο Καλάσνικοφ να παρουσιάζεται ως ένας «αυτοδίδακτος εργάτης», «καύχημα» για το σοβιετικό καθεστώς. Το 1938 ο δεκαεννιάχρονος Μιχαήλ κατετάγη στον Κόκκινο Στρατό και συγκεκριμένα στο σχολείο τεχνικών αρμάτων του Κιέβου, όπου συμπλήρωσε τις τεχνικές του γνώσεις. Κατά την υπηρεσία του εκεί πραγματοποίησε διάφορες εφευρέσεις για άρματα, αλλά και για το πιστόλι ΤΤ.

Τον Ιούνιο του 1941 μετατέθηκε στο Λένινγκραντ, κατόπιν διαταγής του στρατηγού Γ. Ζούκοφ, προκειμένου να ασχοληθεί με την πρακτική αξιοποίηση κάποιας από τις πολλές εφευρέσεις του. Τον πρόλαβε όμως η εισβολή των Γερμανών στη Σοβιετική Ένωση. Ο νεαρός Μιχαήλ βρέθηκε, από την άνεση ενός γραφείου στρατιωτικών ερευνών, στον απελπιστικά στενό χώρο ενός άρματος μάχης, ως αρχηγός πληρώματος.

Τον Οκτώβριο του 1941 τραυματίστηκε βαριά και μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο στα μετόπισθεν. Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του συνέλαβε την ιδέα κατασκευής ενός εύχρηστου υποπολυβόλου, το οποίο σχεδίασε κατά την εξάμηνη αναρρωτική του άδεια και το κατασκεύασε στη βάση του Ματάι, με τη βοήθεια του τεχνικού προσωπικού.

Μιχαήλ Καλάσνικοφ. Πηγή φωτογραφίας: Wikimediamtx Commons

Η απόρριψη

Δημιούργημα και δημιουργός παρουσιάστηκαν στο Ινστιτούτο Αεροναυπηγικής της Μόσχας, το οποίο είχε μετακινηθεί στην Άλμα Άτα. Τον Ιούνιο του 1942 ένα βελτιωμένο μοντέλο απεστάλη στην Ακαδημία Πεζικού Ντζερζίνσκι και απορρίφθηκε! Όμως, ο Α. Μπλαγκονράβοφ, ένας επιστήμονας ειδικευμένος στα φορητά όπλα, διέκρινε κάποια πρωτοτυπία στο υποπολυβόλο του Καλάσνικοφ και μεσολάβησε προκειμένου ο τελευταίος να υπηρετήσει στο Κέντρο Έρευνας Φορητών Όπλων της Διεύθυνσης Πεζικού του Κόκκινου Στρατού. Ήταν μια χρυσή ευκαιρία για τον Καλάσνικοφ και πιθανότατα η τελευταία.

Αντίθετα με τον μύθο λοιπόν, που θέλει το τρομερό όπλο να σχεδιάζεται στο κρεβάτι ενός στρατιωτικού νοσοκομείου, αυτό προέκυψε ως προϊόν ενός υπερσύγχρονου ερευνητικού κέντρου.

Το κέντρο έρευνας δεχόταν καθημερινά δεκάδες γερμανικά όπλα-λάφυρα για εξέταση και τυχόν αξιοποίηση των χαρακτηριστικών τους. Ένα απ’ αυτά, το τυφέκιο εφόδου Stg 44 (οι ομοιότητες με το Καλάσνικοφ είναι κάτι παραπάνω από εμφανείς), κίνησε την περιέργεια του Μιχαήλ. Αμέσως έλαβε την απόφαση να ασχοληθεί με την κατασκευή ενός τυφεκίου εφόδου, το οποίο θα έβαλλε το ισχυρότατο φυσίγγιο 7,62Χ39 Μ43, που είχε κατασκευάσει ο Κόκκινος Στρατός το 1943.

Το 1946 τα σχέδια του όπλου στάλθηκαν στη Μόσχα και έλαβαν την πολυπόθητη έγκριση για κατασκευή του πρωτοτύπου.

Σύμφωνα με την επικρατούσα τακτική της εποχής, ο Καλάσνικοφ, πλαισιωμένος από μια ομάδα συνεργατών, θα συναγωνιζόταν με άλλες σχεδιαστικές ομάδες. Χάρη στην πολύτιμη βοήθεια του νέου του συνεργάτη Αλεξάντερ Ζάιτσεφ, συναρμολόγησε τα δύο πρώτα όπλα, το ΑΚ1 και ΑΚ2 (Νοέμβριος 1946). Οι «γονείς» του θρυλικού ΑΚ-47 είχαν γεννηθεί. Το όπλο έλαβε έγκριση καθώς παρουσίαζε πολύ λίγες εμπλοκές σε σχέση με τους ανταγωνιστές του.

Το 1947 κατασκευάστηκε ένα βελτιωμένο μοντέλο του όπλου. Το Καλάσνικοφ ήταν έτοιμο! Το όνομα του νέου όπλου: «Avtomatov Kalashnikova obr. 1947g».

Το ΑΚ-47 και οι διάφορες παραλλαγές του υιοθετήθηκαν από αρκετές χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Μερικές από αυτές μάλιστα προχώρησαν στην εγχώρια παραγωγή του όπλου, με διαφορετική ονομασία. Το νέο επίτευγμα βεβαίως δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητο από τους «αντιγραφείς» Κινέζους που, κατά τη δεκαετία του 1950 κατασκεύασαν τα δικά τους ΑΚ, με την ονομασία Type 56. Πολύ γρήγορα, τα Καλάσνικοφ βρέθηκαν κατά εκατοντάδες χιλιάδες, στα χέρια αριστερών ανταρτικών κινημάτων και σε σύμμαχες χώρες της Σοβιετικής Ένωσης, όπως η Αίγυπτος.

Η χρήση του από τους Βιετκόνγκ εναντίον των Αμερικανών στη δεκαετία του 1960 ανέδειξε το ΑΚ-47 σε όπλο των επαναστατών. Η εικόνα του άλλαξε το 1972, όταν άρχισε να ταυτίζεται με την τρομοκρατία. Αφορμή στάθηκε η χρήση του από την παλαιστινιακή οργάνωση «Μαύρος Σεπτέμβρης» για τη δολοφονία των ισραηλινών αθλητών στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου. Τα επόμενα χρόνια και κυρίως κατά τη δεκαετία του 1980 το Καλάσνικοφ έγινε σύμβολο του αντιαμερικανισμού.

Το όπλο σημαία

Ως σύμβολο ισχύος εμφανίζεται στη σημαία της Μοζαμβίκης, στον θυρεό της Ζιμπάμπουε και του Ανατολικού Τιμόρ, στη σημαία της Χεζμπολάχ και στο έμβλημα του επίλεκτου σώματος του Ιρανικού Στρατού, των Φρουρών της Επανάστασης.

Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, τα ΑΚ-47 πωλούνται τόσο επισήμως από τις χώρες παραγωγής τους, όσο και στη μαύρη αγορά. Εξαιτίας της παράνομης διακίνησης έχει γίνει πλέον ένα από τα αγαπημένα όπλα των τρομοκρατών και των εγκληματιών του κοινού ποινικού δικαίου.

ΚΑΛΑΣΝΙΚΟΦ διαθέτουν περισσότεροι από 55 εθνικοί στρατοί. Έχουν κατασκευαστεί από 70 ως 105 εκατομμύρια όπλα.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ: Χαμηλό κόστος παραγωγής, ευκρίνεια στη βολή και απλό στη χρήση, ανθεκτικό σε ακραίες κλιματικές συνθήκες, ελαφρύ –ζυγίζει μόλις 4,5 κιλά. Γι’ αυτό δυστυχώς εξοπλίζονται και παιδιά στα διάφορα «αντάρτικα».

ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ : Κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ οι Αμερικανοί προχώρησαν στο εξής πείραμα. Βύθισαν σε έναν βάλτο ένα κλασικό αμερικανικό τυφέκιο ΧΜ16 και ένα ΑΚ-47. Μια εβδομάδα μετά τα έβγαλαν και δοκίμασαν να πυροβολήσουν. Το πρώτο υπέστη εμπλοκή μετά την πρώτη βολή. Το δεύτερο άδειασε όλο τον γεμιστήρα!

Νίκος Γιαννόπουλος, ιστορικός / mixanitouxronou.gr