Το γράμμα στον Χίτλερ, που έσωσε 275 Εβραίους της Ζακύνθου
Το 1943, ήρθε διαταγή στην Ζάκυνθο να μεταφερθούν όλοι οι Εβραίοι με πλοίο στην Πάτρα και από εκεί με τρένο στο Άουσβιτς και κάλεσαν τον δήμαρχο Λουκά Καρρέρ να τους παραδώσει κατάλογο εντός 72 ωρών.
Ο δήμαρχος απευθύνθηκε στον Μητροπολίτη Ζακύνθου, Χρυσόστομο και παρέδωσαν μια λίστα στους Γερμανούς, στην οποία αναγράφονταν μόνο δύο ονόματα «Ο Ζακύνθου Χρυσόστομος» και «Ο Δήμαρχος Ζακυνθίων Λουκάς Καρρέρ» το άλλο.
Ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος, μάλιστα έστειλε επιστολή στον Αδόλφο Χίλτερ, στην οποία ζητά την εξαίρεση της εβραϊκής κοινότητας της Ζακύνθου από τον διωγμό. Σύμφωνα με το βιβλίο «Οι Ζακυνθινοί Εβραίοι» του Διονύση Βίτσου, ανέφερε «Κάποτε ευρίσκεσθε εις το λυκαυγές της εξορμήσεώς σας, στα 1924, είχαμε συναντηθεί στο Μόναχο και είχαμε ανταλλάξει τις σκέψεις μας γύρω από το κίνημά σας, το εθνικοσοσιαλιστικό. Παρακαλώ να μη συλληφθούν οι Εβραίοι της Ζακύνθου και εγγυώμαι εγώ και ο Δήμαρχος ότι είναι ακίνδυνοι, θαυμαστές σας και φιλήσυχοι».
Ολυμπιακός: Κινήσεις επίθεσης από την αρχή χωρίς τέλος
Η απάντηση μετά από λίγες ημέρες «Να παραμείνουν οι Εβραίοι της Ζακύνθου υπό την προσωπική ευθύνη του Μητροπολίτου και του Δημάρχου».
Για την διάσωση των 275 Εβραίων ο συγγραφέας Διονύσιος Βίτσος, είπε στο ΑΠΕ : «Αναμφίβολα στη διάσωση των Ζακυνθινών Εβραίων πρωτεύοντα ρόλο είχαν δύο προσωπικότητες: ο Μητροπολίτης Ζακύνθου Χρυσόστομος και ο δήμαρχος Λουκάς Καρρέρ» και επεσήμανε ότι «η σύγχρονη έρευνα απέδειξε πως ήταν τουλάχιστον άλλες δύο προσωπικότητες που διαδραμάτισαν ρόλο. Ο γνωστός συγγραφέας Διονύσης Ρώμας και ο βιομήχανος Ευάγγελος Αγγελόπουλος. Κοινό γνώρισμα όλων αυτών ήταν πως μπορούσαν να επικοινωνούν με τις γερμανικές αρχές κατοχής επειδή γνώριζαν γερμανικά και είχαν σπουδάσει στη Γερμανία. Εν τούτοις στην διαταραγμένη πολιτικά εκείνη εποχή η επικοινωνία τους αυτή μπορούσε εύκολα να συκοφαντηθεί, οπότε κινδύνευαν ακόμη και με θάνατο με συνοπτικές διαδικασίες. Ο Μητροπολίτης και ο Δήμαρχος δικαιολογείτο να έχουν επαφή, ως εκ του θεσμικού τους ρόλου. Οι άλλοι όμως έκαναν ό,τι μπορούσαν να μείνει κρυφή η συμβολή τους, μέχρι που ο Αγγελόπουλος αρνήθηκε αργότερα το να δοθεί από τους Εβραίους το όνομά του σε δρόμο του Τελ Αβίβ».
Και πρόσθεσε: «Ο Ζακυνθινός λαός, έκρυψε τους Εβραίους σε σπίτια, στα βουνά του νησιού και τους παρουσίαζε ως μέλη της οικογένειας των χωρικών. Οι δε κάτοικοι της πόλης έστελναν τρόφιμα, ρούχα και άλλα απαραίτητα για τη διαβίωση τους. Με συντονιστή τον Μητροπολίτη δεξιές κι αριστερές οργανώσεις ένωσαν τις δυνάμεις τους σε αυτόν το σκοπό».
