Όταν ο Πικάσο έβγαλε γλώσσα σε Γερμανό αξιωματικό στο Παρίσι του πολέμου

Στα χρόνια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου ο Πάμπλο παρέμεινε στο Παρίσι και υπέμεινε απλώς την γερμανική κατοχή συχνά με χιούμορ όπως σ’ ένα διάσημο επεισόδιο την αυθεντικότητα του οποίου μόνο κάποιοι δύσπιστοι αμφισβητούν. Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν τη Γαλλία και την πρωτεύουσά της, αποδύθηκαν σε μια γιγαντιαία επιχείρηση να βρουν και να κατασχέσουν καλλιτεχνικούς θησαυρούς κάθε λογής. Γερμανοί στρατιώτες προσήγαγαν τον διάσημο Πικάσο κι ένας αξιωματικός δείχνοντάς του σε φωτογραφία την «Γκερνίκα» και τον ρώτησε: «Εσείς τον κάνατε αυτό τον πίνακα;» Ο Ισπανός του απάντησε: «Όχι, εσείς!»

Δεν έχει γίνει γνωστό αν η θρασύτατη απάντηση του Ισπανού καλλιτέχνη είχε κάποιες συνέπειες για τον ίδιο.

«Γκερνίκα» η «Τζοκόντα» της μοντέρνας τέχνης

Ο εμφύλιος στην Ισπανία μαίνεται λίγο πριν από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Τον Ιανουάριο του 1937 ο Πικάσο έλαβε παραγγελία για ένα κολοσσιαίο έργο που θα κοσμούσε το Ισπανικό περίπτερο στην Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς. Ο διάσημος ζωγράφος ολιγωρούσε μέχρι τη στιγμή που πληροφορήθηκε τον βομβαρδισμό της πόλης Γκερνίκα από τους Γερμανούς συμμάχους του Φράνκο.

Η ισοπέδωση της μαρτυρικής πόλης δίνει το έναυσμα για ένα από τα πιο πολυσυζητημένα έργα του αιώνα. Το δωμάτιο που είχε μισθώσει ο Πικάσο δεν ήταν αρκετά ευρύχωρο για να φιλοξενήσει το τεράστιο κάδρο πάνω στο οποίο ο καλλιτέχνης θα δημιουργούσε το πορτρέτο μιας ολόκληρης εποχής που έμεινε στην Ιστορία για τη βαρβαρότητα της ανθρώπινης φύσης. Με σκάλα και μακρύ πινέλο ο βραχύσωμος Ισπανός έφτανε μόλις τις άκρες του καμβά.

Η συμβολική αναπαράσταση του παγκόσμιου ολέθρου ήταν έτοιμη ένα μήνα αργότερα. Πρόκειται για μια μαστορική σύνθεση από μορφές ανθρώπων και ζώων, από παραμορφώσεις και συμβολισμούς που συμπυκνώνουν ένα ώριμο πια κυβιστικό εγχείρημα έξω από τα όρια του ίδιου του κυβισμού. Η αρχική υποδοχή δεν ήταν η αναμενόμενη. Κάποιοι μίλησαν ακόμα και για πορνογραφία 7Χ3 αναφερόμενοι στις διαστάσεις του πίνακα. Ωστόσο σύντομα το κλίμα μεταστράφηκε και σήμερα το αμφιλεγόμενο έργο του Πικάσο αποτελεί την «Τζοκόντα» της μοντέρνας τέχνης που σχολιάζει με δραματικό τρόπο τις εξελίξεις στην πιο κομβική ίσως στιγμή της παγκόσμιας Ιστορίας.