Ζορμπάς: H ταινία του Ελίας Καζάν με τον Μπαρτ Λάνκαστερ που δεν είδαμε...
Τι απέγινε ο "Ζορμπάς" του Ελίας Καζάν με τον Μπάρτ Λάνκαστερ που θα γυριζόταν το 1954; Η ταινία του Κακογιάννη με τον Άντονι Κουίν ήταν τελικά αυτή που είδαμε στις οθόνες ως κινηματογραφική μεταφορά του πασίγνωστου βιβλίου.
Το μυθιστόρημα "Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά" είναι από αυτά που εκτόξευσαν τη φήμη του Νίκου Καζαντζάκη και τον έκαναν γνωστό.
Η επιτυχία οφείλεται εν πολλοίς στην ιδέα του Κρητικού συγγραφέα να μυθιστοριοποιήσει τη ζωή ενός φίλου και συνεργάτη του, καθιστώντας τον πρότυπο νεοέλληνα με τα καλά αλλά και τα στραβά του.
Η κινηματογραφική μεταφορά του ολοκληρώθηκε την άνοιξη του 1964 στα Χανιά και στη γύρω περιοχή σε σενάριο και σκηνοθεσία του Μιχάλη Κακογιάννη με πρωταγωνιστές τον Άντονι Κουίν, τον Άλαν Μπέιτς, την Ειρήνη Παπά, τον Γιώργο Φούντα την Λίλα Κέντροβα και τον Σωτήρη Μουστάκα. Αυτά είναι λίγο πολύ γνωστά όπως και τα τρία όσκαρ που απέσπασε.
Λίγοι ωστόσο γνωρίζουν ότι η ταινία αυτή θα μπορούσε να μην είχε ποτέ γυριστεί, αν 10 χρόνια νωρίτερα ο διάσημος ελληνοαμερικανός σκηνοθέτης Ελίας Καζάν επιβεβαίωνε τη φημολογία που υπήρχε γύρω από το όνομά του. Πιο συγκεκριμένα ακουγόταν έντονα στους κύκλους του Χόλιγουντ πως ο Καζάν ετοιμαζόταν να τιμήσει τον συμπατριώτη του κινηματογραφώντας τον Ζορμπά με πρωταγωνιστή τον Μπαρτ Λάνκαστερ.
Ο λόγος για τον οποίο παραιτήθηκε από το φιλόδοξο εγχείρημα παραμένει άγνωστος, σίγουρο είναι πάντως ότι μια τέτοια εκδοχή θα ήταν εξίσου ενδιαφέρουσα αν και εντελώς διαφορετική. Τελικά τον φόρο τιμής στην πατρίδα του ο Καζάν θα τον αποτίσει το 1963 με το γνωστό "Αμέρικα, Αμέρικα".
Η κινηματογραφική μεταφορά όμως του Ζορμπά έμεινε στο συρτάρι. Στα μέσα της δεκαετίας του '40 εμφανίστηκε και άλλος μνηστήρας για το βιβλίο του Καζαντζάκη, ο Ζυλ Ντασέν, ο οποίος προσπάθησε ανεπιτυχώς να το σκηνοθετήσει με πρωταγωνιστή τον Σοβιετικό ηθοποιό Νικολάι Τερσάκοφ!
