Αθλητική Αναρρίχηση: Από τους… βράχους στα Ολυμπιακά μετάλλια!

Κάθε τετραετία που περνά οι Ολυμπιακοί Αγώνες εμπλουτίζονται με καινούργια αγωνίσματα, γεγονός που δίνει τη δυνατότητα σε όλο και περισσότερους αθλητές και αθλήτριες να ξεχωρίσουν και να διακριθούν μέσω του σπορ που αγαπούν. Αυτό φυσικά ισχύει και για τους επερχόμενους Αγώνες του Τόκιο, οι οποίοι για πρώτη φορά στα χρονικά θα δώσουν την ευκαιρία για διάκριση σε ένα ξεχωριστό γκρουπ ανθρώπων,που ασχολούνται με ένα ιδιαίτερο και αρκετά επικίνδυνο σπορ: την αθλητική αναρρίχηση!

Οι Ολυμπιακοί της Ιαπωνίας σηματοδοτούν μια νέα εποχή στον χώρο της αγωνιστικής αναρρίχησης, καθώς η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή με απόφασή της στις 3 Αυγούστου του 2018 συμπεριέλαβε τελικά το άθλημα στο επίσημο πρόγραμμα των Αγώνων του Τόκιο. Μια απόφαση που στηρίχθηκε κατά βάση στην απήχηση που έχει το συγκεκριμένο σπορ στο νεανικό κοινό, αλλά και στη γενικότερη πολιτική επέκτασης και εξέλιξης του αρχαιότερου αθλητικού θεσμού στον πλανήτη. Ένα βήμα μπροστά, λοιπόν, για το αναπτυσσόμενο αυτό σπορ, το οποίο πρωτοεμφανίστηκε με μεγάλη επιτυχία στους Ολυμπιακούς Αγώνες Νέων το 2018 στο Μπουένος Άιρες.

Η αναρρίχηση είναι φύσει απαιτητική δραστηριότητα, καθώς για να εκτελεστεί με επιτυχία αλλά και ασφάλεια, προϋποθέτει απόλυτη εγρήγορση, κορυφαίο επίπεδο φυσικής κατάστασης και φυσικά ατελείωτες ώρες προπόνησης. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι αθλητές και αθλήτριες που θα θελήσουν να πάρουν μέρους στην ολυμπιακή εκδοχή του σπορ είναι υποχρεωμένοι ουσιαστικά να μάθουν από την αρχή τα βασικά, αφού η μορφή της αγωνιστικής αναρρίχησης στο Τόκιο θα είναι εντελώς διαφορετική απ’ ό,τι γνώριζαν μέχρι τώρα.

Ειδικότερα, το άθλημα της αναρρίχησης θα περιλαμβάνει τρία ξεχωριστά αγωνίσματα στα οποία θα κληθούν να πάρουν μέρος οι συμμετέχοντες: στη δυσκολία (lead climbing), στην αναρρίχηση βράχου (bouldering) και στην ταχύτητα (speed climbing). Ιδίως το τελευταίο αποτελεί το μεγαλύτερο «αγκάθι» για πολλούς, καθώς δεν έχει την παραμικρή σχέση με την παραδοσιακή αναρρίχηση σε βουνά, λόφους και βράχους.

Στην ταχύτητα θα συμμετέχουν κάθε φορά ταυτόχρονα δύο αθλητές ή αθλήτριες, που θα πρέπει να αναρριχηθούν όσο πιο γρήγορα μπορούν σε προκαθορισμένη διαδρομή σε τοίχο ύψους 15 μέτρων, ο οποίος θα έχει κλίση 95 μοιρών. Αξιοσημείωτο το γεγονός ότι αν κάποιος αθλητής κάνει άκυρη εκκίνηση, δεν θα έχει δεύτερη ευκαιρία, αφού κάτι τέτοιο σημαίνει αυτόματο αποκλεισμό από τη συνέχεια.

Στη δυσκολία ο κάθε αθλητής ή αθλήτρια θα κληθεί να αναρριχηθεί όσο πιο ψηλά μπορεί σε τοίχο άνω των 15 μέτρων εντός έξι λεπτών. Στη συγκεκριμένη τεχνική ο διαγωνιζόμενος χρησιμοποιεί σχοινί ασφαλείας, το οποίο τοποθετεί όλο και ψηλότερα καθώς ανεβαίνει στον τοίχο, ενώ σε περίπτωση πτώσης, μετράει το ύψος στο οποίο είχε φτάσει ο αθλητής μέχρι τη συγκεκριμένη στιγμή.

Στην αναρρίχηση βράχου ο κάθε αθλητής θα αναρριχάται σε όσο περισσότερες προκαθορισμένες διαδρομές μπορεί εντός τεσσάρων λεπτών σε τοίχους ύψους 4,5 μέτρων, χωρίς τη χρήση σχοινιού. Οι διαδρομές ποικίλλουν σε βαθμό δυσκολίας και οι αθλητές έχουν το δικαίωμα να ξαναπροσπαθήσουν, εφόσον έχουν πτώση κατά τη διάρκεια της προσπάθειάς τους, ενώ αντίθετα δεν επιτρέπεται να προπονηθούν στις συγκεκριμένες διαδρομές πριν από τον αγώνα.

Ο Άνταμ Όντρα και οι… άλλοι

Παρότι η αγωνιστική αναρρίχηση βρίσκεται ακόμα σε… εμβρυακό στάδιο σε επίπεδο Ολυμπιακών Αγώνων, υπάρχουν ήδη πολλά ονόματα αθλητών και αθλητριών παγκόσμιας εμβέλειας που θεωρούνται εκ των μεγάλων φαβορί για διάκριση και για την πολυπόθητη κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου. Σε ό,τι έχει να κάνει με το αγώνισμα των ανδρών, ένα όνομα είναι αυτό που περιλαμβάνεται σε όλες ανεξαιρέτως τις λίστες των «γκραν φαβορί» για το χρυσό: αυτό του Άνταμ Όντρα.

Ο 27χρονος Τσέχος από το Μπρνο αποτελεί ένα «θαύμα της φύσης» σε ό,τι έχει να κάνει με την ικανότητά του στην αναρρίχηση, γι’ αυτό άλλωστε και οι περισσότεροι ειδικοί θα θεωρήσουν τεράστια έκπληξη ενδεχόμενη κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου στο Τόκιο από οποιονδήποτε άλλον αθλητή. Έχοντας ξεκινήσει να ασχολείται με το σπορ από τα έξι του χρόνια (!) και κάνοντας προπόνηση με επαγγελματία προπονητή για πρώτη φορά μόλις το 2014, ο Όντρα παγίωσε τη μαεστρία του στον χώρο όταν τον Σεπτέμβριο του 2017 αναρριχήθηκε στην κατά γενική ομολογία πιο δύσκολη διαδρομή στον πλανήτη, τη «Silence», η οποία βρίσκεται κοντά στη λίμνη Χανσέλερεν της Νορβηγίας.

«Για μένα η αναρρίχηση ήταν το μόνο φυσικό σπορ που έλειπε από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Οπότε είναι εκπληκτικό που πλέον θα είναι ολυμπιακό άθλημα, όμως σίγουρα δεν είμαι χαρούμενος με το φορμάτ που θα εχει. Δεν έχει ιδιαίτερη λογική ο τρόπος που θα πρέπει να αγωνιστούμε, καθώς η τεχνική της ταχύτητας θα έπρεπε να είναι κάτι εντελώς ξεχωριστό. Ας ελπίσουμε ότι οι Αγώνες του Τόκιο απλά θα είναι μόνον η αρχή και στο μέλλον θα έχουμε μετάλλια για την κάθε κατηγορία ξεχωριστά» λέει ενόψει Ολυμπιακών ο Όντρα, για να προσθέσει: «Κατά κύριο λόγο κάνω αναρρίχηση στην εξοχή. Τώρα, όμως, με το όνειρο των Ολυμπιακών Αγώνων μπροστά μου, είμαι υποχρεωμένος να κάνω πολλή προπόνηση σε κλειστούς χώρους. Η προπόνηση είναι πολύ διαφορετική και για μένα είναι μια θυσία, αλλά με το που θα τελειώσουν οι Αγώνες, το πρώτο που θα κάνω είναι να επιστρέψω στη φύση»!

Ένας από τους βασικούς αντιπάλους του Όντρα στο Τόκιο θα είναι ο Αυστριακός Τζέικομπ Σούμπερτ, ενώ στις γυναίκες το όνομα που ξεχωρίζει είναι αναμφίβολα αυτό της Γιάνγια Γκάρνμπρετ από τη Σλοβενία. Ας πάμε, όμως, να δούμε τα ονόματα των αθλητών και αθλητριών που έλαβαν πρόσκληση και θα πάρουν δεδομένα μέρος στους Αγώνες της Ιαπωνίας, διεκδικώντας το ένα από τα τρία μετάλλια σε άνδρες και γυναίκες.

Στους άνδρες θα συμμετάσχουν οι εξής: Άνταμ Όντρα (Τσεχία), Τζέικομπ Σούμπερτ (Αυστρία), Τομόα Ναρασάκι, Κάι Χαράντα (Ιαπωνία), Ναθάνιελ Κόλμαν, Κόλιν Ντάφι (ΗΠΑ), Μικαέλ Μαουέμ, Μπασά Μαουέμ (Γαλλία), Αλεξάντερ Μέγκος, Γιαν Χόγιερ (Γερμανία), Ρισάτ Καϊμπούλιν (Καζακστάν), Λουντοβίκο Φοσάλι (Ιταλία), Σον Μακ Κολ (Καναδάς), Γιου Φέι Παν (Κίνα), Αλμπέρτο Λόπες (Ισπανία).

Στις γυναίκες θα πάρουν μέρος οι: Γιάνγια Γκάρνμπρετ, Μία Κραμπλ (Σλοβενία), Ακίγιο Νογκούτσι, Μίχο Νονάκα (Ιαπωνία), Σόνα Κόξεϊ (Μ. Βρετανία), Αλεκσάντρα Μίροσλαβ (Πολωνία), Πέτρα Κλίνγκλερ (Ελβετία), Μπρουκ Ραμπάτου, Κάιρα Κόντι (ΗΠΑ), Τζέσικα Πιλτς (Αυστρία), Ζούλια Σανουρντί (Γαλλία), Γιούλια Κάπλινα (Ρωσία), Λάουρα Ρογκόρα (Ιταλία), Γι Λινγκ Σονγκ (Κίνα), Αλάνα Γιπ (Καναδάς).

Άλεξ Χόνολντ: «Περνάμε καλύτερα από τον… Μάικλ Φελπς!»

Ο θρύλος της ελεύθερης αναρρίχησης εκφράζει τον ενθουσιασμό του για την ένταξη του αθλήματος στους Ολυμπιακούς και μιλά για το ιστορικό επίτευγμά του στο «Ελ Καπιτάν»

Η αναφορά του ονόματός του στις τάξεις των ορειβατών ανά τον κόσμο νομοτελειακά κάνει ανθρώπους να… γυρίζουν τα κεφάλια τους. Ο Άλεξ Χόνολντ είναι εκ των κορυφαίων όλων των εποχών στην ελεύθερη αναρρίχηση (free soloing), εδραιώνοντας τη θέση του στο πάνθεον της ιστορίας με το μοναδικό επίτευγμά του στον βράχο 914 μέτρων «Ελ Καπιτάν» τον Ιούνιο του 2017. Τότε ο Χόνολντ κατάφερε να αναρριχηθεί στο «Ελ Καπ» δίχως εξοπλισμό μέσα σε κάτι λιγότερο από τέσσερις ώρες, για να γίνει έτσι ο πρώτος άνθρωπος που το πετυχαίνει! Ένα κατόρθωμα τόσο ξεχωριστό, που η προσπάθειά του έγινε ταινία με τον τίτλο «Free Solo»το 2018 και δικαιωματικά κέρδισε και το Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ εκείνη τη χρονιά!

Ο ίδιος, ο οποίος για πολλά χρόνια ζούσε στο ιδιωτικό του βανάκι (!) ταξιδεύοντας από τόπο σε τόπο, μιλώντας στο επίσημο μπλογκ των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο εξηγεί την ομορφιά και τις ιδιαιτερότητες της αναρρίχησης, κάνοντας φυσικά αναφορά και στις δυσκολίες που ενέχει: «Η αναρρίχηση στο “Ελ Καπιτάν” δεν έχει ρίσκο, απλά πιθανές ακραίες συνέπειες. Αυτό που εννοώ είναι ότι αν τυχόν πέσεις, η συνέπεια θα είναι σχεδόν πάντα ο θάνατος. Το ρίσκο που ενέχει αυτή η προσπάθεια, όμως, δεν μπορεί να εκτιμηθεί απλά και μόνο από το να κοιτάς τον βράχο. Εξαρτάται από το πόσο εύκολη είναι η διαδρομή και φυσικά απο τις ικανότητες του ορειβάτη, από την προπόνηση και την προετοιμασία που θα κάνεις.

Άρα, υπάρχουν πολλοί παράγοντες, ένας ακόμη είναι όταν βρέχει και ο βράχος είναι γλιστερός, που το κάνει πολύ πιο δύσκολο. Πολλοί κοιτούν το “Ελ Καπ” και λένε ότι έχει μεγάλο ρίσκο να δοκιμάσεις αναρρίχηση εκεί, αυτός δεν είναι ο σωστός τρόπος να το εξετάζεις. Η ομορφία του free soloing είναι να μπορείς να αντιμετωπίζεις και να περιορίζεις το ρίσκο, τόσο πνευματικά όσο και σωματικά, τεχνικά. Να μπορείς να το κάνεις να μοιάζει άνετο και ασφαλές στο μυαλό σου και φυσικά να έχεις και τις τεχνικές ικανότητες να το υποστηρίξεις και να το καταφέρεις. Η μεγαλύτερη ικανοποίηση όταν είσαι σε έναν τέτοιον τοίχο αναρρίχησης είναι να βρίσκεσαι σε ένα σημείο όπου υπό κανονικές συνθήκες θα ήταν... τρελό να είσαι, όμως στην πραγματικότητα δεν είναι λόγω της δουλειάς και της προπόνησης που έχεις κάνει προκειμένου να μπορείς να βρίσκεσαι εκεί.

Είναι πραγματικά εκπληκτικό. Ακόμα κι εγώ, πριν από μερικά χρόνια θα ήταν παντελώς αδύνατον να καταφέρω κάτι τέτοιο, όμως εξαιτίας της πολύ σκληρής δουλειάς και προσπάθειας που έχω καταβάλει είναι πλέον εφικτό. Βέβαια, μου πήρε περίπου δύο χρόνια προετοιμασίας για να φτάσω στο επίπεδο φυσικής κατάστασης και τεχνικής που χρειάζεται για να μπορέσω να πετύχω κάτι τέτοιο. Ακούγεται κλισέ, όμως όταν καταφέρνεις να κάνεις το αδύνατο δυνατό, το συναίσθημα είναι απίστευτο!

Το ωραίο με την ορειβασία είναι ότι ενέχει ικανοποίηση και απόλαυση, μπορείς να τη χαρείς οποιαδήποτε στιγμή. Σε αντίθεση π.χ. με τους Ολυμπιακούς, όπου για κάποια χρόνια πρέπει να θυσιάσεις τα πάντα ώστε να είσαι πανέτοιμος για μια συγκεκριμένη στιγμή και έναν συγκεκριμένο στόχο, στην ορειβασία μπορείς να χαίρεσαι την καθημερινότητά σου αλλά και να κάνεις αναρρίχηση όποτε έχεις όρεξη ή έμπνευση.

Σίγουρα, ας πούμε, στον Μάικλ Φέλπς θα αρέσει το κολύμπι, αλλά έχει διαφορά το να κάνεις ατελείωτη προπόνηση στην πισίνα από το να κάνεις αναρρίχηση απολαμβάνοντας τη φύση. Σε πολλά σπορ αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να υποφέρεις στην προπόνηση ώστε να πετύχεις έναν στόχο π.χ. στους Ολυμπιακούς Αγώνες ή σε ένα Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, στην ορειβασία δεν ισχύει αυτό. Εκεί περνάς καταπληκτικά σχεδόν όποτε θέλεις, διασκεδάζεις κάνοντας το σπορ που αγαπάς. Αυτό δεν ισχύει όλες τις στιγμές σε άλλα σπορ».

Ο 34χρονος πια Χόνολντ είναι ο πλέον κατάλληλος να τοποθετηθεί για την ένταξη της αναρρίχησης στους Ολυμπιακούς Αγώνες, εκφράζοντας τον ενθουσιασμό του για το γεγονός, ενώ αναφέρθηκε και στην… αμήχανη υποδοχή που είχε η είδηση στην ορειβατική κοινότητα, εξαιτίας της μορφής που θα έχει το σπορ:

«Είμαι ενθουσιασμένος με το γεγονός ότι η αναρρίχηση είναι πλέον ολυμπιακό σπορ και θα μπορέσω να παρακολουθήσω αγώνες σε ένα τόσο σπουδαίο αθλητικό γεγονός. Αυτήν τη στιγμή όσοι συμμετέχουν στις υπάρχουσες κορυφαίες διοργανώσεις έχουν την υποστήριξη χορηγών, των τοπικών ομοσπονδιών ορειβασίας και πολλές φορές των κυβερνήσεων στις χώρες τους. Δεν υπάρχει πολύ χρήμα αυτήν τη στιγμή στην ορειβασία, ακόμα δηλαδή κι αν είσαι από τους καλύτερους, και πάλι είναι δύσκολο να κερδίσεις "σοβαρά" λεφτά και να ζήσεις από αυτό.

Αναμφίβολα η παρουσία της αναρρίχησης στους Ολυμπιακούς Αγώνες θα βοηθήσει στην ανάπτυξη και τη δημοφιλία του σπορ, θα γίνει... χαμός παγκοσμίως με αυτόν που θα κερδίσει το χρυσό μετάλλιο! Μια τέτοια προβολή θα φέρει σίγουρα περισσότερους χορηγούς και θα βοηθήσει τους ορειβάτες να μπορούν να βγάζουν το ψωμί τους μέσω του σπορ που αγαπούν. Μακάρι κι εγώ να μπορούσα να αγωνιστώ σε τέτοιο επίπεδο, αλλά δυστυχώς είμαι πολύ... γέρος πλέον και απλά θα αρκεστώ στο να το παρακολουθήσω!

Έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι η μορφή που θα έχει το σπορ στους Ολυμπιακούς Αγώνες αντιμετωπίστηκε με δυσφορία από την ορειβατική κοινότητα. Κι αυτό γιατί σχεδόν όλοι οι ορειβάτες ασχολούνται με τις δύο από τις τρεις τεχνικές που θα υπάρχουν στους Ολυμπιακούς, τη δυσκολία (lead climbing) και την αναρρίχηση βράχου (bouldering). Το σκέλος της ταχύτητας (speed climbing) είναι κάτι εντελώς διαφορετικό, έτσι οι ορειβάτες ενοχλήθηκαν γιατί θα πρέπει να μάθουν ουσιαστικά ένα εντελώς καινούργιο -και αναμφίβολα πολύ δύσκολο- σπορ για να μπορέσουν να πάρουν μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Το δοκίμασα κι εγώ μια φορά και αισθάνθηκα πολύ άσχημα, νόμιζα ότι ήμουν πολύ αργός και σκέφτηκα "τι δύσκολο που είναι"!

Μπορώ όμως να δω την απήχηση που έχει στον κόσμο, είναι σίγουρα πιο εντυπωσιακό στο μάτι. Επίσης, είναι πιο προφανές και κατανοητό, βλέπεις τους αθλητές να αγωνίζονται ακριβώς στην ίδια διαδρομή, όπως συμβαίνει στην κολύμβηση, στο τρέξιμο και σε οποιοδήποτε άλλο αγώνισμα. Βέβαια, ο συγκεκριμένος τοίχος που θα χρησιμοποιηθεί στους Αγώνες δεν είναι και ό,τι καλύτερο κατά τη γνώμη μου, όμως σίγουρα είναι μια αρχή και θα εξυπηρετήσει τον σκοπό του και τους αθλητές».