Ατλέτικο - Ρεάλ: Ένα ντέρμπι με πολύ Φράνκο, Βασιλιάδες... φτωχαδάκια και λεφτάδες (vid-pics)

Οι αγώνες μεταξύ της Ρεάλ Μαδρίτης και της Ατλέτικο Μαδρίτης έχουν πάντα ιδιαίτερο χρώμα. Η Μαδρίτη έχει κι άλλες ομάδες -Ράγιο Βαγιεκάνο, Χετάφε- όμως μόνο οι αναμετρήσεις ανάμεσα στη Ρεάλ και την Ατλέτικο έχουν τον χαρακτήρα του μεγάλου ντέρμπι. Οι δύο ομάδες θα τεθούν αντιμέτωπες σήμερα στο Στάδιο Μετροπολιτάνο, στις 17:15.

Η σύγκρουση μεταξύ των «Λευκών» (Βlancos) της Ρεάλ και των «Ερυθρόλευκων» (Rojiblancos) της Ατλέτικο ήταν πάντα και θα παραμείνει η κατεξοχήν ποδοσφαιρική αντιπαλότητα της ισπανικής πρωτεύουσας.

Προσεγγίζοντας κοινωνιολογικά το θέμα, στο συλλογικό ασυνείδητο των κατοίκων της πόλης, η διάκριση είναι σαφής. Η Ρεάλ Μαδρίτης συνδέεται διαχρονικά με το «κατεστημένο» και τις ανώτερες τάξεις, ακόμα και αν στους κόλπους της εξαιτίας πολλαπλών επιτυχιών συσπειρώνει ανθρώπους από όλα τα στρώματα, ενώ η Ατλέτικο θεωρείται ότι εκπροσωπεί την εργατική τάξη, χαρακτηριζόμενη ανέκαθεν από μια «αίσθηση εξέγερσης», αυτό που οι Ισπανοί αποκαλούν «sentimiento de rebeldia».

Δύο διαφορετικοί κόσμοι

Μια βόλτα στη Μαδρίτη και συγκεκριμένα στις περιοχές που έχουν χτιστεί τα δύο γήπεδα αρκεί για να γίνει κατανοητή η βαθιά αντίθεση μεταξύ των δύο αντιπάλων. Το Σαντιάγο Μπερναμπέου, βρίσκεται στον ανεπτυγμένο βόρειο τομέα της πόλης, ανάμεσα σε τράπεζες και γραφεία επιχειρηματικών κολοσσών, ενώ το Γουάντα Μετροπολιτάνο στα νότια της Μαδρίτης, δίπλα σε ένα εργοστάσιο ζυθοποιίας. Ακόμη και οι σταθμοί μετρό στις δύο αυτές περιοχές διαφέρουν μεταξύ τους. Πολυτελής και πεντακάθαρος αυτός στο Μπερναμπέου, γεμάτος γκράφιτι αυτός στο γήπεδο της Ατλέτικο και σαφέστατα μέρος του σκηνικού μια λαϊκής γειτονιάς.

Οι δύο ομάδες βρέθηκαν για πρώτη φορά αντιμέτωπες στις 2 Δεκεμβρίου του 1906. Σε ένα φιλικό ματς ανάμεσα στην Ατλέτικο που τότε ονομαζόταν Αθλέτικ Κλουμπ Σουκουρσάλ -την είχαν ιδρύσει σπουδαστές από την Βασκονία που ζούσαν στη Μαδρίτη και αναπολούσαν την ομάδα της πατρίδας τους, που δεν ήταν άλλη από την Αθλέτικ Μπιλμπάο και φυσικά της Ρεάλ. Η αγγλική λέξη «Αθλέτικ» αντί «Ατλέτικο» στην ονομασία τους προέρχεται από την αδυναμία των ιδρυτών και των δύο ομάδων προς το αγγλικό ποδόσφαιρο. Η ονομασία Ατλέτικο επιβλήθηκε στην ομάδα της Μαδρίτης με απόφαση του δικτάτορα Φράνκο.

Σε αυτό το φιλικό, η Ρεάλ νίκησε 2-1 όπως έκανε και στο πρωτάθλημα του 1929, στην πρώτη επίσημη αναμέτρηση μεταξύ τους.

Μαδρίδ και Αθλέτικ

Ακόμα και σήμερα για πολλούς Ισπανούς το ματς δεν είναι Ρεάλ - Ατλέτικο αλλά Μαδρίδ-Ατλέτικο. Το 1902, η αρχική ονομασία της Ρεάλ ήταν Μαδρίδ Φουτ-Μπολ Κλουμπ, αν και οι οπαδοί της Ατλέτικο την κατηγορούν διότι με αυτό τον τρόπο είχε οικειοποιηθεί το όνομα της πόλης.

Ο μεγάλος στόχος της Ατλέτικο για πολλά χρόνια ήταν να κυριαρχήσει στη Μαδρίτη. Κυρίως στις συνειδήσεις των φιλάθλων που αναγνώριζαν το κύρος που είχε η Ρεάλ. Αστοί, άνθρωποι με οικονομική επιφάνεια οι Μαδριλένοι, απολάμβαναν τα αστέρια της Ρεάλ και τις νίκες επί της Ατλέτικο για πολλά χρόνια. Την ίδια ώρα, οι οπαδοί της Ατλέτικο υποστήριζαν ότι αυτό συνέβαινε διότι η Ρεάλ ήταν η ομάδα του Βασιλιά. Ο Χουάν Κάρλος, ήταν οπαδός της και δεν το έκρυψε ποτέ. Μέχρι που ήρθε ο Βασιλιάς Φελίπε, οπαδός της Ατλέτικο Μαδρίτης.

Η φρανκική δικτατορία

Ωστόσο, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία οπαδοί της Ρεάλ λένε κι αυτοί διάφορες ιστορίες από το παρελθόν. Θυμούνται την προ iσπανικού Εμφυλίου εποχή, όταν η Ατλέτικο και η Ρεάλ ζούσαν στη σκιά της Αθλέτικ Μπιλμπάο, τη μεγάλη ομάδα από τη Χώρα των Βάσκων. Το σκηνικό άλλαξε λόγω της έκβασης του Πολέμου. Η φρανκική δικτατορία ανέλαβε δράση και η Ατλέτικο κέρδισε το πρώτο της πρωτάθλημα αμέσως μετά τον Εμφύλιο (1940), κατακτώντας την πρώτη κούπα που απονεμήθηκε επί Φράνκο. Στον πάγκο της είχε τον προπολεμικό γκολκίπερ Ρικάρντο Θαμόρα, ο οποίος στη διάρκεια του Εμφυλίου είχε ταχθεί στο πλευρό των Εθνικιστών του μετέπειτα δικτάτορα της Ισπανίας. Οι Ισπανοί πιστεύουν ότι ο Φράνκο ήταν οπαδός της Ατλέτικο που πήρε ακόμα τρεις τίτλους. Η τότε «Μαδρίδ» κανέναν. Ο δικτάτορας συνέδεσε την Ατλέτικο, με τις ένοπλες δυνάμεις, μετονομάζοντάς την από Αθλέτικ Κλουμπ ντε Μαδρίδ σε Αθλέτικ Αβιαθιόν (Αεροπορία), συγχωνεύοντας το μαδριλένικο κλαμπ με μια νεοϊδρυθείσα ομάδα αεροπόρων από τη Σαραγόσα. Το 1941 το Αθλέτικ έγινε Ατλέτικο, ενώ ο σύνδεσμος με την αεροπορία κόπηκε το 1947, όταν και η ομάδα πήρε το τωρινό της όνομα.

Τότε ήταν που το καθεστώς διαπίστωσε ότι η Ρεάλ ήταν αυτή που εξυπηρετούσε καλύτερα τα σχέδιά του. Η Ρεάλ του Σαντιάγο Μπερναμπέου εκτός αγωνιστικών χώρων και αργότερα του Αλφρέντο Ντι Στέφανο εντός, αποκτά το 1947 το γήπεδό της. Το 120 χιλιάδων θέσεων Τσαμαρτίν -όπως αρχικά ονομάστηκε το Μπερναμπέου- χτίστηκε στη μεγάλη λεωφόρο Λα Καστεγιάνα και ολοκληρώθηκε το 1947. Ήταν ένα γήπεδο σύμβολο, υπερσύγχρονο, σε αντίθεση με το Μετροπολιτάνο -χτισμένο το 1923- της Ατλέτικο. Σύμβολο της φρανκικής «ανάπτυξης», δίπλα σε τράπεζες και μεγάλα εταιρικά γραφεία, λατρεύτηκε από την στρατιωτική νεολαία.

Ο φόβος για τον κομμουνισμό

Η Ρεάλ του Ντι Στέφανο έζησε μεγάλες στιγμές και κυριάρχησε απόλυτα σε μια εποχή που το καθεστώς είτε απαγόρευσε τη διασκέδαση -πλην ποδοσφαίρου- είτε απλά την καθοδηγούσε με ταινίες στον κινηματογράφο που προέβαλαν τα έργα της δικτατορίας και τον κίνδυνο του κομουνισμού. Μάλιστα, η ταινία «Suspenso en Comunismo» (1956), στην οποία τρεις κομμουνιστές προσπαθούν να διαλύσουν το δίκτυο ηλεκτροδότησης της Μαδρίτης τελειώνει με τους πρωταγωνιστές να αλλάζουν σχέδια μαγεμένοι από τις Ισπανίδες και τη δικτατορία και τον τρόπο ζωής στη Μαδρίτη και παρακολουθώντας το Ατλέτικο-Ρεάλ στο Μετροπολιτάνο.

Το καθεστώς χρησιμοποίησε τόσο την Ατλκέτικο όσο και τη Ρεάλ. Ο πλούσιος βορράς και ο φτωχός νότος ήταν χρήσιμοι για τον εκάστοτε Βασιλιά και τον Φράνκο. Πλούσιοι και φτωχοί άλλωστε ήταν πάντα αναγκαίοι για τους άρχοντες του τόπου. Φυσικά όλα αυτά ανήκουν στο παρελθόν. Σήμερα, οι κανόνες της αγοράς έχουν επιβάλει τα θέλω τους και το συμφέρον τους. Αυτό λέει ότι, όπως παλαιότερα για το καθεστώς, έτσι και σήμερα είναι χρήσιμες για το χρήξμα και οι δύο ομάδες.