Το ποδόσφαιρο... υπηρέτης της πολιτικής - Μια πόρτα κλειστή, 71 νεκροί, μια «Θύρα 7» σαν τη δική μας

Κάποτε στην Αργεντινή. Μια περίοδος κατά την οποία το ποδόσφαιρο υπηρέτησε με απόλυτο τρόπο την πολιτική. Ένα πραξικόπημα, ένα άλλο πραξικόπημα και πολλά ακόμα, μια πόρτα που έκλεισε και 71 άνθρωποι που χάθηκαν όπως στη δική μας «Θύρα 7». Μόνο που εκείνο το δυστύχημα είχε και πολιτικούς ενόχους που δεν πλήρωσαν ποτέ.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Στην Αργεντινή, σαν σήμερα, στις 17 Οκτωβρίου 1945, πλήθη συρρέουν στην Πλατεία Πλάσα ντε Μάγιο, απαιτώντας την απελευθέρωση του Χουάν Περόν. Η ημερομηνία αυτή θεωρείται ως η γένεση του περονισμού.

Ο Χουάν Περόν γεννήθηκε στις 8 Οκτωβρίου του 1895 σε μια μικρή επαρχία του Μπουένος Άιρες, στο Λόμπος. Σε ηλικία 16 ετών μπήκε στη στρατιωτική σχολή και μετά την αποφοίτησή του αναρριχήθηκε γρήγορα στην ιεραρχία. Υπηρέτησε ως στρατιωτικός ακόλουθος της Αργεντινής στην Χιλή. Το 1936 εστάλη στην Ιταλία για να παρακολουθήσει τη στρατιωτική-φασιστική οργάνωση της χώρας από τον Ντούτσε.

Στα 1940, πρόεδρος στην Αργεντινή έγινε ο Ραμόν Καστίγιο. Ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος είχε ήδη αρχίσει και ο Καστίγιο εκδηλώθηκε απροκάλυπτα υπέρ του άξονα. Ένα στρατιωτικό πραξικόπημα, τον Ιούνιο του 1943, φάνηκε να φέρνει την Αργεντινή στο πλευρό των συμμάχων. Γρήγορα όμως αποδείχτηκε πως επρόκειτο για φασιστική κίνηση, της οποίας τα νήματα κινούσε, αθέατος, κάποιος Χουάν Ντομίνγκο Περόν, συνταγματάρχης. Αποτέλεσμα ήταν να ξεσπάσουν απεργίες και αιματηρές συγκρούσεις, που σταμάτησαν με νέο πραξικόπημα, από την ίδια ομάδα των στρατιωτικών. Αυτή τη φορά, ο Περόν βγήκε στο φως.

Στις 24 Φεβρουαρίου του 1944, ο στρατηγός Ραμίρεθ παραιτήθηκε από πρόεδρος της Δημοκρατίας και τη θέση του πήρε ο στρατηγός Φαρέλ, με αντιπρόεδρο τον συνταγματάρχη Περόν. Η στρατιωτική χούντα της Αργεντινής πιεζόταν από τις κυβερνήσεις των άλλων αμερικανικών κρατών να κηρύξει τον πόλεμο κατά του άξονα.

Τον Μάρτιο του 1945, όταν το παιχνίδι φαινόταν να τελειώνει στην Ευρώπη, η Αργεντινή κήρυξε τον πόλεμο κατά της Γερμανίας κι έγινε ιδρυτικό μέλος του ΟΗΕ, παρά τις αντιρρήσεις της Σοβιετικής Ένωσης. Ένα νέο πραξικόπημα ξέσπασε στις 12 Οκτωβρίου του 1945 ανατρέποντας τον Περόν, που επανήλθε με αντιπραξικόπημα στις 17 του μήνα. Οργάνωσε εκλογές και, στις 24 Φεβρουαρίου του 1946, εκλέχτηκε πρόεδρος της χώρας.

Αμέσως στόχευσε σε κάτι που γνώριζε καλά. Το ποδόσφαιρο. Βελτίωσε γρήγορα τις συνθήκες διαβίωσης και εργασίας και λατρεύτηκε όσο λίγοι από τους οπαδούς της Μπόκα Τζούνιορς. Κάποιοι λένε χαριτολογώντας ότι οι Αργεντινοί έχει μόνο δύο ομάδες, τη Ρίβερ Πλέιτ και τη Μπόκα Τζούνιορς. Η αλήθεια είναι ότι αυτές υποστηρίζουν το 70% των φιλάθλων. Για την πρώτη, οι οπαδοί προέρχονται από την εύπορη κοινωνική τάξη. Αντίθετα, η οπαδική βάση της Μπόκα είναι οι φτωχογειτονιές.

Ο Περόν έγινε σύνθημα για τους οπαδούς της Μπόκα. «Μπόκα, Perón, μια καρδιά», φώναζαν στο Λα Μπομπονέρα. Το 1955 εξορίσθηκε ύστερα από στρατιωτικό πραξικόπημα, έχοντας όμως δημιουργήσει τον γνωστό «περονισμό». Ήταν σαφές ότι γνώριζε πολύ καλά πως να χειραγωγήσεις τους οπαδούς μιας ομάδας, όπως είναι η Μπόκα και αυτοί που τον διαδέχθηκαν απλά αντέγραψαν τις μεθόδους του.

Περίπου δέκα χρόνια αργότερα, στις 27 Ιουνίου του 1966, πάλι μέσω μιας σειράς πραξικοπημάτων, η εξουσία περνά στα χέρια του αντιπερονιστή Χουάν Κάρλος Ογκάνια. Επιβάλει ένα απολυταρχικό καθεστώς ενάντια τους εργάτες και τους φοιτητές οι οποίοι ξεσηκώνονται. Ο Περόν είναι εξόριστος στην Ισπανία και καλεί τον κόσμο να βγει στους δρόμους.

Στις 23 Ιουνίου 1968, η Αργεντινή ζει στους ρυθμούς του μεγάλου ντέρμπι μεταξύ της Ρίβερ Πλέιτ και της Μπόκα Τζούνιορς στο Μπουένος Άιρες. Όμως ήταν σαφές ότι κάτι διαφορετικό συνέβαινε. Οι οπαδοί είχαν βάλει στην άκρη την αιώνια κόντρα τους και στήθηκαν απέναντι στον δικτάτορα Ογκάνια.

Το «Μονουμενταλ» ήταν γεμάτο ασφαλίτες και στο γήπεδο βρέθηκαν 90 χιλιάδες φίλοι των δύο ομάδων. Οι οπαδοί της Μπόκα άρχισαν να φωνάζουν αντιδικτατορικά συνθήματα, τους ακολούθησαν αυτοί της Ρίβερ και ξαφνικά άρχισαν να ακούγονται συνθήματα υπέρ του Περόν.

Η χούντα αυτό δεν το άντεξε. Στη λήξη, οι οπαδοί της Μπόκα που βρίσκονταν στη Θύρα 12, άρχισαν να τρέχουν προς την έξοδο. Εκατό σκαλιά τους χώριζαν και ένα διάδρομος που «έκρυβε» τις πόρτες. Μόνο που αυτές ήταν κλειστές. Η ομοιότητα με τη δική μας «Θύρα 7» ανατριχιαστική.

Ξαφνικά, τα τραγούδια και τα συνθήματα διαδέχθηκε ο θρήνος. Η μεγάλη, βαριά, σιδερένια πύλη της «Puerta 12» ανοίγει από κάποιους αστυνομικούς που τόση ώρα παρακολουθούσαν αμέτοχοι το μακελειό. Τα νοσοκομεία γεμίζουν με τραυματίες αλλά, εβδομήντα ένας άνθρωποι πέφτουν νεκροί.

Δεκάδες αυτόπτες μάρτυρες, λίγες ώρες μετά το τραγικό περιστατικό έσπευσαν στα αστυνομικά τμήματα του Μπουένος Άιρες και κατέθεσαν πως η πόρτα της εξόδου ήταν ανοιχτή μέχρι και λίγα λεπτά πριν τελειώσει ο αγώνας. Όταν οι πρώτοι οπαδοί της Μπόκα κατέβηκαν τα σκαλιά την βρήκαν κλειστή, επειδή οι αστυνομικοί την κλείδωσαν.

Ο τότε πρόεδρος της Ρίβερ Πλέιτ, Ουίλιαμ Κεντ, ήταν ένας από αυτούς που κατέθεσαν πως η τραγωδία οφείλεται στην εκδικητική μανία των ασφαλιτών. «Όταν οι οπαδοί της Μπόκα κατάλαβαν πως ανάμεσά τους βρισκόντουσαν μυστικοί αστυνομικοί του καθεστώτος, τους εκδίωξαν φωνάζοντας αντικαθεστωτικά συνθήματα και ξυλοκοπώντας τους. Κάποιοι οπαδοί, μάλιστα, ουρούσαν μέσα σε πλαστικά ή χάρτινα ποτήρια και τους τα πετούσαν. Ήταν καθαρά μια πράξη εκδίκησης. Μια πράξη ακραίας καταστολής» είχε πει.

Καμία από αυτές τις μαρτυρίες δεν μπήκε στο φάκελο της υπόθεσης. Το καθεστώς του δικτάτορα Ογκάνια προέταξε την αιτία της «εγκληματικής αμέλειας» από τους υπαλλήλους του δήμου που ήταν υπεύθυνοι να ανοίξουν τις πόρτες του «Μονουμενταλ» λίγα λεπτά πριν τελειώσει ο αγώνας. Οι μόνες καταθέσεις που έγιναν δεκτές ήταν εκείνες των αστυνομικών.

Τελικά, κανείς δεν τιμωρήθηκε για τη σφαγή της «Puerta 12».