Κύπελλο Χριστουγέννων: Ένα κοσμικό γεγονός πρώτης γραμμής!

Λέμε συχνά πως ο κόσμος πηγαίνει μπροστά. Στην πραγματικότητα διαπιστώνουμε ότι σε πολλά σημεία αυτός ο κόσμος οπισθοδρομεί. Ζούμε ασφαλώς σε μια εποχή άκρατου φανατισμού και μισαλλοδοξίας, που δεν θα μπορούσε να αφήσει αμόλυντο τον αθλητισμό και τους ζηλωτές του.

Η πολεμική ατμόσφαιρα που κυριαρχεί σήμερα σε ομαδικά αθλήματα, όπως το ποδόσφαιρο, έχει διχάσει ανεπανόρθωτα την αθλητική κοινότητα. Ο άνευ όρων πόλεμος είναι πλέον διακριτός σε όλα τα επίπεδα: από τις διοικήσεις των σωματείων μέχρι τον τελευταίο φίλαθλο.

Ο χουλιγκανισμός, ως νοοτροπία, παράγεται πλέον εν αφθονία και από τον αθλητικό Τύπο. Δύσκολα αλήθεια θα μπορούσαν να σταθούν σήμερα πρωτοσέλιδα σαν αυτά που βλέπαμε στο «ΦΩΣ» της δεκαετίας του Πενήντα ή του Εξήντα.

Ας μην πάμε μακριά όμως: Περίπου εκατό χρόνια πριν, ποιος θα μπορούσε να φανταστεί ότι οι τρεις δημοφιλέστερες ομάδες της χώρας θα προχωρούσαν σε ένα σύμφωνο θεσμικής και εμπορικής συνοδοιπορίας υπό τον γνωστό πια σε όλους μας ακρωνύμιο ΠΟΚ; Και πόσοι ξέρουν ότι το ΠΟΚ αποτέλεσε μια παλικαρίσια αντίδραση του Παναθηναϊκού και της ΑΕΚ απέναντι στην ΕΟΚ του 1927/28, που με τα καμώματά της ήθελε να αφανίσει τον μεγάλο αντίπαλο από τον Πειραιά;

Η ίδρυση του ΠΟΚ (Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός, Κωνσταντινούπολη αντί ΑΕΚ) είναι στην ουσία μια ιστορία σφοδρής αντιπαλότητας των τριών συλλόγων με την ανώτατη ποδοσφαιρική αρχή που επεδίωκε, σώνει και καλά, να ελέγξει πρόσωπα και καταστάσεις, εκβίαζε, διέγραφε και τιμωρούσε κατά βούληση.

Το συμφωνητικό της συνεργασίας των τριών «μεγάλων» περιείχε αποφασιστικές θέσεις όπως αυτή: «Προ μηνός ο Παναθηναϊκός, ο Ολυμπιακός και η Ε. Κων/πόλεως κατόπιν συμφωνιών υπέγραψαν συμβόλαιον φιλίας και συνεργασίας δημιουργήσαντες ούτω το γνωστόν τραστ (Π.Ο.Κ.), του οποίου σκοπός θα ήτο η εξυπηρέτησις των συμφερόντων των Σωματείων τούτων θέσαντες συνάμα και ποινικήν ρήτραν 50.000 δρ. διά τον αθετούντα την υπόσχεσίν του Σύλλογον... Η Π.Ο.Κ. δεν περιωρίσθη εις το ζήτημα της συνεργασίας μόνον αλλ’ έκρινε σκόπιμον να αποστείλη και τελεσίγραφον εις την Ομοσπονδίαν και να ζητή την εφαρμογήν των όρων της όσον το δυνατόν ταχύτερον...»

Και τι να έκανε η «σιδηρά» ΕΠΟ; Υποχρεώθηκε να ανακρούσει πρύμναν, να κάνει τα στραβά μάτια και να δεχτεί πάλι στις… στοργικές αγκάλες της τα άσωτα τέκνα της Αθήνας και του Πειραιά. Η επιστροφή των τριών στα μητρώα της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας δεν σήμανε τη λύση της αγαστής συνεργασίας τους. Το ΠΟΚ συνέχισε να κάνει αισθητή την παρουσία του και από αυτή την παρουσία προέκυψαν πράγματα που αξίζει να θυμηθούμε χρονιάρες μέρες.

Οι ελληνικές boxing days, όρος που παραπέμπει στη βρετανική παράδοση, δεν είναι παρά το Κύπελλο Χριστουγέννων, που αρχικά ονομάστηκε «Κύπελλο Εορτών». Η Ελλάδα έπαιξε πρώτη φορά μπάλα στα κατεχόμενα Χριστούγεννα του 1943 και στο περσινό άρθρο του Κώστα Χαλέμου στο fosonline.gr ξεδιπλώνεται όλη η «ερυθρόλευκη» εποποιία κατά του «αιωνίου», με πρωταγωνιστές την… αλεπού των γηπέδων, τον Γιάννη Βάζο.

Η περιφανής νίκη του Ολυμπιακού επί του Παναθηναϊκού με 5-2 προοικονομεί μια ανάλογη συνέχεια σε όλο το φάσμα των εγχώριων ποδοσφαιρικών διοργανώσεων. Τον επόμενο χρόνο, στη δίνη των Δεκεμβριανών, ο εύλογος φόβος κράτησε το φίλαθλο κοινό μακριά και μόνο το 1947 διοργανώθηκε ξανά με κάθε επισημότητα, παίρνοντας το όνομα με το οποίο έμεινε έκτοτε γνωστό: «Κύπελλο Χριστουγέννων». Το τουρνουά του 1950 δεν ανέδειξε νικητή, καθώς δεν είχε προβλεφθεί κάποια λύση σε περίπτωση ισοβαθμίας.

Η πρώτη μετά τον πόλεμο δεκαετία ήταν για την Ελλάδα η δεκαετία μιας νέας μυθολογίας που ορίζει τη χώρα μας μέχρι σήμερα. Στους μύθους αυτούς συγκαταλέγονται και οι μεγάλοι ποδοσφαιριστές του Πενήντα, όπως ο Μουράτης, ο Δαρίβας, ο Ρωσσίδης και όλα τα άλλα παιδιά του Πειραιά, καθώς και οι άσοι της ΑΕΚ και του Παναθηναϊκού, ο Σεραφείδης και ο Νεστορίδης, ο Λινοξυλάκης, ο Πανάκης και ο Πετρόπουλος. Τέτοιες διοργανώσεις σε μέρες γιορτινές ήταν μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για να δουν από κοντά οι απλοί φίλαθλοι τα είδωλά τους.

Η Ελλάδα συνέχιζε να παίζει μπάλα μες στις γιορτές τότε που ο πολύς κόσμος δεν μπορούσε ακόμα να απολαμβάνει εν αφθονία τη μαγεία του σινεμά, τα ζαχαροπλαστεία ήταν λιγοστά και τα νυκτερινά κέντρα με τους αστέρες της λαϊκής μουσικής ήταν απλησίαστα.

Το «κλοτσοσκούφι» λοιπόν ήταν αναμφίβολα η διασκέδαση του λαού. Το εορταστικό τουρνουά άρχισε να ελκύει, εκτός των άλλων, και «ξένες δυνάμεις», πάντοτε με έξοδα του ΠΟΚ: Βοϊβοντίνα, Ερυθρός Αστέρας, Παρτιζάν Βελιγραδίου, Αούστρια Βιέννης… Αυτό εκτόξευσε ακόμα περισσότερο το ενδιαφέρον των φιλάθλων, ανάγοντας το «Κύπελλο των Χριστουγέννων» σε κοσμικό γεγονός πρώτης γραμμής.

Στα τέλη του ’50 το κύπελλο Χριστουγέννων συνέχιζε να γεμίζει τα γήπεδα. Η περίφημη Βοϊβοντίνα απέδειξε την ισχύ της, φιλοδωρώντας τον Παναθηναϊκό με ένα ηχηρό 8-3. Ο Ολυμπιακός όμως έβγαλε ασπροπρόσωπο το ελληνικό ποδόσφαιρο κατατροπώνοντας τη γιουγκοσλαβική υπερδύναμη με 3-0 στο κατάμεστο στάδιο «Καραϊσκάκης».

Την αναμέτρηση, που διεξήχθη υπό βροχή, παρακολούθησε εκ του σύνεγγυς και ο βετεράνος πλέον Ανδρέας Μουράτης με ρεπούμπλικα και σακάκι σταυρωτό. Η παρουσία του επιβεβαιώνεται και από το κυριακάτικο φύλλο του «ΦΩΤΟΣ» στις 27 Δεκεμβρίου 1959. Είχαμε μπει όμως στη φάση της παρακμής του θεσμού. Η περίοδος 1959-1960 εγκαινιάζει την Α’ Εθνική κατηγορία και οι ημι-επαγγελματικοί σύλλογοι αυξάνουν τις υποχρεώσεις τους συμμετέχοντας πια σε ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Ταυτόχρονα η ζωή στις μεγάλες πόλεις αλλάζει ριζικά, μαζί και οι συνήθειες των ανθρώπων. Ο κινηματογράφος και τα ζαχαροπλαστεία, τα πολυκαταστήματα και τα κέντρα διασκέδασης γίνονται modus vivendi για τον Νεοέλληνα.

Το 1962 το «Κύπελλο Χριστουγέννων» αναβάλλεται επ’ αόριστον. Διασώζεται όμως μέχρι σήμερα στη συλλογική μνήμη ως μείζον κοινωνικό γεγονός της μεταπολεμικής Ελλάδας. Για την Ιστορία πάντως πολυνίκης του θεσμού υπήρξε ο Ολυμπιακός με 11 τρόπαια, έναντι 3 της ΑΕΚ και 2 του Παναθηναϊκού.

Διά του λόγου το αληθές παραθέτουμε από το αρχείο του «ΦΩΤΟΣ» το θρυλικό φύλλο της νίκης του Ολυμπιακού επί της Βοϊβοντίνα με 3-0. Στις φωτογραφίες ο τρομερός Μουράτης και οι συγκινητικοί οπαδοί που παρακολουθούν υπό βροχή την αγαπημένη ομάδα τους.