«Υπέροχος πόλεμος»

Το ζήτημα του χρόνου παίζει καθοριστικό ρόλο στο σύνολο της μυθιστορηματικής παραγωγής της Ευτυχίας Γιαννάκη - στις δύο τριλογίες της που έχουν προηγηθεί και στο πρόσφατο μυθιστόρημά της «Υπέροχος πόλεμος», το οποίο κυκλοφορεί (όπως όλα τα βιβλία της) από τις εκδόσεις Ίκαρος. Πίσω από τη δράση, από τα πρόσωπα και από τις ατομικές ιστορίες τις οποίες παρακολουθούμε στα μυθιστορήματα της Γιαννάκη σαλεύει πάντοτε ένα σκληρό και δυσοίωνο παρελθόν, που αποτελεί την πηγή (όχι, βεβαίως, σε ευθεία γραμμή σύνδεσης ούτε σε μηχανική προέκταση) για όσα συμβαίνουν στο παρόν και στον τωρινό βίο των ηρώων. Το παρελθόν, βεβαίως, είναι η δεξαμενή από την οποία αντλεί γενικότερα ως είδος το μυθιστόρημα τα σχήματα, τις κατευθύνσεις και τη θεματογραφία του, στην περίπτωση, όμως, ιδιαίτερα της αστυνομικής λογοτεχνίας της Γιαννάκη ο χρόνος διεκδικεί τόσο ατομικό όσο και συλλογικό χαρακτήρα. Οι ενέργειες των πρωταγωνιστών ξεφεύγουν από τα όρια του περιστασιακού και του τυχαίου, ζητώντας να αποσπάσουν και να ενσωματώσουν στη μυθοπλασία μια εποπτικότερη εικόνα για τον περίγυρό της.

Στον «Υπέροχο πόλεμο» η μοίρα των πρωτοβάθμιων αλλά και των δευτεροβάθμιων αφηγηματικών προσώπων, κρύβεται πίσω από ένα δυσβάστακτο και πολλαπλά τραυματικό παρελθόν, που αρνείται να προσφέρει μέθοδο διαφυγής στον οποιονδήποτε και για το οτιδήποτε. Δεν είναι τυχαίο πως η Αθηνά, μια διάσημη στιχουργός, η Ελεονόρα, δραστήρια δημοσιογράφος, καθώς και ο Χάρης Κόκκινος, που έχει αναλάβει τον ρόλο του μονήρη (και με γενναίες δόσεις κατάθλιψης) αστυνομικού και στα έξι μέχρι στιγμής μυθιστορήματα της Γιαννάκη, επιβαρύνονται για διαφορετικούς (πλην συγκλίνοντες) λόγους με ένα λίγο- πολύ αποσιωπημένο και απωθημένο παρελθόν. Παρελθόν, το οποίο αντανακλά απωθήσεις και παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας σε δεδομένο τόπο και χρόνο - φαινόμενα και καταστάσεις όπως, μεταξύ άλλων, οι παράνομες υιοθεσίες, οι πλάγιες όψεις ή οι αόρατες συγκρούσεις της παρατεταμένης εμφύλιας σύγκρουσης, όπως και οι ποικίλες παρεκτροπές της δικτατορίας του 1967.

Για να φτάσει, όμως, σε όλα αυτά η Γιαννάκη θα φροντίσει προηγουμένως να δουλέψει σε βάθος τη δραματουργία της, μετατρέποντας τους χαρακτήρες της σε περίπλοκα ψυχολογικά πορτρέτα που έρχονται αντιμέτωπα με την υπαρξιακή τους περιδίνηση ή σφραγίζονται από τα οντολογικά τους κενά και εγκλωβίζονται στις ερωτικές τους επιθυμίες. Ας σκεφτούμε εδώ τον αμφίσημο ερωτισμό και τη σκιασμένη πλευρά του κόσμου της Αθηνάς, πολλώ δε μάλλον αν λάβουμε υπόψη τις υπόνοιες για τη δολοφονία του μουσικού συζύγου της ή αν συνυπολογίσουμε τη φασματική παρουσία της μάνας της όσο παραμένει βυθισμένη στην άνοια. Και ας συμπληρώσουμε τα δεδομένα με τον σωτήριο έρωτα ανάμεσα στην Ελεονόρα και τον Χάρη Κόκκινο ή με τον πανικό, ο οποίος κυριεύει και τους τρεις ήρωες όποτε αρχίζουν να τους κυνηγούν οι φοβίες και οι ενοχές τους. Να πώς φυτρώνουν οι ρίζες του ατομικού και του υποκειμενικού που τρέφουν την ιστορική πραγματικότητα των υιοθεσιών και των ψηγμάτων του Εμφυλίου ή της χούντας και το παρόν της αστυνομικής έρευνας για τον φόνο του μουσικού.

Με στιλπνή γραφή (ένας συνδυασμός γλωσσικής ακρίβειας και υποβλητικής ατμόσφαιρας), με ένα βλέμμα το οποίο μπορεί να γίνει κατά τόπους ρευστό και ονειρικό, με εσκεμμένα κοφτούς και ψυχρούς διαλόγους και με ένα αστυνομικό νήμα το οποίο εξαντλείται μόνο την τελευταία στιγμή, η Γιαννάκη ασκεί ωραία την τέχνη της χωρίς να μας επιτρέψει να πλήξουμε κατά το παραμικρό.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ