Το Νόμπελ στον Κρασναχορκάι - Τιμή και δόξα στην κεντροευρωπαϊκή λογοτεχνία

Η λογοτεχνία παραμένει ζωντανή σ' ένα κόσμο που ελάχιστα ενδιαφέρεται για αυτήν. Παραμένει ζωντανή γιατί παρά την αριθμολαγνεία μας, μας αφορούν οι λέξεις, μας αφορούν τα συναισθήματα, τα πάθη, οι φοβίες και τα όνειρα, το βιωματικό φορτίο του μέσου ανθρώπου που αποδεδειγμένα με τη δράση του κάνει ακόμα τη γη να κινείται.

Αν το μυθιστόρημα παραμένει ένας από τους βασικούς πυλώνες του πολιτισμού μας, μαζί με το πετρέλαιο και τον ηλεκτρισμό, τότε είναι καλό να επιστρέφουμε κάθε τόσο στις ρίζες του - στον κεντροευρωπαϊκό μεσημβρινό. Έτσι θα θυμόμαστε πάντοτε πως το μυθιστόρημα είναι πρωτίστως ευρωπαϊκή υπόθεση. Στην γηραιά ήπειρο γράφτηκαν όχι μόνο οι λαμπρότερες σελίδες αλλά έγιναν και οι κοσμογονικές αλλαγές που μας έφεραν στην εποχή του μεταμοντέρνου στη λογοτεχνία. Επίλεκτη ζώνη αυτής της ευρωπαϊκής παράδοσης αποτελεί ασφαλώς η κεντροευρωπαϊκή λογοτεχνία, γνήσιο τέκνο της οποίας είναι και ο Λάσλο Κρασναχορκάι.

Στο πρόσωπο του Λάσλο η Σουηδική Ακαδημία τίμησε φέτος τους επιφανείς εκπροσώπους της κεντροευρωπαϊκής παράδοσης, τον Άνταλ Σερμπ, τον Στσεπάνοβιτς, τον Ντανίλο Κις, τον Κούντερα, τον Κλαούντιο Μάγκρις, τον Ροτ, τον Ντύρενματ, την Ντιτλέουσεν, τον Σιοράν και όλους τους άλλους μεγάλους του κεντροευρωπαϊκού μεσημβρινού.

Συν τοις άλλοις με την βράβευση του Λάζλο Κρασναχορκάι πριμοδοτήθηκε η αριστερή συνείδηση, η εξεγερμένη λογοτεχνία, η λογοτεχνία της ήπιας καταγγελίας των κακώς κειμένων. Επιβραβεύτηκε όμως και ο πειραματισμός με σεβασμό στην παράδοση και στους κανόνες του παιχνιδιού. Ο Κρασναχορκάι είναι χωρίς αμφιβολία ένας μεγάλος συγγραφέας και με τη βράβευσή του παίρνει μια ικανοποίηση για όσους δεν πρόλαβαν να βραβευτούν - για τον Ταμπούκι, για τον Μαρίας, για τον Μπολάνιο. Σε κάθε περίπτωση το Νόμπελ του 2025 πήγε σε άξια χέρια...