«Το στρίψιμο της βίδας»- Ο μύθος είναι τρύπιος

Η αλγεινή εμπειρία της μετάφρασης ενός βιβλίου που θεωρείται καθ' υπερβολή αριστούργημα

«Το στρίψιμο της βίδας»- Ο μύθος είναι τρύπιος

Ο Χένρι Τζέιμς είναι σίγουρα ένας από τους μεγαλύτερους αγλλόφωνους συγγραφείς όλων των εποχών. Χάρις στην αφηγηματική οξύνοιά του το μυθιστόρημα οδηγήθηκε σε αχαρτογράφητες περιοχές της ανθρώπινης ύπαρξης και η λογοτεχνία βρήκε τη διέξοδο προς το μοντερνισμό έτσι ώστε να συνεχίσει να είναι ενδιαφέρουσα και συναρπαστική μετά τις Μεγάλες Αφηγήσεις του 19ου αιώνα.

Ο Τζέιμς αναδείχθηκε επίσης σε ένα από τους σημαντικότερους στυλίστες της γλώσσας σε μυθιστορήματα όπως το «Πορτρέτο μιας κυρίας». Υπήρξε όμως κι ένας άνισος συγγραφέας. Πολλά βιβλία έφυγαν από τα χέρια του προχειρογραμμένα με ελλιπή πλοκή και αναπάντητα σημεία. Ένα από αυτά είναι και το περίφημο «Στρίψιμο της βίδας». Το καταλαβαίνει κανείς όταν καλείται να το μεταφράσει σε μια άλλη γλώσσα. Αντιλαμβάνεται πόσες κακογραμμένες και αμφίσημες προτάσεις θα βρει μπροστά του. Το μυστήριο που υποτίθεται ότι περικλείει αυτή η νουβέλα, έγκειται κυρίως στην ασάφεια της γλώσσας και στο ανολοκλήρωτο πλαίσιο της πλοκής. Κατά τα άλλα αναληθοφάνεια, αοριστία και τα κενά της αφήγησης καλείται να τα καλύψει ο ίδιος ο αναγνώστης με την καλή του προαίρεση και την φαντασία του. Το κείμενο βρίθει από ασυνταξίες και γίνεται κουραστικό από την επιμονή του συγγραφέα να μην χρησιμοποιεί τις λέξεις στην κυριολεκτική τους σημασία. Ο καμβάς της ιστορίας βρίσκεται στον αέρα, και είναι απορίας άξιον πως η υποτιθέμενη αυτή ιστορία μυστηρίου έγινε μυστηριωδώς αγαπητή από το αναγνωστικό κοινό, φτάνοντας να θεωρείται από κάποιους, ευτυχώς αδαείς περί τον Χένρι Τζέιμς, ως το σπουδαιότερο έργο του.

Το σίγουρο είναι ότι υπάρχουν βιβλία που δεν αξίζουν τη φήμη τους και ευθύνεται για αυτό μια μερίδα του αναγνωστικού κοινού που «διαβάζει» κατά παραγγελία, με «σκονάκια» που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματική αξία του κειμένου.