Άντονι Πάουελ - Έχει και η Αγγλία τον δικό της Προυστ!

Δεν είναι λίγοι αυτοί που ισχυρίζονται σήμερα ότι πρέπει να σταματήσουν οι «Μεγάλες Αφηγήσεις» που μόνο αναχρονιστικές μπορούν να θεωρούνται με βάση τα αναγνωστικά ήθη της εποχής. Στο μεταξύ όλοι μας επιστρέφουμε στα πολυσέλιδα βιβλία με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο. Η κοσμολογία του Προυστ και το μακρύ ταξίδι στον χαμένο χρόνο μας στοιχειώνει ακόμα. Η γαλλική λογοτεχνία προτάσσει το εκλεκτό της τέκνο για να δείξει πόσο συνέβαλε στην εξέλιξη της πεζογραφίας.

Έχει όμως και η Αγγλία τον δικό της Προυστ, ο οποίος λέγεται Άντονι Πάουελ και έχει γράψει ένα μυθιστόρημα εξίσου αχανές. Το δωδεκάτομο roman fleuve Χορεύοντας στη Μουσική του Χρόνου που γραφόταν για 23 συναπτά έτη αποτελεί ένα εξαιρετικά φιλόδοξο εγχείρημα για τη μεταπολεμική βρετανική πεζογραφία και δεν θα μπορούσε παρά να θεωρηθεί ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα του εικοστού αιώνα. Ο «Βρετανός Προυστ» είχε φυσικά ως πρότυπο τον Γάλλο γίγαντα της πεζογραφίας, κάτι που ποτέ δεν αρνήθηκε. Οι κριτικοί του έσουραν όσα και στον Προυστ, κατηγορώντας τον για ελιτισμό, για συντηρητισμό, για σνομπισμό, για όλους τους -ισμούς που μπορεί να φανταστεί κανείς.

Τις αποκλίσεις που θα διαπιστώσει ο αναγνώστης στις 3000 σελίδες αυτού του ογκώδους έργου, τις έχει προεξοφλήσει ο ίδιος ο συγγραφέας και σχετίζονται με τις επιρροές του Χένρι Τζέιμς, της Ίντιθ Γουόρτον, του Ίβλινγκ Ουώ. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ο συγγραφέας είναι Βρετανός και ότι από την αρχή του 19^ου αιώνα σοβεί ένας άγριος ανταγωνισμός μεταξύ Γαλλικής και Αγγλοσαξονικής σχολής για τα πρωτεία στη λογοτεχνία. Μέσα από τα μάτια ενός ενδοδιηγητικού αφηγητή, του Νίκολας Τζέκινς, περνά όλος ο εικοστός αιώνας στην ανώτερη κοινωνική σφαίρα της Βρετανίας. Κατά τα άλλα πρωτεύει κι εδώ η φευγαλέα εντύπωση καθώς και η έκτη αίσθηση του χρόνου. Ο τίτλος του μυθιστορήματος, το οποίο παραμένει αμετάφραστο στα καθ’ ημάς αντλείται από ένα ομώνυμο πίνακα του Πουσέν.