Δέκα αναγνώσεις του Καμύ - Ανάγνωση 10η

Η λογοτεχνία είναι αναμφισβήτητα η τέχνη της μεταφοράς. Αυτή η αντιμετάθεση ιδιοτήτων από πρόσωπα σε πρόσωπα ή από πράγματα σε πράγματα είναι που δίνει στο λογοτεχνικό κείμενο την αύρα του ωραίου και του υψηλού. Λέμε συχνά πως η μεταφορά, σε όποια μορφή κι αν την αξιοποιήσει κανείς, δεν πρέπει επ’ ουδενί να παρατείνεται, γιατί ο αναγνώστης δεν δέχεται να καταστρατηγείται επ’ αόριστον η ανθρώπινη λογική.

Η εκτενής αλληγορία της Πανούκλας, που φτάνει στα όρια του μυθιστορήματος ήταν ένα τολμηρό εγχείρημα από έναν σχετικά νέο σε ηλικία συγγραφέα. Κυκλοφόρησε το 1947, όταν ο Καμύ ήταν 34 χρονών και αφηγείται την ιστορία της άνισης μάχης ενάντια σε μια φοβερή επιδημία στην πόλη του Οράν. Η μάχη αυτή γίνεται όλο και πιο βίαιη, όσο τα κρούσματα της μολυσματικής νόσου πληθαίνουν και οι άνθρωποι αγωνίζονται απελπισμένα μέχρι να εξαφανίσουν και το τελευταίο ίχνος της. Τέτοιες ιστορίες συνήθως δεν ξεπερνούν το μέγεθος και τη λογική ενός διηγήματος ή μιας νουβέλας. Η «Μεταμόρφωση» του Κάφκα αλλά και τα αλληγορικά του διηγήματα είναι ενδεικτικό παράδειγμα.

Στο βιβλίο του Καμύ ο αναγνώστης παρακολουθεί τις απέλπιδες προσπάθειες του γιατρού Μπερνάρ Ριέ ο οποίος προσπαθεί να σώσει τους αρρώστους. «Τα παράξενα περιστατικά που αποτελούν το θέμα αυτού του χρονικού συνέβησαν το 194… στο Οράν». Αυτή είναι η πρώτη φράση ενός μυθιστορήματος που ξεπερνά κατά πολύ τα ανεκτά όρια της μεταφοράς.

Ο Αλμπέρ Καμύ το 1947 μιλά σε γάλλο δημοσιογράφο με αφορμή το βραβείο των Κριτικών που του απονεμήθηκε για την «Πανούκλα».

Η «Πανούκλα» γνώρισε μεγάλη επιτυχία από τη στιγμή της κυκλοφορίας της, επικυρώνοντας με τον καλύτερο τρόπο τον εκδοτικό θρίαμβο του «Ξένου». Ο Ζαν Πολ Σαρτρ προαναγγέλλοντας με ηχηρό τρόπο την αντιπαλότητα που άρχιζε ήδη να αναπτύσσεται ανάμεσα σ’ αυτόν και στον Γαλλοαλγερινό παρείσακτο στους Παρισινούς κύκλους, επέκρινε τον Καμύ για την ηθικολογία τύπου Ερυθρού Σταυρού, για την περιγραφή ενός περιβάλλοντος φίλων και όχι ακτιβιστών και για τους αόριστους συμβολισμούς του που συνέχεαν τον κομμουνισμό με τον ναζισμό.