Μέρες μυθιστορήματος - Ημέρα 5η - Είναι και θέμα παράδοσης

Η γαλλική εμπροσθοφυλακή του μυθιστορήματος τον 19ο αιώνα δημιούργησε, κακά τα ψέματα, μια στιβαρή παράδοση, που αντιπροσωπεύει τη μία από τις δύο μεγάλες σχολές - η άλλη είναι η αγγλοσαξονική. Ακόμα και αν θεωρήσουμε ότι ο τελευταίος μεγάλος Γάλλος συγγραφέας δεμένος γερά στο λαμπρό άρμα των γαλλικών γραμμάτων είναι ο Καμύ, η Σουηδική Ακαδημία δεν έπαψε να τιμά Γάλλους πεζογράφους από καιρού εις καιρόν. Αυτό σημαίνει, μάλλον, ότι η παγκόσμια λογοτεχνική κοινότητα συνεχίζει να παίρνει στα σοβαρά τη μεγάλη γαλλική σχολή, ακόμα και τώρα που δοκιμάζεται από μια κρίση δεκαετιών.

Η Γερμανική λογοτεχνία, για παράδειγμα, πλήρωσε την απουσία της από τον αιώνα του μυθιστορήματος και παρά την ηχηρή της εμφάνιση στις αρχές του εικοστού αιώνα -Κάφκα, Μούζιλ, Μαν, Ροτ, Μπροχ- στην ουσία η μεταπολεμική της λογοτεχνία δεν υπολείπεται σε σχέση με την αντίστοιχη αγγλοαμερικανική.

Η Ιταλική λογοτεχνία από την πλευρά της, μπορεί να μη διαθέτει μυθιστόρημα άξιο λόγου τον 19ο αιώνα, έχει όμως να επιδείξει ένα Βοκκάκιο ή ένα Δάντη, στην αρχή των πραγμάτων και σε όλο τον εικοστό αιώνα πασχίζει φιλότιμα να βρίσκεται πάντα στο προσκήνιο.

Η Ισπανική γλώσσα δεν είναι λιγότερο σημαντική, αν σκεφτεί κανείς πως αρύεται όλη της την αίγλη από τον θεμελιωτή του ευρωπαϊκού μυθιστορήματος, τον Μιγκέλ Θερβάντες. Μερικές φορές μου φαίνεται πως ο δημιουργός του Δον Κιχώτη στοιχειώνει τους σημαντικότερους Ισπανόφωνους συγγραφείς της εποχής μας.

Η Αγγλική γλώσσα είναι αυτή που στην ουσία βγαίνει ωφελημένη περισσότερο από κάθε άλλη. Ο Τσόσερ, ο Ντεφόε, και προπαντός ο Σαίξπηρ, δημιούργησαν μια τεράστια γλωσσική δεξαμενή που αρδεύει ανεξάντλητα τα πιο φιλόδοξα λογοτεχνικά εγχειρήματα μέχρι και σήμερα. Το Αγγλικό μυθιστόρημα και λιγότερο το αμερικάνικο είχαν μια πειστική παρουσία τόσο στον 19ο αιώνα αλλά και στον 20ο στην οποία οι Ιρλανδοί ήταν το κερασάκι στην τούρτα.

Ένα είναι πάντως σίγουρο: Η παράδοση μετράει και στη λογοτεχνία!