Αχιλλέας Κυριακίδης: Το μεγαλείο ενός μεταφραστή

Καθώς η ξένη πεζογραφία υπήρξε ανέκαθεν το μεγάλο ποτάμι της γνώσης για τον Έλληνα αναγνώστη, είναι καιρός να αναλογιστούμε πόσα οφείλουμε όλοι μας στους καλούς μεταφραστές.

Θα άξιζε κανείς να μπει στα χαρακώματα της μετάφρασης, για να αναγνωρίσει τις καθημερινές μάχες που δίνει ένας μεταφραστής με την ξενόγλωσση λογοτεχνία. Η μετάφραση, αυτή η «Τέχνη της Βαβέλ», είναι ένα εργοτάξιο λέξεων, που η μια δίπλα στην άλλη γίνονται φράσεις, παράγραφοι, κεφάλαια, ένα ολόκληρο βιβλίο. Ένα κείμενο που πρέπει κάθε φορά να δημιουργεί την ψευδαίσθηση του πρωτοτύπου κι αυτό για κάθε μεταφραστή είναι ένα άλμα στο κενό, ένα συνεχές γλωσσικό και κειμενικό ρίσκο.

Ο μεταφραστής είναι τρόπον τινά ένας υψηλόβαθμος διπλωμάτης που εργάζεται για την γεφύρωση και την συμφιλίωση των γλωσσών. Αλλά η μετάφραση είναι κάτι περισσότερο από γλώσσα, καθώς και η ίδια η λογοτεχνία δεν είναι άσκηση λέξεων αλλά ένα κατασταλαγμένο βίωμα, η συλλογική συνείδηση, η νοοτροπία και τα καπρίτσια κάθε λαού.

Σε αυτή την ασύγκριτη τέχνη, στέκει πολύ ψηλά ο Αχιλλέας Κυριακίδης, που με τα χρόνια εξελίχθηκε σε μια δεξαμενή κειμένων τα οποία μέσα στα ικανά του χέρια μεταμορφώθηκαν και ντύθηκαν το μανδύα της γλώσσας μας. Του οφείλουμε μεγάλες στιγμές της λογοτεχνίας, Τις «Ασκήσεις Ύφους» του Κενό, «Το Κουτσό» του Κορτάσαρ, τα πεζά του Μπόρχες, το υβριδικό κείμενο του Κασάρες: «Η εφεύρεση του Μορέλ» και τόσα άλλα. Όλα αυτά μεταφυτευμένα στα Ελληνικά με το μεράκι και την τέχνη ενός ανθρώπου που, αναμφίβολα, αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές πνευματικές μορφές αυτού του τόπου.