Θέλεις να μάθεις για το μέλλον σου; Διάβασε λογοτεχνία.

Αν πιστέψουμε αυτό που λέει ο Αντρέ Ζιντ, το μυθιστόρημα δεν αφορά καθόλου το παρελθόν. Στην πραγματικότητα εγκαθίσταται στο παρόν και (προ)βλέπει το μέλλον. Για του λόγου το αληθές παραθέτουμε σήμερα πέντε βιβλία που προέβλεψαν το μέλλον και δεν έπεσαν έξω – το αντίθετο μάλιστα!

1. Αδερφοί Καραμάζοφ

Στο ογκώδες αριστούργημά του ο Ντοστογιέφσκι από τα τέλη του 19ου αιώνα μας έδειξε επακριβώς πώς θα είναι οι κοινωνίες του εικοστού αιώνα. Τι ρόλο θα έπαιζαν οι ιδεολογίες και κυρίως η θρησκεία, η φιλοσοφία, η κοινή γνώμη, το δικαστικό σύστημα και οι οικογενειακοί θεσμοί. Κοντολογίς ο Ρώσος γίγαντας μίλησε για όλα και η ορθότητα των προβλέψεών του είναι προφανής για όσους τον έχουν διαβάσει.

2. Δίκη

Στο ρηξικέλευθο μυθιστόρημά του ο Κάφκα προανήγγειλε πως η μεγάλη πληγή της σύγχρονης εποχής θα ήταν η γραφειοκρατία, που θα μόλυνε τον κοινωνικό και πολιτικό ιστό της ανθρωπότητας σε τέτοιο βαθμό ώστε να παραγάγει απολυταρχικά καθεστώτα αλλά και συμφορές και αδικίες που δεν έβαζε ανθρώπου νους. Όσοι ακόμα και σήμερα καταταλαιπωρούνται στις ατέλειωτες ουρές των τραπεζών και των δημοσίων υπηρεσιών, όσοι βασανίζονται από τα τερτίπια της διοικητικής μηχανής είναι με τη σειρά τους θύματα αυτής της τρισκατάρατης γραφειοκρατίας.

3. 1984

Ο «Μεγάλος Αδερφός» ζει ανάμεσά μας. Το πολύκροτο μυθιστόρημα του Τζορτζ Όργουελ παρουσίασε μια δυσοίωνη εκδοχή του νέου κόσμου, που όσο υπερβολική κι αν θεωρήθηκε την εποχή της δημοσίευσής του, σήμερα όλο και επιβεβαιώνεται από τις εξελίξεις. Λες και οι ιθύνοντες αυτού του κόσμου βάλθηκαν να επαληθεύσουν με κάθε τρόπο τον Βρετανό συγγραφέα

4. Μεγάλος Γκάτσμπυ

Αν θέλει κανείς να ερμηνεύσει την ακατανόητη νεοελληνική πραγματικότητα με τους αεριτζήδες και τους νεόπλουτους γκάγκστερ στη χώρα μας, δεν έχει παρά να διαβάσει το αριστουργηματικό έπος της μεγάλης απάτης και του ψευδοευδαιμονισμού το οποίο ο Φιτζέραλντ εμπνεύστηκε από την αίολη Αμερική της ποταπαγόρευσης και του οικονομικού κραχ. Ανατριχιαστικές οι ομοιότητες της νεοΰορκέζικης κοινωνίας του μεσοπολέμου με την δική μας του σήμερα. Τα είχε δει όλα ο… μεγάλος από τότε για λογαριασμό μας.

5. Ο Ξένος

Στο ευσύνοπτο αυτό μυθιστόρημα, στο οποίο Αλμπέρ Καμύ οφείλει σε μεγάλο βαθμό την παγκόσμια φήμη του, τέθηκε για πρώτη φορά το ζήτημα της αποστασιοποίησης του σύγχρονου ανθρώπου από κάθε ιδεολογική ή συναισθηματική δέσμευση. Ο «Ξένος» του Καμύ δεν αναγνωρίζει κανένα δεσμό με κοινωνικές ομάδες ή με την οικογένεια, δεν βρίσκει κανένα ενδιαφέρον στο όραμα ενός καλύτερου κόσμου, ο «Ξένος» του Καμύ είναι ο σημερινός νέος α-πολιτικός, ανάλγητος, επικεντρωμένος στις ανάγκες του, για μια ελευθερία που δεν λέει και πολλά πράγματα. Ο γαλλοαλγερινός νομπελίστας προέβλεψε επίσης ότι οι κοινωνικές προκαταλήψεις θα παραμείνουν παντοδύναμες σε βαθμό ώστε ο πρωταγωνιστής του βιβλίου του να μην οδηγηθεί στη γκιλοτίνα γιατί σκότωσε τον Άραβα, αλλά γιατί τη μέρα του θανάτου της μητέρας του τόλμησε να πιει καφέ με γάλα και να καπνίσει μπροστά στο φέρετρό της.