Η νουβέλα «Βαδίζοντας» του Τόμας Μπέρνχαρντ

Η νουβέλα του Αυστριακού Τόμας Μπέρνχαρντ «Βαδίζοντας», που κυκλοφορεί σε μετάφραση Μαρίας Γκεκοπούλου από τις εκδόσεις Κριτική, εμπεριέχει όλα τα θέματα ενός συγγραφέα ο οποίος σημάδεψε το ευρωπαϊκό λογοτεχνικό τοπίο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με κυρίαρχα ανάμεσά τους την αυτοκτονία και τη μοναχικότητα του ατόμου απέναντι στον σύγχρονο κόσμο. Δύο φίλοι συνομιλούν περπατώντας και όλο το κλίμα του Μπέρνχαρντ βγαίνει αμέσως στην επιφάνεια: ειρωνεία, συνδυασμένη με σαρκασμό και αυτοσαρκασμό, παράλογη έως και παρανοϊκή ατμόσφαιρα, φιλοσοφικός λόγος και δοκιμιακές διατυπώσεις σε ένα βιβλίο το οποίο διαποτίζεται από απόλυτη αισιοδοξία. Με τη διαφορά πως ο συγγραφέας ανταμείβει τον αναγνώστη με την ευρωστία και τη δύναμη υποβολής της γραφής του.

Το σημείωμα των εκδόσεων

Καταιγιστική και πυκνή νουβέλα, το Βαδίζοντας οδηγεί τον αναγνώστη στον παράλογο, σκοτεινό και ασυνήθιστα σαρκαστικό κόσμο του Bernhard. Σε αυτό το βιβλίο παρελαύνουν τα ζητήματα που απασχολούν τον συγγραφέα σε όλο του το έργο: τα ανθρώπινα αδιέξοδα, η αυτοκτονία, η ατομική ιδιαιτερότητα ενάντια στις συμβάσεις εξετάζονται μέσα από το καυστικό χιούμορ του Bernhard, την αφηγηματική του δεινότητα, το μοναδικό στιλ γραφής και τη φιλοσοφική οξύνοια που τον κάνουν να ξεχωρίζει.

Αποσπάσματα

Είναι όμως καλό, λέει ο Όλερ, και το λέει με τόνο αναμφίβολα διδακτικό, είναι εξαιρετικά σημαντικό για τον οργανισμό ν’ αλλάζουμε μια συνήθεια από καιρού εις καιρόν και χωρίς να μεσολαβεί μεγάλο διάστημα, και έχει υπόψη του όχι απλώς μια αλλαγή αλλά μια δραστική αλλαγή της συνήθειας. Αλλάζετε τη συνήθειά σας, λέει ο Όλερ, με το να βαδίζετε τώρα όχι μόνο τις Τετάρτες αλλά και τις Δευτέρες μαζί μου, κι αυτό σημαίνει ότι βαδίζετε τώρα μαζί μου εναλλάξ προς τη μια κατεύθυνση (της Τετάρτης) και προς την άλλη (της Δευτέρας), ενώ εγώ αλλάζω τη συνήθειά μου γιατί, ενώ μέχρι τώρα βάδιζα πάντα μαζί σας τις Τετάρτες, τις Δευτέρες όμως με τον Κάρερ, πλέον βαδίζω μαζί σας και τις Τετάρτες και τις Δευτέρες, βαδίζω δηλαδή επιπλέον και τις Δευτέρες μαζί σας, έτσι βαδίζω μαζί σας τις Τετάρτες προς τη μια (την ανατολική) και τις Δευτέρες προς την άλλη (τη δυτική) κατεύθυνση. Εκτός αυτού, αναμφισβήτητα και όπως είναι φυσικό, βαδίζω μαζί σας διαφορετικά απ’ ό,τι με τον Κάρερ, λέει ο Όλερ, επειδή πρόκειται για τον Κάρερ, έναν τελείως διαφορετικό άνθρωπο από εσάς, κι έτσι πρόκειται για το βάδισμα (και άρα τον τρόπο σκέψης) του Κάρερ, ένα τελείως διαφορετικό βάδισμα (και άρα τρόπο σκέψης), λέει ο Όλερ.

Το Βαδίζοντας καταγράφει τις συνομιλίες του ανώνυμου αφηγητή και του φίλου του Όλερ ενώ περπατούν, συζητώντας για οτιδήποτε τους έρχεται στο μυαλό, επιστρέφοντας ωστόσο πάντα στον κοινό φίλο τους Κάρερ, ο οποίος έχει οδηγηθεί στην παράνοια. Ίσως το πιο φιλοσοφικό κείμενο του Bernhard που προσφέρει μια διεισδυτική σπουδή για τις δυνατότητες και τις αδυναμίες του ανθρώπινου νου.