Σάτιρα και Επανάσταση: Οι ειρωνείες του Λόρδου Βύρωνα

Ένα νέο λογοτεχνικό δοκίμιο του πολλαπλώς βραβευμένου Διονύση Καψάλη:  Σάτιρα και Επανάσταση: Οι ειρωνείες του Λόρδου Βύρωνα.

Σάτιρα και Επανάσταση: Οι ειρωνείες του Λόρδου Βύρωνα

Κυκλοφορεί ένα νέο λογοτεχνικό δοκίμιο του πολλαπλώς βραβευμένου Διονύση Καψάλη (μεταξύ άλλων και με το φετινό Κρατικό Βραβείο Ποίησης), μετά το περσινό δοκίμιό του Τί σήμαινε γι’ αυτούς ο Δάντης – Το βουερό μελίσσι της «Θείας Κωμωδίας», που κυκλοφόρησε με την ευκαιρία της επετείου των 700 χρόνων από τη γέννηση του ποιητή.

Ο ΡΟΜΑΝΤΙΚΟΣ ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ είναι το σημείο όπου μπορούμε να σκεφτούμε πως αρχίζει η ειρωνική διάβρωση ( όχι η ανατροπή ) του ρομαντισμού. Απέναντι στην αξίωση αυθεντικότητας, που την αφουγκράζεται και την αισθάνεται να διαποτίζει την περιρρέουσα ατμόσφαιρα του έργου του, ο Βύρων θα επιστρατεύσει τη μηχανή της σάτιρας αλλά και τις λεπτότερες διευθετήσεις της ειρωνείας και θα τις εγκαταστήσει μέσα στον πυρήνα μιας νέας ποιητικής αυτοσυνειδησίας. Σε αυτό θα αποδειχτεί ο λιγότερο ρομαντικός από τους ρομαντικούς ποιητές, εντέλει δε, στον Δον Ζουάν, και ο λιγότερο βυρωνικός, μολονότι δεν χωρεί αμφιβολία ότι το μεγάλο κωμικό έπος αποτελεί για τον ίδιο τον Βύρωνα –όσο και για τον σημερινό αναγνώστη του– τη φυσική συνέχεια του προηγούμενου έργου του, την προέκταση και την κορύφωσή του. Αρκεί στην κορύφωση αυτή ν᾽ ακούσουμε, χωνεμένο μέσα στις περιελίξεις της ειρωνείας και υπό τους τόνους μιας αφ᾽ υψηλού θέασης των ανθρωπίνων, το ανάκρουσμα ενός τρόμου που μετά τον ρομαντισμό θα έρχεται όλο και πιο κοντά μας : τον τρόμο του μηδενισμού, της ηθικής ερήμωσης. Γι᾽ αυτό και το μακροσκελές αυτό έπος μπορεί να είναι τόσο λυτρωτικά ανάλαφρο αλλά και τόσο βαθιά συγκινητικό – τόσο καίριο για το υπόλοιπο της λογοτεχνίας, όσο διαρκέσει ακόμα, έμμετρης και πεζής.


Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΚΑΨΑΛΗΣ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1952. Σπούδασε κλασική και αγγλική φιλολογία στις ΗΠΑ (1970-1974) και νεοελληνική φιλολογία στο Λονδίνο (1981-1984), όπου επίσης δίδαξε για δύο χρόνια.
Από το 1978 έχει δημοσιεύσει εικοσιτέσσερα ποιητικά βιβλία (όλα, εκτός του πρώτου, στις Εκδόσεις Άγρα), δέκα τόμους με δοκίμια, μια επιλογή από τα Σονέτα του Σαίξπηρ, ποιήματα της Έμιλυ Ντίκινσον και του Κόλεριτζ, χαϊκού του Ίσσα και του Μπασό, το Χειμωνιάτικο ταξίδι του Βίλχελμ Μύλλερ, τον Έρωτα του ποιητή του Χάινριχ Χάινε κ.α. Μετέφρασε για το θέατρο τα έργα του Σαίξπηρ Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Ο βασιλιάς Ληρ, Οθέλλος, Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας, Περικλής, Άμλετ, Η κωμωδία των παρεξηγήσεων, καθώς και τις Ευτυχισμένες μέρες του Σάμιουελ Μπέκετ.
Εργάστηκε στο Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, όπου από τον Νοέμβριο του 1999 μέχρι το 2021 κατείχε τη θέση του διευθυντή.
Είναι επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το 2015 και έχει τιμηθεί με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων το 2017 και το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2021 για τις Σημειώσεις για τη μουσική του κόσμου.