Τα κλασικά: Ο Ντοστογιέφσκι και ο «άγιος» Σταβρόγκιν

Αν η αξία ενός συγγραφέα μετριέται με τη δύναμη των χαρακτήρων του, τότε δικαίως ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι στέκει τόσο ψηλά, ίσως ψηλότερα και από τον Λέοντα Τολστόι. Από όλους τους ήρωές του, τους Καραμάζοφ, τον Ρασκόλνικοφ, την Ναστάσια Φιλίπποβνα, τον πρίγκιπα Μύσκιν, ξεχωρίζει ίσως ο Σταβρόγκιν, κορυφαίος αντιήρωας της λογοτεχνίας. Είναι ασύλληπτη η μαστοριά με την οποία ο Ντοστογιέφσκι πλάθει το ιδιοφυές, πνευματώδες, εκλεπτυσμένα κτηνώδες προφίλ αυτού του άντρα που καλύπτει με τη μπέρτα του μυστηρίου της ύπαρξής του ένα σπουδαίο μυθιστόρημα όπως οι «Δαιμονισμένοι». Είναι εξίσου αριστοτεχνικός ο τρόπος με τον οποίο ο Σταβρόγκιν εν είδει εξομολόγησης ξεδιπλώνει σε έναν άνθρωπο του θεού, στον Τύχωνα, την άθλια, εγκληματική φύση του. Και ακόμα πιο σημαντική είναι η ομολογία του της επίγνωσης του κακού αλλά και της ασύγκριτης ευχαρίστησης που αντλεί από αυτό. Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες ιδέες για τη φύση του κακού και για την σχέση του με την ψυχή του ανθρώπου. Η «εξομολόγηση» του Σταβρόγκιν αποτελεί το διασημότερο επεισόδιο λογοκρισίας στη παγκόσμια λογοτεχνία, καθώς αποτελεί ένα απαγορευμένο κεφάλαιο που για πολλά χρόνια έμενε έξω από το δημοσιευμένο κείμενο των «Δαιμονισμένων».