Shakespeare and Company - Το κουτόχορτο της λογοτεχνίας

Το μικρό βιβλιοπωλείο με τους στενούς διαδρόμους, που κατακλύζουν καθημερινά οι νοσταλγοί ενός ένδοξου παρελθόντος φέρει ψευδεπίγραφα την ένδειξη Shakespeare and Company. Πρόκειται για το τέχνασμα ενός πονηρούλη αμερικανού, του Τζορτζ Ουίτμαν, που το 1964 μετονόμασε αυτή τη βιβλιοφιλική τρύπα από Μistral σε Shakespeare and Company αποτίνοντας έτσι φόρο τιμής στο θρυλικό βιβλιοπωλείο της Σίλβια Μπιτς στο Παρίσι του Μεσοπολέμου. Από το αυθεντικό βιβλιοπωλείο της Μπιτς, που φιλοξενήθηκε σε δύο σημεία της πόλης, κλείνοντας οριστικά μεσούντος του πολέμου, έχουν περάσει όλες οι διασημότητες της εποχής, από τον Χεμινγουέι και τον Πάουντ μέχρι τον μέγιστο Τζόις. Η πρώτη έκδοση άλλωστε του αριστουργήματός του, Οδυσσέας, οφείλεται στα αυξημένα αντανακλαστικά της Μπιτς σε μια εποχή που το βιβλίο απαγορεύθηκε σε Αγγλία και Αμερική. Μετά την πτώση των ναζί υποτίθεται ότι ο θορυβοποιός Χεμινγουέι ανέλαβε προσωπικά να το «απελευθερώσει» αλλά στην πραγματικότητα το βιβλιοπωλείο δεν άνοιξε ποτέ ξανά.

Αυτός ο κίβδηλος απόηχός του, ωστόσο, θέλγει ακόμα τους αθώους βιβλιόφιλους που συρρέουν καθημερινά για να πάρουν λίγο από το χαμένο άρωμα της κοσμογονίας του μοντερνισμού και των εκπατρισμένων Αμερικανών. Σπάνια ακούει κανείς Γαλλικά μέσα εκεί και αισθάνεται πως είναι μια μικρή αγγλόφωνη νησίδα στην καρδιά της Γαλλίας. Απέναντι ακριβώς η Notre Dame θεάται αυστηρά τούτο το παραλήρημα που θυμίζει περισσότερο τουρισμό και λιγότερο λογοτεχνία.

Προσωπικά αμφιβάλλω αν ένας στους εκατό από τους πελάτες έχει διαβάσει έστω και μια σελίδα από τον Οδυσσέα ή από τα Cantos του Πάουντ ή μπορεί να ταυτίσει τους αστέρες που σύχναζαν στο βιβλιοπωλείο της Αμερικανίδας Μπιτς και περιγράφονται στην Κινητή Γιορτή του συμπατριώτη της Χεμινγουέι. Η λογοτεχνική μυθολογία είναι μερικές φορές μεγαλύτερη και από την μυθοπλασία των ίδιων των λογοτεχνών, τρέφοντας γενιές και γενιές αναγνωστών και επίδοξων συγγραφέων. Τι να κάνουμε;