Κάζιμιρ Μάλεβιτς - Η μονοχρωμία στη ζωγραφική δεν είναι οικονομία δυνάμεων

Το τέλος του παλιού κόσμου το προκάλεσε η Ιστορία αλλά το προοικονόμησε η τέχνη με όλες τις δυνάμεις της. Από τα μέσα του 19ου αιώνα επικράτησε μια βιομηχανική αντίληψη για τον ανθρώπινο πολιτισμό. Το βλέπουμε στην ποίηση που σιγά-σιγά αρχίζει να απαλάσσεται από τα λιλιά μιας αυτάρεσκης κυράς. Το συναντούμε στη ρεαλιστική βάση των μυθιστορημάτων που κοιτάζουν το μέλλον και προφητεύουν τον επερχόμενο κόσμο. Το διαπιστώνουμε κυρίως στις καλές τέχνες, στην εικαστική πραγματικότητα που διαμορφώνεται με το τέλος της «φωτογραφικής αναπαράστασης».

Ο κόσμος αλλάζει, οι κοινωνίες αλλάζουν, οι ανθρωπιστικές επιστήμες, οι πολιτικές θεωρίες, η βιομηχανική επανάσταση δείχνουν προς μια νέα κατεύθυνση. Οι ιδέες μας δεν έχουν την πολυτέλεια της χλιδής, όλα πρέπει να κατατείνουν σε μια αδιαμφισβήτητη απλότητα. Λιγότερο χρώμα, περισσότερη γεωμετρία. Μια αδρή αποτύπωση της πραγματικότητας που μας περιβάλλει είναι συχνά πιο περιεκτική. Το 1915 ο Μάλεβιτς παρουσιάζει το Μαύρο τετράγωνο. Μονοχρωμία και γεωμετρική αυστηρότητα. Δεν πρόκειται για οικονομία δυνάμεων ή για έλλειψη έμπνευσης. Πρόκειται για ηχηρή παρέμβαση σ' ένα χώρο που δεν έχει ακόμα αποφασίσει αν θα τραβήξει μπρος ή θα μείνει αιχμάλωτος με τα πέδικλα μιας αχρείαστης χλιδής.

Ο Ρώσος σουπρεματιστής δεν ήταν ένας επαναστάτης χωρίς αιτία...