Έκθεση αφιερωμένη στον Μιχάλη Οικονόμου

Μία έκθεση που ξεκίνησε από το Μέτσοβο αφιερωμένη στον σημαντικό ζωγράφο-ανανεωτή της ελληνικής ζωγραφικής του πρώτου μισού του 20ου αιώνα, Μιχάλη Οικονόμου, θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει το κοινό της Αθήνας στο Ιδρυμα Θεοχαράκη.

90 χρόνια από το θάνατό του, την Πέμπτη, 1 Φεβρουαρίου εγκαινιάζεται, παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου, από τον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων, Κωνσταντίνο Τασούλα, η έκθεση Μιχάλης Οικονόμου. Η αλχημεία της ζωγραφικής, στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη, η οποία πρωτοπαρουσιάστηκε, με επιτυχία, στην Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ, στο Μέτσοβο.

Εκατόν δεκαέξι πολύτιμα έργα του κορυφαίου ζωγράφου Μιχάλη Οικονόμου, που γεννήθηκε το 1884 στον Πειραιά και πέθανε στο Δρομοκαΐτειο το 1933, στα 49 του χρόνια, συνθέτουν την έκθεση, σε επιμέλεια της δρ Αφροδίτης Κούρια.

Πρόκειται για ευφάνταστα έργα, τα οποία αντανακλούν άμεσα τη βαθιά επιθυμία του ίδιου του ζωγράφου, ο οποίος τόνιζε: «Θέλω να δώσω αίσθημα, όσο μπορώ περισσότερο αίσθημα….». Έτσι, μέσα από τους πίνακες του, όπως Το κόκκινο βουνό, Η Ακρόπολη, Ξωκκλήσι με πέντε κυπαρίσσια, Ψαρόσπιτο, Ύδρα, αλλά και Το σπίτι που ονειρεύεται, Martigues, Σπίτι με κόκκινη τέντα, Μετά τη βροχή, αναδύονται έντονες αισθήσεις.

Όπως έχει επισημάνει η πρόεδρος του Ιδρύματος Ε. Αβέρωφ –Τοσίτσα και συγγραφέας, κ. Τατιάνα Αβέρωφ-Ιωάννου: «Τα έργα του ασκούν μια ασυνήθιστη μαγεία που καθηλώνει συχνά τον θεατή, όπως παρατηρούμε επανειλημμένα στην Πινακοθήκη στο Μέτσοβο. Ο Οικονόμου είναι ένας ζωγράφος που αγαπιέται από μικρούς και μεγάλους, από καλλιτέχνες, ειδικούς ή απλούς εκδρομείς. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι ο πίνακάς του Το σπίτι που ονειρεύεται υπήρξε μια από τις ξεχωριστές αγάπες του Ευάγγελου Αβέρωφ. Θυμάμαι, πριν από πολλά χρόνια, το έργο ακουμπισμένο σε μια καρέκλα στην τραπεζαρία του σπιτιού μας, όπως ο πατέρας μου συνήθιζε προκειμένου να πάρει την τελική του απόφαση για το αν θα συμπεριλάμβανε κάποιο έργο στη συλλογή που προόριζε για το Μέτσοβο. Έτσι, για δύο τρεις μέρες, απολαμβάναμε όλοι μαζί το υποψήφιο έργο, καθώς τρώγαμε και λέγαμε ο καθένας τη γνώμη του. Στη συγκεκριμένη περίπτωση καταλαβαίναμε βέβαια πως διόλου δε θα μετρούσε η γνώμη μας, αφού η απόφαση του ήταν ήδη ειλημμένη. ‘‘Μα δείτε πως θολώνουν τα χρώματα, πώς στρογγυλεύουν οι γωνίες’’, θαύμαζε, ‘‘δείτε το καθρέφτισμα στο νερό, μα είναι ένα σπίτι που ονειρεύεται!’’. Έτσι ο πίνακας απέκτησε το όνομά του και η Πινακοθήκη μας ένα ακόμα εμβληματικό έργο».

Η επιμελήτρια της έκθεσης, δρ. Αφροδίτη Κούρια αναφέρει: «Τα θέματα του Οικονόμου είναι απλά, πάντοτε παρμένα από τη φύση. Σπίτια δίπλα στο νερό, ξωκλήσια, παλιά γεφύρια και μύλοι, δρόμοι με καμάρες, γέρικες ελιές, κυπαρίσσια, θάλασσες, βάρκες. Τα κτίσματα όπως τα δέντρα, στέρεα πλασμένα και χωροθετημένα, μαρτυρούν σε πολλούς πίνακες πως ο ζωγράφος διαθέτει γερή αίσθηση της φόρμας, μια γλυπτική αντίληψη – μπορεί να πει κανείς – για τον όγκο και τη φόρμα μέσα στον χώρο. Η σαφήνεια στην οργάνωση των όγκων, των επιπέδων καθώς και στην άρθρωση του χώρου αποτελεί συστατικό γνώρισμα των περισσότερων έργων της πρώτης περιόδου του καλλιτέχνη».

Ο κορυφαίος ζωγράφος Μιχάλης Οικονόμου, πέρα από τα διδάγματα των σχολών, κατέκτησε τη δική του τοπιογραφία. Η υπαιθριστική του έρευνα (φως-χρώμα-γραμμή), αποτυπώνει με τον πιο δυνατό εκφραστικό τρόπο, όχι μόνο τη φυσιολογία του εδάφους, αλλά και την αίσθηση του κλίματος. Αυτή η αισθητηριακή του αντίληψη με τη μυστηριακή υγρή ατμόσφαιρα, την απόλυτη ομορρυθμία ανάμεσα στο φως και στον αιθέρα, στο φως και στην ομίχλη, ολοκληρώνει την αυτόνομη εικαστική του έκφραση. Έτσι, τα τοπία του, άλλοτε ως φυσικός χώρος και άλλοτε ως προβολή «ζωντανών» κτισμάτων με την αυτονομία της ιδιόμορφης πινελιάς και τη δύναμη του σχεδίου, τον κατατάσσουν σε έναν από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους ζωγράφους.

Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά, οικογένειες και ενήλικες, ενώ ειδικά σχεδιασμένες ξεναγήσεις και προγράμματα θα πραγματοποιούνται καθημερινά για όλες τις σχολικές βαθμίδες.

Επιμέλεια έκθεσης: Αφροδίτη Κούρια, Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός: Σόνια Χαραλαμπίδου-Διβάνη, Ειρήνη Χαραλαμπίδου