«Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν ὄψι: Πρόσωπα του ’21»

Έως τις 13 Αυγούστου 2023 θα διεξάγεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, στο Μέγαρο Παλαιάς Βουλής (Σταδίου 13), η ομαδική εικαστική έκθεση «Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν ὄψι: Πρόσωπα του '21», σε επιμέλεια Ίριδας Κρητικού και Παναγιώτας Παναρίτη. Η έκθεση παρουσιάζεται στο πλαίσιο των 200 χρόνων από τη συγγραφή του έργου «Ὕμνος εἰς τήν Ἐλευθερίαν» του Διονύσιου Σολωμού.

Συνηθισμένοι άνθρωποι σε ασυνήθιστες καταστάσεις, θα μπορούσε να είναι ο υπότιτλος και η απεικονιστική αναζήτηση της παρούσας έκθεσης, που επιχειρεί να επανασυστήσει τα πρόσωπα του '21 και να τα επανατοποθετήσει στην ανθρώπινη διάστασή τους. Οι αγωνιστές-πρωταγωνιστές και οι δευτεραγωνιστές-άνθρωποί τους, οι ηλικιωμένοι, οι γυναίκες και τα παιδιά, οι επιφανείς μα και οι αφανείς καθημερινοί ήρωες που εκλήθησαν λόγω των ειδικών συνθηκών να υπερβούν τον εαυτό τους, υποδέχονται τους επισκέπτες συνενώνοντας θραύσματα χαρακτηριστικών, ενδυμάτων εποχής, αντικειμένων, ανθρώπων και ηρώων και γίνονται οι αναβλύζουσες πηγές για τα σύγχρονα έργα της έκθεσης.

Έργα από τις συλλογές του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου -ιστορικά πορτρέτα γνωστών και αγνώστων Ελλήνων της εποχής του Αγώνα της Ανεξαρτησίας, όπλα, προσωπικά αντικείμενα κ.λπ.- τοποθετούνται σε κοινή εγκατάσταση με δημιουργίες σύγχρονων διακεκριμένων Ελλήνων εικαστικών, προτείνοντας από κοινού μια νέα οδό προσέγγισης των φυσικών πρωταγωνιστών του '21, πέρα και πίσω από την τυποποιημένη εικόνα τους. Πυρήνα της έκθεσης αποτελούν τα σύγχρονα πορτρέτα πρωταγωνιστών και μη της Ελληνικής Επανάστασης που ο κάθε συμμετέχων εικαστικός επέλεξε να φιλοτεχνήσει, προτάσσοντας την ανθρώπινη διάσταση εκείνων που έδωσαν καταγεγραμμένες και αφανείς μάχες στο όνομα ενός Έθνους.

Στην έκθεση η ποίηση του εθνικού μας ποιητή Διονύσιου Σολωμού, με την κραταιά εικονοπλαστική της δύναμη, έρχεται να νοηματοδοτήσει τα εκθέματα και να καταδείξει την ανεξίτηλη επίδραση του σολωμικού λόγου στη νεοελληνική ποίηση. Η ανθολόγηση αποσπασμάτων νεότερων και σύγχρονων ποιητών αναδεικνύει την άρρηκτη σύνδεση της ποίησης με την ιστορία και τη διαχρονική λειτουργία της ως μέσου αναστοχασμού του ελληνικού Αγώνα της Ανεξαρτησίας σε μεταγενέστερες περιόδους.

Συνοψίζοντας, η έκθεση επιδιώκει να συγκεντρώσει σύγχρονα ζωγραφικά και γλυπτά πορτρέτα ανδρών, γυναικών και παιδιών που πολέμησαν, βρίσκοντας συχνά σκληρό θάνατο ή πεθαίνοντας σε ένδεια. Αρκετά από τα συμμετέχοντα έργα βασίζονται σε γνωστά εικονολογικά πρότυπα, φέροντας ωστόσο το βάρος της εικαστικής προσωπικότητας και των επιδιώξεων του δημιουργού τους. Άλλα, ωστόσο, επινοήθηκαν εξαρχής, ακολουθώντας μια ιστορική σημείωση, μια αρχειακή επιστολή, ένα ποίημα, μια προφορική αφήγηση, ένα αταύτιστο πορτρέτο ανδρός, γυναικός ή μικρού παιδιού σε κάποιο χαρακτικό παλαιού βιβλίου ή αίθουσα μουσείου. Τα αποσπάσματα των ποιημάτων και των κειμένων έρχονται με τη σειρά τους να φωτίσουν τις προσωπικότητες των προσώπων, και να θέσουν προβληματισμούς στον επισκέπτη σχετικά με το αποτύπωμα της Ελληνικής Επανάστασης στο σήμερα.

Στην έκθεση συμμετέχουν με έργα τους οι: Ηώ Αγγελή, Γιάννης Αδαμάκης, Γιώργος Ανδρούτσος, Κατερίνα Ανταχοπούλου, Ζαχαρίας Αρβανίτης, Καλλιόπη Ασαργιωτάκη, Αλέξης Βερούκας, Μαριλίτσα Βλαχάκη, Ειρήνη Βογιατζή Έλενα Βότση, Βασίλης Βρεττός, Ανδρέας Γεωργιάδης, Σάββας Γεωργιάδης, Μάρκος Γεωργιλάκης, Μαρία Γιαννακάκη, Στρατηγούλα Γιαννικοπούλου, Στέφανος Δασκαλάκης, Φραγκίσκος Δουκάκης, Σταμάτης Ζάννος, Γιώργος Ζογγολόπουλος, Ειρήνη Ηλιοπούλου, Γωγώ Ιερομονάχου, Γιώτα Ιωαννίδου, Τζουλιάνο Καγκλής, Σταυρούλα Καζιάλε, Σοφία Καλογεροπούλου, Κορίνα Κνιθάκη, Βασιλική Κολιπέτσα, Ανδρέας Κοντέλλης, Θέμης Κοντογούρης, Βαγγέλης Κύρης & Anatoli Georgiev, Δήμητρα Κωνσταντινίδη, Μαρία Κώτσου, Λούλα Λεβέντη, Βασίλης Λιαούρης, Μιχάλης Μαδένης, Θανάσης Μακρής, Τάσος Μαντζαβίνος, Μηνάς Μαυρικάκης, Τάσος Μισούρας, Μάνος Μπατζόλης, Τίμος Μπατινάκης, Γιάννης Μπεκιάρης, Χαρίτων Μπεκιάρης, Παναγιώτης Μπελντέκος, Ρούλη Μπούα, Ανδρέας Νικολάου, Μίλτος Παντελιάς, Θεόδωρος Παπαγιάννης, Ηλίας Παπαηλιάκης, Κωνσταντίνος Παπαμιχαλόπουλος, Μαρία Παπανικολάου, Παναγιώτης Πασάντας, Στέλιος Πετρουλάκης, Βασίλης Πούλιος, Ράνια Ράγκου, Γεώργιος Ρόρρης, Γιώργος Σαμψωνίδης, Δημήτρης Σαρασίτης, Ιφιγένεια Σδούκου, Χρήστος Στανίσης, Μαρίνα Στελλάτου, Στέφανος Σουβατζόγλου, Πραξιτέλης Τζανουλίνος, Παναγιώτης Τούντας, Αντώνης Τσακίρης, Στέφανος Τσιόδουλος, Μανώλης Χάρος, Νικόλας Χριστοφοράκης και Γιάννης Ψυχοπαίδης.