Ο Καντίνσκι και η τυχαία εμπειρία στο ατελιέ

Μια τυχαία εμπειρία του 1908 αποκάλυψε στον Ρώσο μετρ όλη την ουσία της τέχνης.

Ο Καντίνσκι και η τυχαία εμπειρία στο ατελιέ

Παρά το γεγονός ότι ο Κυβισμός αποτελεί μέρος μιας τέχνης που θεωρούμε ότι αντιμάχεται την αντικειμενική πραγματικότητα, οι οπαδοί του ισχυρίζονταν πάντα, και μάλλον είχαν δίκιο, ότι αποτελεί ερμηνεία αυτής της πραγματικότητας.

Η τέχνη πάντως που δημιούργησε ο Καντίνσκι ήταν σίγουρα μη αντικειμενική και ο ίδιος θέλοντας να δώσει έμφαση σε αυτό το στοιχείο διηγιόταν συχνά μια εμπειρία την οποία θεωρούσε αποκαλυπτική:

«Επέστρεφα από τα σχέδια μου, βυθισμένος στις σκέψεις μου, όταν, ανοίγοντας την πόρτα του ατελιέ, βρέθηκα ξαφνικά μπροστά σε ένα πίνακα απερίγραπτης ομορφιάς. Έμεινα ενεός και τον θαύμαζα. Ο πίνακας δεν είχε κανένα θέμα, δεν απεικόνιζε κανένα προσδιορισμένο αντικείμενο, έτσι όπως ήταν φτιαγμένος όλος από έντονες χρωματικές κηλίδες. Πήγα κοντά και τότε αντιλήφθηκα τι ήταν πραγματικά: ο δικός μου πίνακας, ακουμπισμένος πλαγιαστά στο καβαλέτο... Ένα πράγμα ξεκαθάρισε μέσα μου. Η αντικειμενικότητα και η απεικόνιση δεν είχαν καμιά θέση στους πίνακές μου και μάλλον ήταν επιζήμιες για το έργο μου».

Η εμπειρία αυτή έλαβε χώρα το 1908 και έκτοτε ο Καντίνσκι αισθανόταν αρκούντως βέβαιος για να συνθέσει ένα πίνακα από όπου απουσίαζε κάθε είδους αντικείμενο.

Μελέτη χρώματος. Τετράγωνα με Κύκλους (1913)
Σύνθεση VIII, 1923

Κατάλαβε πως ένα έργο τέχνης πρέπει να είναι πρωτίστως εκφραστικό, να αναδίδει κάποιο βαθύτερο συναίσθημα ή μια πνευματική εμπειρία. Θα μπορούσε άραγε χρησιμοποιώντας μόνο σχήματα και χρώματα χωρίς καμία πρόθεση αναπαράστασης να αρθρώσει μια συμβολική γλώσσα; Ο Βασίλι Καντίνσκι έδωσε την απάντηση μέσα από το σπουδαίο έργο του.

Κίνηση 1, 1935