Τζελαλεντίν αλ Ρουμί: Ο σοφός της Ανατολής που τον φώναζαν «Ο Ρωμιός».

Ο δημιουργός του «Ντιβάν» και του «Μεσνεβί» έργων που θα μείνουν παντοτινά σε περίοπτη θέση στην Κιβωτό του ανθρώπινου πολιτισμού προερχόταν από την Ανατολή, την Βυζαντινή Μικρά Ασία, γι' αυτό και του έδωσαν το προσωνύμιο Ρουμί δηλαδή Ρωμιός. Στην πραγματικότητα ήταν Ιρανός σουνίτης, Μουσουλμάνος και μυστικιστής των Σούφι. Τα έργα του μας έρχονται από τον 13ο μεταχριστιανικό αιώνα.

Η βαρύτητα του Τζελαλεντίν Ρουμί ξεπερνά τα σύνορα των χωρών και των εθνοτήτων και έχει επηρεάσει ιδιαίτερα και την περσική και την τουρκική λογοτεχνία. Τα ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες του κόσμου. Ήταν ο ιδρυτής του τάγματος των Μεβλεβήδων δερβίσηδων. Ενδεικτικό της επιρροής του Τζελαλεντίν και του σεβασμού με τον οποίο τον αντιμετωπίζουν ακόμα οι χριστιανοί, είναι η επίσκεψη του πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίου στο Ικόνιο (Δεκέμβριος 2004) για να λάβει μέρος στους εορτασμούς της 731ης επετείου του θανάτου του Μεβλανά.

Στο έργο του Ρουμί υπάρχουν πολλά νεοπλατωνικά και γνωστικά στοιχεία. Αυτό οφείλεται –πέρα από τις ελληνικές επιδράσεις που υπήρχαν ήδη στην ισλαμική φιλοσοφία και θεολογία– στο γεγονός ότι ο Ρουμί είχε επαφές με Έλληνες διανοούμενους της περιοχής, κυρίως κληρικούς. Ο Αφλακί, βιογράφος του Ρουμί, περιγράφει τις φιλοσοφικές συζητήσεις του Ρουμί με τον ηγούμενο της Μονής του Αγίου Χαρίτωνος (κατά τους Τούρκους Ακ Μαναστίρ), κοντά στην ελληνική κωμόπολη Σύλλη του Ικονίου, την οποία μάλιστα αναφέρει ως «μονή του Πλάτωνος» (Ντέιρε Αφλατούν).

Από τα λίγα ποιήματα του Ρουμί σε τοπικό ελληνικό ιδίωμα δεν είναι εμφανές σε ποιον βαθμό γνώριζε την ελληνική. Φαίνεται όμως ότι ο γιος του, ο Σουλτάν Βαλέντ, γνώριζε πολύ καλά τα ελληνικά, διότι έγραψε αρκετά ποιήματα σ’ αυτή τη γλώσσα.