“Deus ex machina” -Ο «από μηχανής» θεός στην Επίδαυρο

Η ιδέα της έκθεσης “Deus ex machina” προέρχεται από μια ενατένιση της σύγχρονης τέχνης και του αρχαίου ελληνικού θεάτρου. Μια αναφορά στον «από μηχανής» θεό ως η θεϊκή παρέμβαση που επιλύει μια φαινομενικά άλυτη κατάσταση, επιφέροντας αρμονία.

Ο τίτλος της έκθεσης, η λατινική φράση Deus ex machina προέρχεται από τον Ρωμαίο ποιητή Οράτιο που στο έργο του Ars Poetica (Ποιητική Τέχνη) συμβουλεύει τους ποιητές να μη χρησιμοποιούν τον «από μηχανής» θεό της Ελληνικής τραγωδίας για να λύσουν τα προβλήματα της πλοκής του έργου τους. Ο Ευριπίδης πρώτος εισήγαγε τον «από μηχανής» θεό για τη λύση της δραματικής πλοκής κάνοντας χρήση μηχανικών μέσων (γερανών) για να επιτρέψει σε θεούς και θεές να κατέβουν στη σκηνή. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια περίπτωση επιφάνειας (θεϊκής δηλαδή εμφάνισης στους θνητούς), που συνέβαινε στο τέλος μιας τραγωδίας, διευκολύνοντας τον τραγικό ποιητή να δώσει μια φυσική λύση στο μύθο του έργου του. Στη λογοτεχνία, ο όρος αναφέρεται στην χρησιμοποίηση ενός χαρακτήρα από τον συγγραφέα για την αλλαγή πλοκής ή για την επίλυση της ιστορίας.

Το βάθος και τα στρώματα νοήματος που δημιουργούνται με τα έργα της έκθεσης έχουν σκοπό να πυροδοτήσουν μια ανοιχτή συζήτηση μεταξύ υπερφυσικών θεμάτων, θρησκευτικών κατασκευών, οιονεί επιστήμης και αρχιτεκτονικής του αρχαίου ελληνικού θεάτρου με τους προβληματισμούς του σύγχρονου ανθρώπου.

Όπως σημειώνει ο Δήμαρχος Επιδαύρου Τάσος Χρόνης στον κατάλογο της έκθεσης: «Για μία ακόμα χρονιά η Επίδαυρος, ο φάρος του πολιτισμού, είναι έτοιμη να υποδεχτεί μια έκθεση με σημαντικούς καλλιτέχνες. Ο φιλόξενος και εμβληματικός χώρος του Ξενία Επιδαύρου προσφέρει στέγη σε εικαστικούς που εμπνεύστηκαν από το χώρο, πήραν δύναμη από την ενέργεια της περιοχής και τελικά δημιούργησαν μια μοναδική έκθεση με θέμα τον «από μηχανής» θεό. Η Επίδαυρος άρρηκτα συνδεδεμένη με την θεατρική παιδεία και αγωγή αλλά και με το μεγαλύτερο φεστιβάλ της νεότερης Ελλάδας, δίνει έμφαση στο στοιχείο που λύνει την υπόθεση μια τραγωδίας ή είναι η φωνή της λογικής σε μια παράλογη κατάσταση που πρέπει τελικά να οδηγηθεί στην εξιλέωση».

Οι εικαστικοί Άγγελος Αντωνόπουλος, Καλλιόπη Ασαργιωτάκη, Κώστας Βαρώτσος, Βασίλης Γκούμας, Δημήτρης Ζουρούδης, Γιώργος Καζάζης, Χάρης Κοντοσφύρης, Βαγγέλης Λιούγκας, Νίκος Μόσχος, Ιωάννα και Χριστίνα Μπαλή, Λίλα Μπελιβανάκη, Λία Μπλιούμη, Ιόλη Ξιφαρά, Βιβή Παπαδημητρίου, Κωνσταντίνος Παπαμιχαλόπουλος, Βασίλης Πέρρος, Ράνια Ράγκου, Παναγιώτης Σιάγκρης, Μάριος Σπηλιόπουλος, Γιώργος Τσεριώνης, Μαριτάσα Τσιμπλάκη, Δήμητρα Χανιώτη, Ερατώ Χατζησάββα με τα έργα τους απαντούν στο πόσο τελικά ορίζουμε οι ίδιοι τη μοίρα μας ή επιδιώκουμε κάποιον εξωγενή παράγοντα να έρθει για να μας «σώσει». Παράλληλα στο πλαίσιο της έκθεσης παρουσιάζεται το σπάνιο χαρακτικό του Σαλβαντόρ Νταλί “Athena”, 1963 από τη σειρά έργων “Mythology” που δημιούργησε μεταξύ των ετών 1960-1964. Την επιμέλεια της έκθεσης έχει η Ιστορικός Τέχνης Ελένη Γατσά.

Συντονισμός έκθεσης: Ευγενία Λιούγκα, Πρόεδρος Δημοτικής Κοινότητας Λυγουριού

Οργάνωση: Δήμος Επιδαύρου – Imagine Visual Arts – Gr Collectors

Κεντρική φωτογραφία θέματος: Βασίλης Πέρρος (λεπτομέρεια)

Διάρκεια έκθεσης: 21-31/07/2022