Victoria Santa Cruz: Η Μαύρη φωνή του Περού στην 7η Μπιενάλε της Αθήνας ECLIPSE

Παρουσιάζοντας ένα διατοπικό κεφάλαιο σύγχρονης σκέψης, προάσπισε την επανα-διερεύνηση των ταυτοτήτων και τον μετασχηματισμό της ιστορίας και κάλεσε τους επισκέπτες να φανταστούν εναλλακτικές εκδοχές του μέλλοντος.

Η ECLIPSE για να πυροδοτήσει αυτόν τον διαπολιτισμικό διάλογο εστίασε σε έργα καλλιτεχνών της αφρικανικής διασποράς καθώς και άλλων καλλιτεχνικών φωνών που έχουν ιστορικά περιθωριοποιηθεί, δημιουργώντας μία δυναμική εμπειρία θέασης, όπου Μαύρες, κουήρ, ριζοσπαστικές και μελλοντολογικές αφηγήσεις συνδιαλέγονταν με πρακτικές τελετουργίας, κατασκευής κόσμων και αλληλοσυνδέσεων.

Λίγο μετά την λήξη της έβδομης Μπιενάλε, μεταφερόμαστε στα εμβληματικά πρώην Δικαστήρια Σανταρόζα, έναν από τους τρεις εκθεσιακούς χώρους της ECLIPSE, εκεί όπου βρισκόταν το βίντεο της Victoria Santa Cruz, Me gritaron negra! (1978), ένα από τα πιο καθηλωτικά και επιδραστικά έργα της έκθεσης.

«Ήμουν μόλις επτά χρονών,
Μόλις επτά χρονών… /
Ξαφνικά, κάποιες φωνές στον δρόμο,
Μου φώναξαν: «Μαύρη!» /
«Μαύρη! Μαύρη! Μαύρη!»

Η Αφρο-Περουβιανή ποιήτρια και χορογράφος Victoria Santa Cruz καταθέτει με την – ιστορική – περφόρμανς της Me gritaron negra! (They Shouted Black at me) μια ισχυρή δήλωση χειραφέτησης, συμπυκνώνοντας σε λιγότερο από τέσσερα λεπτά τις φυλετικές διακρίσεις και τον ρατσισμό που έχουν βιώσει διαχρονικά οι κοινότητες της αφρικανικής διασποράς.

Η ιστορία που αφηγείται η Santa Cruz ακολουθεί τη διαδρομή από την εσωτερίκευση του τραύματός της και την ντροπή που αισθανόταν για την ταυτότητά της, στην αποδοχή και τον εναγκαλισμό της. Έπειτα από χρόνια, στέκεται με τους ώμους στητούς και το κεφάλι ψηλά, φωνάζοντας εμφατικά και περήφανα το χρώμα της. Συνοδευόμενη από μια ιδιότυπη χορωδία, όλοι μαζί διεκδικούν συλλογικά την ταυτότητά τους, κατακυρώνοντας ηχηρά την παρουσία του Μαύρου στοιχείου σε μια εποχή και μια χώρα, το Περού του 1978, που παραγνώριζε την πληθυσμιακή, πολιτισμική και ιστορική σημασία και ύπαρξή του. Με την ηχηρή απεύθυνση και την περήφανη στάση τους, συνθέτουν μια βιωματική αφήγηση της εμπειρίας της αφρικανικής διασποράς, μεταφέροντας αβίαστα στους θεατές μια ιστορία Μαύρης ενδυνάμωσης.

To Me Gritaron Negra (1978) είναι μία εμβληματική στιγμή του ασυμβίβαστου έργου της Cruz, η οποία κατάφερε να φέρει το θέμα της Μαύρης κουλτούρας στη δημόσια σφαίρα του Περού, δίνοντας χώρο ιδιαίτερα στις Μαύρες γυναίκες που ζουν σε μία αποικιακή, φυλετικά καταπιεστική και πατριαρχική κοινωνία.

Γεννημένη σε μια οικογένεια διανοούμενων-καλλιτεχνών, η Victoria Santa Cruz υπήρξε από νωρίς αφιερωμένη στην τέχνη, μέσω της οποίας επεδίωκε να συνεισφέρει στην αφύπνιση της συνείδησης και της υπερηφάνειας των Μαύρων. Μαζί με τον αδελφό της, Nicomedes Santa Cruz, ίδρυσαν τον πρώτο μαύρο θεατρικό θίασο στο Περού (1958) και την ομάδα Θέατρο και Μαύροι Χοροί του Περού (1966), συμβάλλοντας έτσι καθοριστικά στην αναβίωση της Αφρο-περουβιανής τέχνης. Η δράση της Santa Cruz υπερέβη τα όρια της χώρας της, όπως και τα όρια της τέχνης, και κατέληξε να εκπροσωπεί ολόκληρη την κοινότητα της Μαύρης διασποράς, υπογραμμίζοντας τα δικαιώματα και την ύπαρξή της στον κόσμο και φέρνοντας στο προσκήνιο την πολιτισμική κληρονομιά της.

Η 7η Μπιενάλε της Αθήνας πραγματοποιήθηκε από τις 24 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 28 Νοεμβρίου σε τρία εμβληματικά κτήρια του κέντρου της Αθήνας στον άξονα Σταδίου-Πανεπιστημίου.

Περισσότερες πληροφορίες: eclipse.athensbiennale.org

H 7^η Μπιενάλε της Αθήνας υλοποιείται με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο του Ε.Π. «Αττική» του ΕΣΠΑ 2014-2020, τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και του Δήμου Αθηναίων και πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Onassis Culture. Η AB7: ECLIPSE διοργανώνεται από την Μπιενάλε της Αθήνας.