Mια ταλαιπωρημένη και …πολυταξιδεμένη καρδιά
Η Όλγα Νικολαΐδου γράφει για τον Ναζίμ Χικμέτ που κυνηγήθηκε για τις ιδέες του και έφυγε από τη ζωή με μια ανεκπλήρωτη επιθυμία.
«Η ζωή δεν είναι παίξε-γέλασε
Πρέπει να τήνε πάρεις σοβαρά,
Όπως, να πούμε, κάνει ο σκίουρος,
Δίχως απ’ όξω ή από πέρα να προσμένεις τίποτα.
Δε θα ‘χεις άλλο πάρεξ μονάχα να ζεις.
Τις πιο όμορφες μέρες μας δεν τις ζήσαμε ακόμα
Κι αχ ό,τι πιο όμορφο θα ‘θελα να σου πω
Δε στο ‘πα ακόμα».
Οι παραπάνω στίχοι είναι του γεννημένου στην Θεσσαλονίκη Τούρκου ποιητή, Ναζίμ Χικμέτ. Η απόδοση στα ελληνικά από τον Γιάννη Ρίτσο.
Ο Χικμέτ πέθανε 3 Ιουνίου του 1963, στην Μόσχα, από καρδιακή προσβολή.
Είχε άλλωστε μια ταλαιπωρημένη και …πολυταξιδεμένη καρδιά. Που κοβόταν στα δύο για να μπορεί ταυτόχρονα να δίνει το παρών στην Κίνα και στην Ελλάδα:
«Αν η μισή μου καρδιά βρίσκεται γιατρέ εδώ πέρα, η άλλη μισή, στην Κίνα βρίσκεται».
Η καρδιά του Χικμέτ που σαν μήλο την πρόσφερε στους λαούς όλου του κόσμου για να φαγωθεί και να χορτάσει την πείνα μας για ομορφιά, δικαιοσύνη και χαρά, ήξερε να μηδενίζει χιλιομετρικές αποστάσεις και να διανύει την ιστορία και την γεωγραφία, με τον μοναδικό τρόπο που μπορεί στα αληθινά, να πορευτεί ο άνθρωπος : Αγαπώντας τον συνάνθρωπο.
«Θε να πεθάνεις, για να ζήσουνε οι άνθρωποι,
Οι άνθρωποι που ποτέ δε θα ‘χεις δει το πρόσωπό τους
και θα πεθάνεις ξέροντας καλά
Πως τίποτα πιο ωραίο, πως τίποτα πιο αληθινό
απ’ τη ζωή δεν είναι.»
Ο Ναζίμ Χικμέτ κυνηγήθηκε για τις ιδέες του. Φυλακίστηκε, εξορίστηκε…
Προφανώς, είναι επικίνδυνο να λες:
«Ε, το λοιπόν, ό,τι και να ΄ναι τ΄άστρα, εγώ την γλώσσα μου τους βγάζω. Για μένα το λοιπόν, πιο μυστηριακό, πιο εκπληκτικό και πιο μεγάλο είναι ένας άνθρωπος που τον μποδίζουν να βαδίζει, είναι ένας άνθρωπος που τον αλυσοδένουνε».
Ποιήματά του μελοποιήθηκαν, δόξα τω Θεώ, από τον Θάνο Μικρούτσικο και τον Μάνο Λοΐζο. Άλλωστε κι εκείνος, τα τραγούδια τα αγαπούσε πολύ :
«Πιότερο απ’ τους ανθρώπους,
τα τραγούδια τους αγάπησα.
Χωρίς ανθρώπους μπόρεσα να ζήσω,
όμως ποτέ χωρίς τραγούδια».
Νομίζω ότι χωρίς αυτά τα τραγούδια, η εφηβεία μου - η εφηβεία μας - θα ήταν πολύ φτωχή. Δεν θα είχε ένα όμορφο νανούρισμα για εκείνες τις δύσκολες στιγμές που τα όνειρά μας βάζανε τα κλάματα, σαν εγκαταλελειμμένα παιδιά.
Αχ, ο Ναζίμ Χικμέτ που προσπαθούσε «να αγαπάει κάθε μέρα λίγο περισσότερο, κάθε μέρα λίγο καλύτερα»…
Και που μια επιθυμία είχε, για όταν θα έφευγε από τον κόσμο τούτο: Να θαφτεί, κάτω από έναν πλάτανο, σε ένα οποιοδήποτε νεκροταφείο της Μικράς Ασίας.
Μια επιθυμία που παραμένει ανεκπλήρωτη.
