Όλη η μαγεία του πιάνου βρίσκεται στο αριστερό χέρι

Το ανθρώπινο χέρι υπήρξε το σπουδαιότερο εργαλείο του πολιτισμού μας τουλάχιστον μέχρι τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες και μόνο η έκρηξη της τεχνολογίας ήρθε να υπερφαλαγγίσει τη σημασία του στην καθημερινότητά μας.

Ο συνδυασμός δεξιού και αριστερού χεριου είναι ίσως η πιο μεγάλη πρόκληση για το ανθρώπινο μυαλό, πρόκληση που επιβεβαιώνεται στον απαιτητικό στίβο του πιάνου. Οι κορυφαίες εκτελέσεις μουσικών έργων σε αυτό το όργανο-ορχήστρα απαιτούν πλήρη αρμονία και συνεργασία των δύο χεριών. Τι γίνεται όμως όταν ένα από τα δύο απουσιάζει, όπως στην περίπτωση του Πάουλ Βιτγκενστάιν, αδερφού του γνωστού φιλοσόφου Λούντβιχ, ο οποίος έχασε το δεξί του χέρι στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην περίπτωση αυτή το αριστερό χέρι αναλαμβάνει πλήρη δράση, για να μας θυμίσει τη σημασία του για το πιάνο.

Ο Λούντβιχ Βιτγκενστάιν όταν έμαθε για την αιχμαλωσία του αδερφού του, έγραψε στο ημερολόγιό του:

“Συνεχίζω να σκέφτομαι τον καημένο τον Πάουλ, που έχασε τόσο ξαφνικά την καριέρα του! Πόσο τρομερό. Τι φιλοσοφία χρειάζεται για να το ξεπεράσεις; Μακάρι αυτό να μπορεί να επιτευχθεί με οποιονδήποτε άλλο τρόπο εκτός από την αυτοκτονία!“.

Η φιλόδοξη καριέρα του Πάουλ Βιτγκενστάιν στο πιάνο είναι αλήθεια ότι ανακόπηκε αλλά δεν διακόπηκε οριστικά λόγω του Μεγάλου Πολέμου. Η αγάπη του για τη μουσική ξεκίνησε από τα παιδικά του χρόνια τότε που το σπίτι της οικογένειάς του είχαν επισκεφθεί εξέχουσες προσωπικότητες, όπως ο Γιοχάνες Μπραμς και ο Γκούσταβ Μάλερ.

Ο Αυστριακός μουσικός απελευθερώθηκε στο πλαίσιο ανταλλαγής κρατουμένων. Αφότου επέστρεψε στη Βιέννη, ξεκίνησε να διασκευάζει γνωστά πιανιστικά κοντσέρτα, ώστε να μπορεί να τα παίζει με το ένα χέρι.

Έργα ειδικά για τον μονόχειρα Βιτγκενστάιν έγραψαν γνωστοί συνθέτες, όπως ο Ρίχαρντ Στράους, ο Σεργκέι Προκόφιεφ, ο Μωρίς Ραβέλ και ο Μπέντζαμιν Μπρίτεν. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά είναι το “Κοντσέρτο για το αριστερό χέρι” του Ραβέλ: