Ίγκορ Στραβίνσκι: Ο ακούραστος πειραματιστής

Ο Ίγκορ Στραβίνσκι συνόψιζε τη θυελλώδη πορεία του στη μουσική, πορεία που γονιμοποιήθηκε από αμέτρητους πειραματισμούς, με τη ρωμαλέα επωδό: «Δεν αρκεί να βιάσεις την Ευτέρπη, πρέπει να μπορείς να της κάμεις και παιδί!»

Κι αυτά τα παιδιά του Ρώσου συνθέτη είναι πολλά και καλοφτιαγμένα, χωρίς απαραίτητα να θυμίζουν «αδέρφια».

Η Ιεροτελεστία της Άνοιξης είχε για τη μουσική το κοσμογονικό χαρακτήρα της έκρηξης μιας ατομικής βόμβας. Ο Στραβίνσκι ήρθε στο προσκήνιο για να καταλύσει τη γλυκερή δικτατορία των εγχόρδων, για να τερματίσει τη σκληρή δουλεία των κρουστών, για να δώσει τη δική του ερμηνεία στη θέση των πνευστών μέσα στην κλασική ορχήστρα. Η Ρώσικη αυτή μεγαλοφυία αντιμετώπιζε την συμφωνική ορχήστρα σαν σύνταγμα πεζικού μεταθέτοντας ρόλους που είχε παγιώσει η παράδοση της κλασικής μουσικής.

Με αυτές τις προθέσεις ο Στραβίνσκι έφτασε στο σημείο να ενστερνιστεί ανίερους αφορισμούς όπως αυτόν του Χίντεμιτ: «Θεώρησε το πιάνο σαν κρουστό και μεταχειρίσου το σαν τέτοιο». Ταυτόχρονα κατέλυσε σε μια νύχτα την πρωτοκαθεδρία που απολάμβαναν τα δοξάρια, δίνοντας προβάδισμα στους σιδεράδες των κρουστών, και στους εργάτες των χάλκινων πνευστών. Από τις καινοτομίες του αυτές άντλησε μια εκπληκτική βαρβαρότητα την οποία κανείς ως τότε δεν είχε διανοηθεί.

Το εξαιρετικό στοιχείο της μεγαλοσύνης αυτού του δημιουργού είναι πως θεωρούσε ζήτημα τιμής να μεταμορφώνεται συνεχώς. Από το ονειρικό Πουλί της Φωτιάς μέχρι την πυρηνική δοκιμή της Ιεροτελεστίας της Άνοιξης και από τη σοβαρότητα των Γάμων μέχρι τη νεοκλασική όπερα Η Ζωή ενός ακόλαστου μεσολαβούν έτη φωτός. Ο Στραβίνσκι δεν επαναλαμβανόταν ποτέ, χωρίς να επιτυγχάνει ωστόσο πάντοτε στους πειραματισμούς του. Η συνεχής του μεταμόρφωση ίσως ήταν ένας τρόπος για να μην μπορέσει κανείς άλλος να τον «αντιγράψει» στη συνέχεια.