Σαν Ρα - Ο ιδιοφυής «τσαρλατάνος» της free jazz

Ξηκίνησε τη ζωή του ως Χέρμαν Μπλουντ γεννημένος στην Αλαμπάμα το 1914. Το ενδιαφέρον του για τη μουσική με τις μεγάλες μπάντες τύπου Φλέτσερ Χέντερσον και Ντιουκ Έλινγκτον. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο Σικάγο και άρχισε να παίζει με πρωτοκλασάτους μουσικούς όπως ο Κόλμαν Χόκινς και ο Σταφ Σμιθ.

Στην αρχή της δεκαετίας του '50 άλλαξε το όνομά του σε Σαν Ρα αναφερόμενος σε ένα αρχαίο Θεό της Αιγύπτου. Μεγάλωσε το κουαρτέτο του δίνοντάς του προδιαγραφές μπιγκ μπαντ με το όνομα The Arkestra. Ήταν η πρώτη μεγάλη ορχήστρα που επιδόθηκε στον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό.

Ύστερα άρχισε να μετέρχεται φαιδρότητες υποστηρίζοντας ότι τα μέλη της Arkestra παίζουν μουσική που τους μεταδίδεται από το υπερπέραν! Ο Σαν Ρα, όπως ήταν επόμενο, κατηγορήθηκε για τσαρλατανισμό, ο ίδιος πάντως εξασφάλισε μια θεαματική επιτυχία εμφυσώντας συνοχή στις προθέσεις των μουσικών του. Κάποιοι από αυτούς όπως ο Τζον Γκίλμορ και ο Πατ Πάτρικ έμειναν μαζί του για περισσότερα από 20 χρόνια. Ένας λαμπρός σαξοφωνίστας, ο Μάριον Μπράουν, είχε πει για τον Σαν Ρα ότι είναι μεγαλύτερος από τον Στραβίνσκι και τον Μπάρτοκ.

Αν εξαιρέσει κανείς τους ανορθόδοξους κανόνες αυτοδιαφήμισης του Σαν Ρα, όπως το «διαστημικό κράνος» αρχαίου Αιγύπτιου θεού, και το γεγονός ότι επέμενε σώνει και καλά να βαφτίζει διαστημική την αφροαμερικάνικη μουσική του, ο άνθρωπος αυτός έβαλε τη τζαζ σε νέους δρόμους πρωτοπορίας. Ενθάρρυνε πολύ τη χρήση ηλεκτρονικής μουσικής στους κόλπους της ορχήστρας του και την αντιστικτική χρήση κρουστών από τους μουσικούς του.

Παραμένει εμβληματικό ακόμα και σήμερα το σόλο του Σαν Ρα σ' ένα αμερικάνικο φεστιβάλ που συγκίνησε αρκετούς από αυτούς που συνέρρευσαν εκεί για να τον περιγελάσουν.