Οι Επιπτώσεις της Πανδημίας

Όμως η μάχη έχει κόστος και το κόστος κατά κανόνα πάντοτε αντιπαραβάλλεται με τα οφέλη, παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες χώρες εμφανίζονται επίσημα να τηρούν μία στάση που επιδεικνύει πλήρη αδιαφορία για το μέγεθος του κόστους. Η συμπεριφορά αυτή ίσως αποδειχθεί καταστροφική, ειδικά στην περίπτωση που το κόστος αποκτά μεγέθη που πρακτικά δεν ανταποκρίνονται στις αντοχές της κοινωνίας και υπερβαίνουν δραστικά τις δυνατότητές της.

Ο κορονοϊός

Ο κορονοϊός, όπως κάθε άλλη επιδημία αιφνιδιάζει προβάλλοντας έναν ασύμμετρο κίνδυνο, ο οποίος διαμορφώνει και τις αντιδράσεις, αλλά όταν αναδύεται παράλληλα το μέγεθος του κόστους, τότε προκύπτει η αναπόφευκτη ανάγκη αναθεώρησης των αρχικών εκτιμήσεων και υπολογισμών και δυστυχώς ο κόσμος πλησιάζει προς το συγκεκριμένο σημείο.

Ένα βασικό στοιχείο απορρέει από την αδυναμία σαφούς αποτίμησης του κινδύνου, λόγω του ότι όπως και όλοι οι άλλοι αερόβιοι κορονοϊοί που προκαλούν τα συνηθισμένα κρυολογήματα, ο COVID-19 παρουσιάζει τρομακτικές δυσχέρειες στον περιορισμό και τον έλεγχό του. Το πρόβλημα εστιάζεται στο ότι από αυτούς που προσβάλλονται πολλοί παραμένουν ασυμπτωματικοί, χωρίς να εμφανίζουν κάποια ένδειξη της πάθησης, με συνέπεια να καθίστανται αυτόματα όλοι ύποπτοι. Η μοναδική διέξοδος έγκειται στην πλήρη απομόνωση, λύση που φυσικά δεν είναι εφικτή λόγω του ότι οι άνθρωποι χαρακτηρίζονται από μία βασική ιδιότητα που διακρίνει όλα τα κοινωνικά ζώα.

Ούτως ή άλλως ο συγχρωτισμός με άλλα πρόσωπα δεν αποφεύγεται λόγω των συνθηκών εργασίας, των καθημερινών αναγκών ή των παιδιών που διανύουν το στάδιο της σχολικής τους εκπαίδευσης, με αποτέλεσμα η συνεχής απειλή της επιδημίας να υπονομεύει μία πρωταρχική ανθρώπινη ανάγκη, την ανάγκη του ατόμου να διατηρεί τις κοινωνικές του επαφές με άλλα πρόσωπα.

Το Πρόβλημα των Κορονοϊών

Οι κορονοϊoί διακρίνονται για την επιμονή τους, από την στιγμή που εμφανίζονται, εξαφανίζονται, επανέρχονται και μεταλλάσσονται. Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο χρονικά σημείο που να προσδιορίζει την εξάλειψή τους ή την εξαφάνιση της φοβίας των ανθρώπων για τον κίνδυνο της στενής επαφής τους. Παρά το γεγονός ότι αναπόφευκτα αναδύεται και κάποιο αποτελεσματικό εμβόλιο που ελαχιστοποιεί τις επιδράσεις τους στον πληθυσμό, στην τρέχουσα περίπτωση απαιτείται ακόμα αρκετός χρόνος για την ασφαλή διάθεσή του και όπως είναι ευνόητο έως τότε ο φόβος θα εξακολουθήσει να ταλανίζει τους ανθρώπους.

Ο ιός σαφέστατα είναι θανατηφόρος, αλλά η ζωή εμπεριέχει τον παράγοντα του λελογισμένου κινδύνου, με συνέπεια να αναδύεται το ερώτημα του εάν και κατά πόσον η αποτελεσματική προστασία έναντι του κορονοϊoύ είναι εφικτή, αλλά και εάν πραγματικά αξίζει το ενδεχόμενο κόστος. Οι θάνατοι λόγου χάρη εξ αιτίας των αυτοκινητιστικών ατυχημάτων παραμένουν καταθλιπτικά περισσότεροι, με συνέπεια η σύγχρονη αυτοκινητοβιομηχανία να πιέζεται ασφυκτικά προς την παραγωγή οχημάτων που με κανένα τρόπο δεν θα θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές.

Κοινωνικές Αντιδράσεις

Με την εμφάνισή του, ο COVID-19 προκαλεί μία γενική απαίτηση της κοινής γνώμης προς τις ανά την υδρόγειο κυβερνήσεις για την άμεση προστασία του πληθυσμού και την εξαφάνιση των επιπτώσεών του. Οπωσδήποτε οι κυβερνήσεις αποτελούν αξιοποιήσιμα σχήματα, ελέγχοντας μηχανισμούς προστασίας, αλλά οι απαιτήσεις μερικές φορές εγγίζουν τα όρια του παραλογισμού. Εάν οι τελικές ζημίες και απώλειες κριθούν καταστροφικές, οι κυβερνήσεις πρόκειται να κατηγορηθούν για την αδυναμία του περιορισμού ή και της αποτροπής τους. Το επόμενο βήμα εστιάζεται στην λαϊκή κατακραυγή εναντίον των κρατικών μηχανισμών και δομών που δεν θα έχουν ανταποκριθεί ικανοποιητικά έναντι των προσδοκιών, γεγονός που θα συμπαρασύρει και κυβερνήσεις, αν και προς το παρόν ο κόσμος απέχει χρονικά από το σημείο αυτό.
Το Κόστος των Κρίσεων

Το κόστος γενικά των κρίσεων, συμπεριλαμβανομένων και των πανδημιών, δεν εστιάζεται μόνον στην δραστική αναταραχή του συνηθισμένου προτύπου της καθημερινή διαβίωσης, αλλά και στην αιφνίδια εμφάνιση ενός δραματικά μεγάλου οικονομικού κόστους. Στην περίπτωση της τρέχουσας πανδημίας ο συνδυασμός των επιπτώσεών της με το πόλεμο τιμών στο αργό πετρέλαιο, ήδη προκαλεί τις πρώτες καταστροφικές ζημίες.

Το μεγάλο θύμα μέχρι στιγμής είναι η Κίνα, με τον υπόλοιπο δυτικό κόσμο να ακολουθεί κατά πόδας, με κατεύθυνσή του μία απροσδόκητα μεγάλη ύφεση. Οι αποκλεισμοί αστικών κέντρων και περιοχών οπωσδήποτε αποτελούν το πρώτο μέτρο άμεσης αντίδρασης, αλλά όσον περισσότερο απομονώνεται ο πληθυσμός, τόσον αναποτελεσματικότερη και ανίσχυρη εμφανίζεται η οικονομία. Οι λόγοι δεν είναι απλώς οικονομικοί, αλλά καλύπτουν και την κάμψη της παραγωγής, ακόμα και των ευρηματικών ιδεών που αποτελούν κινητήριο μοχλό εξέλιξης. Μεγάλος αριθμός εργαζόμενων αιφνιδιαστικά μένει εκτός εργασίας, η κυκλοφορία αγαθών περιορίζεται και η ύφεση προβάλλει απειλητικά στον ορίζοντα. Αναμφίβολα η πανδημία είναι τρομακτική, αλλά και η ύφεση πάντοτε αποδεικνύεται τρομακτικότερη και παραμένει κάτι περισσότερο από ένα κυκλικό φαινόμενο, από την στιγμή που οι θέσεις εργασίας μειώνονται καταθλιπτικά, οι τράπεζες οδηγούνται σε πτώχευση με το κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον να δοκιμάζεται σκληρά και αδυσώπητα. Η συνεχής απομόνωση σταθερά διευρυνόμενων τμημάτων του πληθυσμού δεν αποτελεί απλώς ένα μέτρο ασφαλείας με οφέλη χωρίς τίμημα, λόγω του ότι παράλληλα επιφέρει και καταστροφικά πλήγματα.

Εάν ο ιός αποδειχθεί περισσότερο θανατηφόρος από τα τρέχοντα επίπεδα, η παράμετρος κινδύνου προς όφελος μεταβάλλεται και εάν μάλιστα εξαλειφθεί χάρη στα εφαρμοζόμενα μέτρα επίσης μεταβάλλεται.

Εάν όμως ο συντελεστής θνησιμότητας παραμείνει αναλλοίωτος και ο ιός επιμένει παρά τις γενναίες προσπάθειες που καταβάλλονται για την αντιμετώπισή του, τότε η παράμετρος παραμένει μεν χωρίς μεταβολή, αλλά οι χρονικοί συντελεστές επιμηκύνονται.

Μία εξέλιξη αυτής της μορφής συνεπάγεται πως η πανδημία δεν αποτελεί ασύμμετρο, αλλά λελογισμένο κίνδυνο, όπως λόγου χάρη τα αυτοκινητιστικά ατυχήματα, οπότε η κοινωνική και οικονομική πορεία συνεχίζεται χωρίς αναταράξεις.

Η επιβολή των ασφυκτικών περιοριστικών μέτρων εάν αποδειχθεί επιτυχής ή εάν η πανδημία εξελιχθεί περισσότερο επικίνδυνα από το προβλεπόμενο, αναμένεται να προκαλέσει μία ευρύτατης κλίμακας κοινωνική αναπροσαρμογή, αλλά και να στρέψει το λαϊκό αίσθημα στην πεποίθηση ότι οι κυβερνήσεις φέρουν αποκλειστικά την ευθύνη των εξελίξεων και του κλίματος φοβίας που έχουν προκαλέσει.