Μυϊκός μεταβολισμός και lockdown

Μία από τις αρνητικές συνέπειες της ανασκησίας αφορά το μυϊκό σύστημα, λόγω της απώλειας της μυϊκής μάζας εξαιτίας της μείωσης του αζώτου, του ασβεστίου και του φωσφόρου, βασικά στοιχεία της δομής και της λειτουργίας του μυϊκού συστήματος. Η διατήρηση της μυϊκής μάζας εξαρτάται από την ισορροπία μεταξύ της σύνθεσης και της αποδόμησης των πρωτεϊνών.

Όταν διακόπτουμε το ερέθισμα της φόρτισης των μυών κατά τη μετακίνηση διακόπτεται το ερέθισμα του αναβολισμού, της σύνθεσης των πρωτεϊνών δηλαδή και υπερισχύει ο καταβολισμός, η αποδόμηση των πρωτεϊνών. Η παράταση της ακινησίας-υποκινησίας οδηγεί σε ελαττωμένη ικανότητα του σώματος να συνθέτει πρωτεΐνες, μέσω των προσλαμβανομένων αμινοξέων από τις τροφές, ένα φαινόμενο που ονομάζεται αναβολική αντίσταση. Η ταχεία απώλεια της μυϊκής μάζας δεν οδηγεί μόνο σε απώλεια της μυϊκής ισχύος και ατροφία αλλά και σε δυσλειτουργία της νευρομυϊκής σύναψης, λόγω βλάβης στο επίπεδο όπου τα νεύρα συνδέονται με τους μυς προκειμένου να τους μεταδώσουν το κινητικό ερέθισμα (νευρομυϊκή σύναψη). Η παρατεταμένη έλλειψη μηχανικής φόρτισης λόγω κατάκλισης ή καθιστικής ζωής πυροδοτεί μηχανισμό απονεύρωσης, δηλαδή βλάβη στη νευρομυϊκή συμβολή, με συνέπεια τη διαταραχή της επικοινωνίας μεταξύ νεύρου και μυός. Σημειώνεται ότι τα νεύρα που νευρώνουν τους μυς (κινητικά νεύρα) είναι πλούσια σε μιτοχόνδρια και είναι γνωστό ότι η αερόβια άσκηση είναι απαραίτητη για τη λειτουργία τους, καθώς και για την ακεραιότητα και την προστασία του νευρομυϊκού συστήματος.

Έχει αποδειχθεί ότι μετά από τρεις μέρες κατάκλισης σε υγιείς επέρχεται ατροφία τετρακέφαλου κατά 1,7%, η οποία μετά από 10 ημέρες φτάνει στο 6%, μετά από 29 ημέρες στο 10% και μετά από 60 ημέρες στο 13%-15%. Στους ηλικιωμένους η απώλεια της μυϊκής μάζας μετά από περίοδο ακινησίας είναι τριπλάσια. Δύο εβδομάδες διακοπής άσκησης σε υγιείς ηλικιωμένους απαιτούν περισσότερο από 4 εβδομάδες, καλά δομημένου, προπονητικού προγράμματος για να επανέλθει η πριν από την καθιστική περίοδο φυσική τους κατάσταση. Δύο εβδομάδων μετάβαση από περιπατητική ζωή σε καθιστική αυξάνει την αντίσταση στην ινσουλίνη και την εναπόθεση λίπους στη μέση, μειώνοντας ταυτόχρονα τη μυϊκή μάζα σε υγιείς ανεξαρτήτως ηλικίας, ενώ η αποκατάσταση του μεταβολισμού και του όγκου των μυών χρειάζεται πολύ περισσότερο χρόνο. Να σημειωθεί ότι το όριο ανάμεσα στην περιπατητική, χωρίς δομημένη άσκηση, ζωή και στην καθιστική θεωρούνται τα 10.000 βήματα ημερησίως. Σε αθλούμενους που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη η αντίσταση στην ινσουλίνη μετά τη διακοπή της άσκησης αυξάνεται ταχύτατα μέσα σε λίγες μέρες.

Σε διάφορες μελέτες σε υγιείς βρέθηκε ότι η μείωση των βημάτων από 10.000-12.000 την ημέρα σε λιγότερο από 1.500 για τρεις ημέρες αύξησε την αντίσταση των μυϊκών κυττάρων στην ινσουλίνη και αυτό σημαίνει ότι το σάκχαρο αίματος παρέμεινε υψηλό επειδή δεν εισέρχεται στα κύτταρα. Ύστερα από 14 ημέρες η ευαισθησία των κυττάρων στη δράση της ινσουλίνης μειώθηκε στο 17%-44%, αναδεικνύοντας τον σημαντικό ρόλο των μυών στον μεταβολισμό του αθλητή και της ρύθμισης της γλυκόζης στον διαβητικό αθλητή. Σε προδιαβητικά άτομα άνω των 69 ετών είχε πολύ χειρότερο αντίκτυπο στη ρύθμιση του σακχάρου.

Η μείωση της ευαισθησίας των μυών στην ινσουλίνη ποικίλλει από 10%-75% ανάλογα με το αν κάποιος είναι υγιής, προδιαβητικός ή πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη.

Δρόσος Βενετούλης

Πνευμονολόγος, τ. Δ/ντής ΜΕΘ Τζανείου Γενικού Νοσοκομείου Πειραιά