Η ευτυχία να είσαι Έλληνας!

Καταναλωτικές δαπάνες εν μέσω πανδημίας

Η καταναλωτική δαπάνη αποτελεί έναν από τους ισχυρότερους παράγοντες της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης. Πέραν όμως των βασικών παραμέτρων που κινούν την κατανάλωση, όπως η εμπιστοσύνη των καταναλωτών, τα επίπεδα ανεργίας και το κόστος διαβίωσης, η πανδημία, ένας αστάθμητος παράγοντας, προκαλεί τεράστιες και δραματικές μεταβολές.

Η νέα έρευνα της McKinsey & Company ανά την υδρόγειο εστιάζεται σε μεγάλες πληθυσμιακά χώρες που εκπροσωπούν ένα ποσοστό μεγαλύτερο από το 60% του συνολικού πληθυσμού του πλανήτη. Στις χώρες αυτές συμπεριλαμβάνονται και δύο μικρές πληθυσμιακά, η Νότιος Κορέα και η Ελλάδα, με μοναδικό κριτήριο τις επιδόσεις τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Η σχέση του ψυχισμού με την καταναλωτική δαπάνη

Μολονότι ορισμένοι κλάδοι έχουν τη δυνατότητα να επιβιώσουν σε περιόδους κρίσεων, λόγω συγκεκριμένων πλεονεκτημάτων, κάποιοι άλλοι ταλαιπωρούνται οδυνηρά. Η περίπτωση της πανδημίας δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση: υπάρχουν τομείς που επιδεικνύουν μεγάλη αντοχή στα πλήγματα της λαίλαπας και άλλοι που αγωνίζονται με κάθε μέσον για να αντεπεξέλθουν.

Με την αβεβαιότητα να πλήττει ανελέητα τους καταναλωτές, η καταναλωτική συμπεριφορά μεταβάλλεται με βασικό χαρακτηριστικό τις σπασμωδικές και ανεξέλεγκτες αντιδράσεις. Το πασιφανές αποτέλεσμα είναι η περικοπή ή και ο μηδενισμός των αποκαλούμενων ελαστικών δαπανών. Όμως με τις χώρες να εισέρχονται σταδιακά σε φάση αποφόρτισης, παρατηρούνται διάσπαρτα ψήγματα αισιοδοξίας που συνδέονται με αύξηση δαπανών.

Οι καταναλωτές της Ινδίας λόγου χάρη επιδεικνύουν ιδιαίτερη αισιοδοξία με τα περισσότερα νοικοκυριά να προγραμματίζουν αγορές και το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στην Κίνα, όπως και στην Ινδονησία και τη Νιγηρία. Αντίθετα στις ΗΠΑ, και σε πείσμα του γεγονότος ότι μειώνονται δραστικά όλες οι δαπάνες εξαιρουμένων όσων αφορούν είδη διατροφής, ο μέσος πολίτης εμφανίζεται περισσότερο αισιόδοξος από τον αντίστοιχο Ευρωπαίο.

Μάλιστα το 37% των Αμερικανών εκτιμά πως η χώρα θα ανακάμψει ύστερα από 2 ή 3 μήνες, αν και η αισιόδοξη εκτίμηση προέρχεται από ανθρώπους με ετήσια εισοδήματα ανώτερα των 100 χιλιάδων δολαρίων.

Στρατηγικές Καταναλωτικές Δαπάνες

Οι καταναλωτές ανά την υδρόγειο συνεχίζουν να δαπανούν και σε ορισμένες περιπτώσεις αυξάνουν τις δαπάνες τους σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα, ειδικά σε είδη διατροφής και ανεφοδιασμό νοικοκυριών. Ο χρόνος που αναλώνεται στα ΜΜΕ και στα ψηφιακά μέσα ψυχαγωγίας αυξάνεται σε όλες τις χώρες.

Το φαινόμενο αναδύεται ιδιαίτερα έντονα στη Νότιο Κορέα όπου η κυρίαρχη νοοτροπία ευνοεί κυρίως ψηφιακά παιχνίδια σε μαζική κλίμακα. Από την άλλη πλευρά, με την άρση των περιορισμών στην Κίνα παρατηρείται αύξηση της κατανάλωσης σε καύσιμα, είδη προσωπικής φροντίδας και είδη φροντίδας των κατοικιδίων, όπερ σημαίνει πως το ίδιο φαινόμενο θα επαναληφθεί και σε άλλες χώρες. Όμως, ενώ εντείνονται οι δαπάνες σε ορισμένα είδη, σε κάποια άλλα παρατηρείται καθίζηση.

Κλάδοι σε απόγνωση

Σχεδόν σε ολόκληρη την υφήλιο παρατηρείται μία απίστευτη συρρίκνωση στην εστίαση και στη διασκέδαση σε κέντρα ψυχαγωγίας, που σε πολλές χώρες φθάνει στα επίπεδα του γενικού συναγερμού. Από τους αγριότατα χειμαζόμενους κλάδους, δύο, οι μεταφορές και ο τουρισμός, έχουν δεχθεί τα μεγαλύτερα πλήγματα, με βασικό αίτιο τα μέτρα εγκλεισμού και απομόνωσης.

Οι ΗΠΑ έχουν δεχθεί τρομακτικά πλήγματα, με τον τουρισμό να υποχωρεί κατά 81% κατά το δίμηνο Απριλίου-Μαΐου, δεδομένο που συνεπάγεται ότι κατά το 2020 οι απώλειες θα κινηθούν στο επίπεδο των 519 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με συνέπεια την απομείωση κατά 1,2 τρισεκατομμυρίου δολαρίων του συνόλου της οικονομίας.

Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Τουρισμού και Ταξιδίων (World Travel and Tourism Council), απειλούνται άμεσα 50 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στον κλάδο, με τα 30 εκατομμύρια σε χώρες της Ασίας. Με δεδομένο ότι ο τουρισμός αποτελεί το 10,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ, μία αργή πορεία ανάκαμψης θα επιφέρει καταστροφικά πλήγματα.

Ένας άλλος κλάδος που υποφέρει, προκαλώντας μεγάλες ανησυχίες, είναι ο κλάδος ένδυσης-υπόδησης, με την κάμψη του κατά 40% έως και 50% στην Κίνα να προκαλεί σήματα συναγερμού σε ολόκληρη την υφήλιο. Αντίθετα με ό,τι γενικά πιστεύεται, δεν πλήττεται μόνον η λιανική των καταστημάτων που απαιτούν φυσική παρουσία του πελάτη, αλλά και η λιανική του ηλεκτρονικού εμπορίου και μάλιστα εξαιρετικά άσχημα. Με τους καταναλωτές να αναστέλλουν δαπάνες, οι εταιρείες ένδυσης και υπόδησης αναγκάζονται να προχωρήσουν σε γενναίες περικοπές στην παραγωγή και να ανασχεδιάσουν με προγράμματα εκτάκτων αναγκών την τοποθέτησή τους και την επιβίωσή τους στις αγορές.

Πρόκειται για μία άνευ προηγουμένου κρίση σε μία βιομηχανία που βασίζεται κατά κύριο λόγο στις εποχικές ανάγκες, με συνέπεια οι νέες συνθήκες να απαιτούν βελτιωμένες διασυνδέσεις, υπεύθυνη και αξιόπιστη στάση, αποτελεσματικές καμπάνιες προώθησης.

Ένα αβέβαιο μέλλον

Σύμφωνα λοιπόν με τα διεθνή δεδομένα, η λαίλαπα της πανδημίας δεν έχει προκαλέσει σε όλους τους κλάδους τα ίδια τρομακτικά πλήγματα. Σε ορισμένους, η αποκατάσταση των καταναλωτικών εμπειριών θα απαιτήσει την προσαρμογή σε νέες και διαφορετικές αξίες, που ίσως οδηγήσει σε περισσότερο κερδοφόρες και μάλλον αναγκαίες ανανεώσεις. Όμως σε άλλους δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το να αναμένουν έως ότου οι συνθήκες επιτρέψουν την επάνοδό τους στις αγορές, αν και για όλους ισχύει το γεγονός ότι μετά την πανδημία η ζωή θα συνεχιστεί, αλλά με εντελώς διαφορετικούς όρους.

Ήδη η Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης (Asian Development Bank-ADB) υπολογίζει τις μέχρι τούδε ζημίες από την πανδημία μεταξύ 5,8 και 8,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, δηλαδή μεγέθη που αντιστοιχίζονται στο 6,4% και 9,7% του παγκόσμιου ΑΕΠ στο δίμηνο Απριλίου-Μαΐου. Όμως η γενική εκτίμηση από τα προγράμματα στήριξης των κυβερνήσεων, όπως η χρηματοοικονομική και νομισματική χαλάρωση, η άμεση υποστήριξη έναντι της μείωσης των εισοδημάτων, προσδιορίζει περιορισμό των επιπτώσεων της πανδημίας κατά 30% έως 40%.

Τα μέχρι τούδε στοιχεία συγκλίνουν προς την εκτίμηση ότι οι απώλειες θα περιορισθούν τελικά λόγω των μέτρων στήριξης μεταξύ 4,1 και 5,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι ζημίες από τον εγκλεισμό και την απομόνωση κινούνται μεταξύ 1,7 και 2,6 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ εφιαλτικά εμφανίζονται τα μεγέθη της ανεργίας όπου οι απώλειες θέσεων εργασίας ανά την υφήλιο εκτιμώνται μεταξύ 158 και 242 εκατομμυρίων στο δίμηνο Απριλίου-Μαΐου.

Το χειρότερο πλήγμα δέχονται οι χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού, όπου εντοπίζεται το 70% του συνόλου των νέων ανέργων. Για να έχουμε ωστόσο ένα μέτρο σύγκρισης, η χρηματοοικονομική κρίση του 2008 προκάλεσε σε εύρος δωδεκαμήνου απώλειες 60 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με το ΔΝΤ, κρίση αγορών διάρκειας 188 ημερών (χρηματιστηριακές συνεδριάσεις), πτώση κατά 56,8% και υποχώρηση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 5%, ενώ η ανεργία είχε ανά 4 εβδομάδες αυξητική τάση κατά 2,7 εκατομμύρια έως τη λήξη της καθίζησης των αγορών ύστερα από ένα εξάμηνο.

Η ΕΥΤΥΧΙΑ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΛΛΗΝΑΣ

Η παγκόσμια οικονομία, όπως άλλωστε και η Ιστορία, μας καταλαμβάνει συχνά εξ απίνης με ανατροπές που δύσκολα θα μπορούσε να προβλέψει και ο πλέον οξυδερκής οικονομικός αναλυτής. Η περίφημη παγκοσμιοποίηση, στην οποία επένδυσε τόσο ο πλανήτης στον 21ο αιώνα, αντί να δυναμώσει το αίσθημα ασφάλειας και σταθερότητας στις αγορές, αποδεικνύεται κινούμενη άμμος στην οποία κινδυνεύουν να βουλιάξουν από τη μια στιγμή στην άλλη κράτη και επιχειρήσεις-κολοσσοί.

Σύμφωνα με τη διεθνή εικόνα της Ελλάδας την τελευταία δεκαετία, θα περίμενε κανείς ότι το κύμα της πανδημίας θα χτυπούσε ολέθρια τη χώρα μας. Ωστόσο οι Έλληνες άντεξαν απροσδόκητα και δείχνουν να τα πηγαίνουν καλύτερα από τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής μας όχι μόνο στο επίπεδο της υγείας αλλά και στις οικονομικές προβλέψεις για τη μετά πανδημία εποχή.

Οι ωφέλειες που θα προκύψουν από την αναπροσαρμογή στην αγορά του μαύρου χρυσού όσο και οι ευοίωνες προβλέψεις για τον τουρισμό του φετινού καλοκαιριού –σε σχέση τουλάχιστον με τον ανταγωνισμό– μας δίνουν το δικαίωμα να χαμογελάμε. Τα μηνύματα ανάκαμψης ηχούν σίγουρα πιο αισιόδοξα στη χώρα μας από οπουδήποτε αλλού, με εξαίρεση ίσως τη Νότια Κορέα. Η Ελλάδα, έχοντας περάσει με επιτυχία τις εξετάσεις της πανδημίας, ετοιμάζεται να υποδεχθεί ένα καλοκαίρι που προκαλεί ανάμικτα συναισθήματα σε όλους τους λαούς της Γης.