Καταπατημένα ακίνητα: Ανοίγει η δυνατότητα εξαγοράς, βουνό τα δικαιολογητικά

Σειρά εγγράφων που σχετίζονται με τα στοιχεία του ακινήτου θα συνοδεύουν την αίτηση που θα αρχίσουν να υποβάλλουν όσοι επιθυμούν να εξαγοράσουν ακίνητα που καταγράφονται στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου αλλά κατέχουν για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Μεταξύ των στοιχείων που πρέπει να δηλωθούν το εάν είναι εντός σχεδίου, εάν είναι σε παραμεθόριο περιοχή, εάν υφίσταται δασική έκταση, η ύπαρξη τυχόν κτίσματος/αυθαίρετης κατασκευής ή νομιμοποίησης, το εμβαδόν κτίσματος, πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου την τελευταίας 5ετίας.

Η σχετική διαδικασία θα ξεκινήσει στις 30 Σεπτεμβρίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2025 για όσους έχουν ακίνητα στις περιφερειακές ενότητες Αιτωλοακαρνανίας, Αρκαδίας, Έβρου, Εύβοιας, Ηρακλείου, Ιωαννίνων, Καρδίτσας, Κέρκυρας, Λάρισας, Λασιθίου, Λέσβου, Μαγνησίας, Ξάνθης, Πιερίας, Ρεθύμνου, Σάμου, Τρικάλων, Φθιώτιδας, Χανίων, Χίου.

Σύμφωνα με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη, του Υφυπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Θάνου Πετραλιά και του Υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρη Παπαστεργίου, στις 31 Οκτωβρίου 2024 θα μπορούν να υποβάλλου αίτηση στην πλατφόρμα όσοι επιθυμούν να εξαγοράσουν καταπατημένα ακίνητα σε όλες οι υπόλοιπες περιφερειακές ενότητες. Η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων για τους νομούς αυτούς, λήγει στις 31 Οκτωβρίου 2025.

Η πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων

Οι αιτούντες μπορούν να μπουν για να υποβάλλουν αίτηση, κάνοντας χρήση κωδικών taxisnet. Η πρόσβαση γίνεται μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr) στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://aeda.apps.gov.gr.

Τα δικαιολογητικά

Οι αιτήσεις εξαγοράς και τα απαραίτητα δικαιολογητικά υποβάλλονται μέσω του συστήματος απευθείας στον Φορέα Υποδοχής δηλαδή τη Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας της Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Περιουσίας και Κοινωφελών Περιουσιών.

Στον ψηφιακό φάκελο της αίτησης περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, :

α) Αν η αίτηση υποβάλλεται από φυσικό πρόσωπο,

– το ονοματεπώνυμο του αιτούντος ή του νομίμου εκπροσώπου νομικού προσώπου, εάν ο αιτών είναι νομικό πρόσωπο,

– το πατρώνυμο,

– ο Α.Φ.Μ.,

– Στοιχεία διεύθυνσης κατοικίας, δηλαδή περιφερειακή ενότητα, οδός, αριθμός, ταχυδρομικός κώδικας, στοιχεία επικοινωνίας όπως διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αριθμός σταθερού τηλεφώνου και αριθμός κινητού τηλεφώνου.

β) Αν η αίτηση υποβάλλεται από νομικό πρόσωπο,

– τα προσωπικά στοιχεία του νομίμου εκπροσώπου του

γ) Στοιχεία του δημόσιου ακινήτου, δηλαδή : ο τύπος του ακινήτου, ΑΒΚ/ΑΚ/Αριθμός Τ.ΕΘ.Α., Κ.Α.Ε.Κ, η χωρική αρμοδιότητα, Ο.Τ.Α., Κ.Η.Δ., τα χαρακτηριστικά του ακινήτου (εάν είναι εντός σχεδίου, εάν είναι σε παραμεθόριο περιοχή, εάν υφίσταται δασική έκταση > 20%, η ύπαρξη τυχόν κτίσματος/αυθαίρετης κατασκευής ή νομιμοποίησης, εάν εμπίπτει σε περιοχή Natura/Ramsar/υδροβιότοπο, το είδος της έκτασης, η προς εξαγορά έκταση, το εμβαδόν κτίσματος, τα στοιχεία οικοδομικής άδειας (σε περίπτωση που υπάρχει), τοπογραφικό διάγραμμα με ενσωματωμένο απόσπασμα ορθοφωτοχάρτη και υπεύθυνη δήλωση μηχανικού,

δ) Στοιχεία που αφορούν την κατοχή ακινήτου, όπως τίτλοι και αποδεικτικά έγγραφα, πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου για τα τελευταία πέντε έτη που προηγούνται της υποβολής της αίτησης του ΕΝ.Φ.Ι.Α., δήλωση του ακινήτου στο έντυπο «Ε9» για τα πέντε (5) τουλάχιστον έτη που προηγούνται της υποβολής της αίτησης εξαγοράς

ε) πρόσθετα δικαιολογητικά, ιδίως για την απόδειξη κατοχής του δημόσιου ακινήτου.

Κατά τη διάρκεια συμπλήρωσης και επεξεργασίας της αίτησης υπάρχει η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης με την επιλογή «Αποθήκευση». Για την οριστική υποβολή της αίτησης υπάρχει η επιλογή «Υποβολή Αίτησης». Όταν η αίτηση υποβληθεί οριστικά δεν μπορεί να τροποποιηθεί από τους αιτούντες, σχετική δυνατότητα προβλέπεται μόνο κατόπιν αιτήματος από τις αρμόδιες Υπηρεσίες και Όργανα.

Μετά την οριστική υποβολή παρέχεται μέσω του Ο.Π.Σ. η δυνατότητα παρακολούθησης της αίτησης εξαγοράςσε κάθε στάδιο, στο οποίο μπορεί να βρίσκεται μέχρι την έγκριση ή την απόρριψή της.
Στην περίπτωση που η αίτηση εξαγοράς και τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά είναι πλήρη, προωθούνται από τη Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας στην αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία. Εάν διαπιστωθούν τυπικές ελλείψεις στα προβλεπόμενα δικαιολογητικά, ο φάκελος επιστρέφεται στον αιτούντα αυτόματα και ενημερώνεται μέσω μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για την συμπλήρωσή τους.
Προϋποθέσεις υποβολής αίτησης εξαγοράς

Βασική προϋπόθεση του δικαιώματος υποβολής αίτησης εξαγοράς, είναι η άσκηση από τον ίδιο τον αιτούντα ή τους δικαιοπαρόχους, επί δημοσίου ακινήτου, αδιαλείπτως κατοχή:

α) επί 30 τουλάχιστον έτη με τίτλο,

β) επί 40 τουλάχιστον έτη χωρίς τίτλο, εφόσον ο αιτών χρησιμοποιεί το ακίνητο ως την κύρια κατοικία του ή ως βοηθητικό χώρο αυτής ή για να ασκεί τουριστική, βιοτεχνική, βιομηχανική, εμπορική ή αγροτική δραστηριότητα,

γ) η δήλωση του ακινήτου στο έντυπο «Ε9» για τα 5 τουλάχιστον έτη που προηγούνται της αίτησης, προκειμένου να είναι σαφές ότι οι αιτούντες θεωρούσαν πως το ακίνητο είναι δικό τους.

Τι άλλο να προσέξετε

Υπενθυμίζεται ότι με την ψήφιση του ν.5113/2024 προβλέπεται, επίσης, ότι:

• Αίτηση μπορεί να υποβληθεί και για ακίνητα που δεν έχουν κτίσμα.
• Τίθεται δεκαήμερη προθεσμία για την ενημέρωση του αιτούντος σε περίπτωση που λείπουν δικαιολογητικά. Δεν ισχύει πλέον η απαίτηση για προσκομιδή αεροφωτογραφιών καθώς δεν εξετάζεται πλέον η ύπαρξη ή μη κτίσματος.
• Επεκτείνεται η δυνατότητα του Δημοσίου να αποφασίσει εξαίρεση από το δικαίωμα εξαγοράς για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Τα αρμόδια Υπουργεία θα προσδιορίσουν αιτιολογημένα τις περιοχές ή τα ακίνητα που πρέπει να εξαιρεθούν της διαδικασίας εξαγοράς.
• Επισπεύδεται η προθεσμία υποβολής της συναίνεσης της Εταιρείας Ακινήτων του Δημοσίου σε 2 μήνες από 3 μήνες, που προβλεπόταν αρχικά.

Διαμόρφωση τιμήματος εξαγοράς

Το τίμημα της εξαγοράς θα υπολογίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων και κοινωνικά κριτήρια (για ευπαθείς ομάδες, πολύτεκνους, άτομα με αναπηρία). Επιπρόσθετα, το τίμημα εξαγοράς σε ειδικές περιπτώσεις αμφισβήτησης της κυριότητας του δημοσίου ακινήτου διαμορφώνεται με έκπτωση:

50% για αιτούντα που έχει αναγνωρισθεί από πρωτοβάθμιο δικαστήριο ως κύριος του ακινήτου ή που έχει αναγραφεί ως κύριος στις πρώτες κτηματολογικές εγγραφές και έχει ασκηθεί αγωγή από το Δημόσιο ή δεν έχει παρέλθει η προθεσμία άσκησης αγωγής.
70% αν ο αιτών έχει ασκήσει ένδικο μέσο κατά δικαστικής απόφασης για την αναγνώριση της κυριότητας του ακινήτου έως τις 31/12/2022.

Ειδική πρόβλεψη υπάρχει για ακίνητο που καλύπτει τις στεγαστικές ανάγκες του αιτούντα ή του αρχικού δικαιοπαρόχου ως αποτέλεσμα μαζικής εγκατάστασης πληθυσμιακών ομάδων πριν το 1964. Σε αυτή την περίπτωση το τίμημα αντιστοιχεί στο 20% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.