Αντίστροφη μέτρηση για την επιστροφή των Εργατικών στην εξουσία στη Βρετανία

Στις 7 το πρωί (τοπική ώρα, 09:00 στην Ελλάδα) ανοίγουν οι κάλπες στο Ηνωμένο Βασίλειο για τη διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών. Δικαίωμα ψήφου έχουν περίπου 46 εκατομμύρια ψηφοφόροι, ενώ η διαδικασία θα ολοκληρωθεί στις 22:00 (τοπική ώρα, 00:00 στην Ελλάδα), όταν και αναμένεται το πρώτο exit poll που έχουν παραγγείλει από κοινού τα τηλεοπτικά δίκτυα BBC, ITV και Sky News.

Ύστερα από 14 χρόνια των Συντηρητικών στην εξουσία, όλες οι δημοσκοπήσεις -- εδώ και πολύ καιρό -- έδιναν ξεκάθαρο και σταθερό προβάδισμα έως και 20 μονάδων στους Εργατικούς του Κιρ Στάρμερ.

Η αύξηση του κόστους ζωής, το μεταναστευτικό, η υποβάθμιση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, η άνοδος της εγκληματικότητας κ.α. είναι ζητήματα για τα οποία οι πολίτες κατηγορούν τις κυβερνήσεις των Συντηρητικών πως δεν τα αντιμετώπισαν αποτελεσματικά.

Είναι τόσο μεγάλη η απογοήτευση του κόσμου που το κόμμα των Τόρις τις τελευταίες ημέρες της προεκλογικής εκστρατείας δεν αγωνιζόταν να διατηρηθεί στην εξουσία, αλλά για να κρατηθεί στη δεύτερη θέση. Χαρακτηριστικό είναι πως αρκετοί υποψήφιοι των Συντηρητικών αντί να παρουσιάζουν τις θέσεις τους, υπογράμμιζαν τους κινδύνους που εγκυμονεί το ενδεχόμενο «οι Εργατικοί να κερδίσουν με τεράστια αυτοδυναμία», όπως τουλάχιστον υποστήριζαν.

Οι Συντηρητικοί φαίνεται να χάνουν ψήφους που πάνε από τη μια στο ακροδεξιό κόμμα Reform UK του Νάιτζελ Φάρατζ και από την άλλη στους Φιλελεύθερους Δημοκράτες, οι οποίοι διεκδικούν με αξιώσεις να είναι την επόμενη μέρα η αξιωματική αντιπολίτευση.

Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση του YouGov για λογαριασμό του Sky News, οι Εργατικοί εκτιμάται ότι θα εκλέξουν 431 βουλευτές, οι Συντηρητικοί 102, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες 72, το Εθνικό Κόμμα Σκωτίας (SNP) 18 και το Reform UK 3.

Σήμερα εξάλλου, για πρώτη φορά από το 2005 και μετά, η δημοφιλής εφημερίδα Sun με πρωτοσέλιδο τίτλο «Είναι ώρα για αλλαγή» στηρίζει τους Εργατικούς. Είχαν προηγηθεί οι εφημερίδες Sunday Times και Financial Times.

Ήδη υψηλόβαθμα στελέχη των Συντηρητικών παραδέχονται ότι οι Εργατικοί θα σημειώσουν «σαρωτική νίκη» ενώ σύμφωνα με την εφημερίδα Guardian, o Ρίσι Σούνακ φέρεται να έχει πει σε στενούς του φίλους και συνεργάτες ότι φοβάται πως μπορεί να χάσει την έδρα του. Αν αυτό συμβεί, θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας που εν ενεργεία πρωθυπουργός δεν επανεκλέγεται βουλευτής.

Το εκλογικό σύστημα της Βρετανίας

Υπάρχουν 650 μονοεδρικές περιφέρειες όσες δηλαδή και οι έδρες στην Βουλή των Κοινοτήτων. Από αυτές οι 533 ανήκουν στην Αγγλία, οι 59 στη Σκωτία, οι 40 στην Ουαλία και οι 18 στη Βόρεια Ιρλανδία.

Βουλευτής εκλέγεται όποιος υποψήφιος πάρει έστω και μία ψήφο παραπάνω από τον δεύτερο στην εκλογική του περιφέρεια. Ουσιαστικά είναι σαν να διεξάγονται 650 διαφορετικές εκλογικές αναμετρήσεις. Γι' αυτό και τα ποσοστά που παίρνουν τα κόμματα στο σύνολο της επικράτειας συχνά δεν αντιπροσωπεύουν τον αριθμό των βουλευτών που εκλέγουν.

Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν οι εκλογές του 2015. Τότε το κόμμα UKIP, ενώ ήρθε τρίτο με ποσοστό 12,6%, κατάφερε να εκλέξει μόλις έναν βουλευτή. Αντιθέτως, το σκωτσέζικο κόμμα SNP, ενώ ποσοστιαία πήρε μόλις 4,7%, κέρδισε 56 έδρες. Αξίζει να σημειωθεί πως στις σημερινές εκλογές για πρώτη φορά έχουν αλλάξει τα γεωγραφικά όρια σε 584 περιφέρειες, ώστε να υπάρχει ισότιμη κατανομή πληθυσμού ανά περιφέρεια, περίπου 72.000 ψηφοφόρων.

Οι περισσότεροι βουλευτές εκπροσωπούν κάποιο πολιτικό κόμμα. Όποιο κόμμα συγκεντρώσει πάνω από 326 έδρες σχηματίζει κυβέρνηση και ο αρχηγός του γίνεται πρωθυπουργός.

Πρόκειται για ένα σύστημα που ενισχύει το δικομματισμό και ευνοεί τον σχηματισμό ισχυρών και αυτοδύναμων κυβερνήσεων. Σε περίπτωση όμως που δεν μπορεί να σχηματιστεί αυτοδύναμη κυβέρνηση, το πρώτο κόμμα αναζητεί συνεργασίες για τον σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού -- όπως έγινε το 2010 μεταξύ Συντηρητικών και Φιλελεύθερων Δημοκρατών -- ή σχηματίζεται κυβέρνηση μειοψηφίας με την στήριξη μικρότερων κομμάτων, όπως έγινε το 2017 μεταξύ των Συντηρητικών και του DUP.

Τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα αναμένονται τα ξημερώματα της Παρασκευής.