Πολύπλευρο πόκερ με Τουρκία στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ

Με τους Κυριάκο Μητσοτάκη και Ταγίπ Ερντογάν να κάθονται στο ίδιο τραπέζι για πρώτη φορά μετά την αναζωπύρωση της τουρκικής προκλητικότητας το τελευταίο διάστημα, τα βλέμματα όλων – εντός και εκτός συνόρων – είναι στραμμένα στη σημερινή Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, όπου θα τεθεί επί τάπητος και το ζήτημα της διεύρυνσης της Συμμαχίας.

Στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών, το μήνυμα της Αθήνας τα τελευταία 24ωρα είναι σαφές και κινείται στην κατεύθυνση ότι «τίποτα δεν θα μείνει αναπάντητο», όπως είπε χθες και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου.

Η ελληνική πλευρά μεταβαίνει στην ισπανική πρωτεύουσα έχοντας στις αποσκευές της το κείµενο συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που καλεί την Τουρκία να σταματήσει να εκτοξεύει απειλές κατά της Ελλάδας και να κινηθεί σε τροχιά αποκλιμάκωσης. Από την Αθήνα τα ζητήματα έχουν τεθεί στις ΗΠΑ, έχουν παρουσιαστεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, εν ολίγοις η συντριπτική πλειονότητα των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ είναι ήδη ενήμερη. Ως εκ τούτου, ο κ. Μητσοτάκης δεν πρόκειται να αναφερθεί πρώτος στην Αγκυρα και θα απαντήσει μόνο εάν προκληθεί.

Τα σχέδια της Αθήνας

Όπως αποκάλυψε η «Καθημερινή της Κυριακής», σε περίπτωση που τα πράγματα εξελιχθούν στη Μαδρίτη κατά τρόπο ο οποίος μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω εκτράχυνση της τουρκικής συμπεριφοράς, υπάρχει λεπτομερώς επεξεργασμένο σχέδιο αντίδρασης στο Αιγαίο, με τις Ενοπλες Δυνάμεις να βρίσκονται σε πλήρη ετοιμότητα για την υλοποίησή του.

Η Αθήνα προετοιμάζεται για δύο εναλλακτικά σενάρια αναφορικά με τις κινήσεις του Τούρκου προέδρου.

• Το πρώτο προβλέπει ότι ο κ. Ερντογάν θα προσέλθει ζητώντας ανταλλάγματα προκειμένου να μην «μπλοκάρει» τη διεύρυνση της Συμμαχίας με τη Σουηδία και τη Φινλανδία, «εντάσσοντας» στο σκεπτικό του και τις αβάσιμες αξιώσεις έναντι της Ελλάδας, όπως για παράδειγμα η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών. Σε μια τέτοια περίπτωση, είναι σαφές πως η ελληνική πλευρά δεν πρόκειται να μετακινηθεί κατ’ ελάχιστον από τις εθνικές θέσεις και η σύνοδος θα οδηγηθεί σε αδιέξοδο, το οποίο θα συμπαρασύρει βεβαίως και το κεντρικό θέμα συζήτησης, δηλαδή τη διεύρυνση.
• Το δεύτερο σενάριο είναι ο κ. Ερντογάν να επιχειρήσει να αξιοποιήσει το ΝΑΤΟ ως ντεκόρ προκειμένου να διατυπώσει τις γνωστές «κορώνες» της Αγκυρας με επίκεντρο τα νησιά, τη συνεκμετάλλευση των πόρων του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου και τον ισχυρισμό περί στήριξης από την Ελλάδα τρομοκρατικών οργανώσεων που δρουν στην Τουρκία ή το προσφυγικό.

Τότε, κατά περίπτωση, ο κ. Μητσοτάκης θα παραθέσει τα ελληνικά επιχειρήματα.

– Για την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, ο πρωθυπουργός θα κινηθεί με βάση το πλαίσιο της ελληνικής απαντητικής επιστολής της Αθήνας στον ΟΗΕ. Ωστόσο, υπάρχει και η ανάλογη προετοιμασία σε περίπτωση που μέχρι την Τετάρτη η Αγκυρα προχωρήσει και σε πρόσθετες κινήσεις διπλωματικής πίεσης, μέσω νέας ρηματικής διακοίνωσης προς τον ΟΗΕ, αυτή τη φορά με σκοπό να κατονομαστούν ένα προς ένα τα νησιά τα οποία η Τουρκία θεωρεί «ακαθορίστου κυριαρχίας». Από την Αθήνα περιμένουν αυτό το επόμενο βήμα της Αγκυρας και η νομική υπηρεσία του υπουργείου Εξωτερικών ήδη έχει επεξεργαστεί τη σχετική βεντάλια με απαντήσεις.

– Αναφορικά με την πρόταση για συνεκμετάλλευση, θα επισημανθεί ως όχημα για τη διευθέτηση του προβλήματος των θαλασσίων ζωνών η προσφυγή στη Χάγη, όπως κατ’ επανάληψη και σε βάθος πολλών χρόνων έχει προτείνει η ελληνική πλευρά.

– Σε σχέση με την τρομοκρατία θα επισημανθεί πως οι τουρκικοί ισχυρισμοί είναι παντελώς ανυπόστατοι και η Ελλάδα κινείται αυστηρά εντός του πλαισίου της Ε.Ε. Υπενθυμίζεται ότι πριν από λίγες ημέρες, στις αρχές Ιουνίου, ο πρέσβης της Ελλάδας στην Αγκυρα Χριστόδουλος Λάζαρης κλήθηκε στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, όπου του έγινε αυστηρό διάβημα με την κατηγορία ότι η Ελλάδα υποθάλπει την τρομοκρατία, αλλά και την πορεία που είχε γίνει τότε από Κούρδους προς την τουρκική πρεσβεία. Στην τουρκική αντίληψη των πραγμάτων, η πορεία των Κούρδων από μόνη της αποτελεί απόδειξη «υπόθαλψης» τρομοκρατίας από μέρους της Αθήνας.

Η Τουρκία ελπίζει σε συνάντηση Μπάιντεν – Ερντογάν

Όσον αφορά την τουρκική πλευρά, στην Άγκυρα άκουσαν με ικανοποίηση τις δηλώσεις του Τζέικ Σάλιβαν για την πιθανότητα να γίνει κάποια συνάντηση Ερντογάν – Μπάιντεν στο πλαίσιο της συνόδου του ΝΑΤΟ. Ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του προέδρου των ΗΠΑ άφησε ανοιχτό αυτό το ενδεχόμενο και πολιτικοί αναλυτές αναφέρουν πως ένα τέτοιο ραντεβού θα μπορούσε να βοηθήσει στην αλλαγή στάσης της Τουρκίας στο ζήτημα της ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, αλλά και στο να χαμηλώσουν οι τόνοι ρητορικής στα ελληνοτουρκικά.

Μια φωτογραφία με τον κ. Μπάιντεν, όπως και μια συνάντηση στο πλαίσιο της συνόδου, θεωρείται πως θα έδινε την εντύπωση της διατήρησης της ισορροπίας από την Ουάσιγκτον μεταξύ Αγκυρας και Αθήνας. Στην τουρκική πρωτεύουσα μέχρι και σήμερα θεωρούν πως οι ΗΠΑ λειτουργούν περισσότερο υπέρ των ελληνικών συμφερόντων και αυτό το έχουν εκφράσει πολλές φορές.

Χθες, πάντως, ο κ. Ερντογάν προανήγγειλε νέες έρευνες και γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, χωρίς ωστόσο να ορίσει και χρόνο. «Σε Αιγαίο και Αν. Μεσόγειο δεν διστάσαμε και δεν θα διστάσουμε να κάνουμε τα απαραίτητα βήματα για να υποστηρίξουμε τα δικαιώματά μας. Με τα τέσσερα γεωτρύπανα και τα δύο σεισμογραφικά μας σκάφη είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε τις δραστηριότητές μας σε Μαύρη Θάλασσα και Μεσόγειο, δίχως καμία διακοπή», δήλωσε μετά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου.

Στον φιλοκυβερνητικό Τύπο της Τουρκίας γράφεται πως στη σύνοδο του ΝΑΤΟ ανάμεσα στα θέματα που θα θέσει ο κ. Ερντογάν είναι κι αυτό της αποστρατιωτικοποίησης και της αμφισβήτησης της κυριαρχίας των ελληνικών νησιών. Ωστόσο, ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας, Ιμπραήμ Καλίν, χαμήλωσε τους τόνους και ξεκαθάρισε πως η τουρκική κυβέρνηση το θέτει μόνο στη νομική του βάση, δίχως να κάνει καμία αναφορά σε αμφισβήτηση κυριαρχίας.

Πάντως, ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας Φουάτ Οκτάι σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Milliyet τήρησε πιο σκληρή στάση και απείλησε την Ελλάδα εκφράζοντας την άποψη πως «τα νησιά θα αποστρατιωτικοποιηθούν· σε διαφορετική περίπτωση θα ξεκινήσει η αμφισβήτηση της κυριαρχίας τους. Ως Τουρκία θα το κάνουμε αυτό. Θα το αμφισβητήσουμε. Κι όπου φτάσει αυτή η αμφισβήτηση της κυριαρχίας».

​​​​​​Εν τω μεταξύ, εντύπωση προκάλεσε η επιθετική ρητορική του προέδρου του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος τόνισε πως όταν το κόμμα του αναλάβει τη διακυβέρνηση της Τουρκίας «θα τους δείξουμε (σ.σ. στους Ελληνες) το τι θα συμβεί με τα όπλα που βρίσκονται σε εκείνα τα νησιά».

Πρώτη συνάντηση Ερντογάν με ηγέτες Φινλανδίας – Σουηδίας

Αναφορικά με το ζήτημα της ένταξης Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, το τουρκικό βέτο εξακολουθεί να δημιουργεί σκιές στην ενδυναμωμένη, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ενότητα του ευρωατλαντικού στρατοπέδου.

Ο Γενς Στόλτενμπεργκ οργανώνει σήμερα στις Βρυξέλλες συνάντηση κορυφής Τουρκίας, Σουηδίας και Φινλανδίας, στην οποία θα συμμετάσχει και ο Ταγίπ Ερντογάν. Προηγουμένως, η Αγκυρα είχε υψώσει ακόμη ψηλότερα τον πήχυ των απαιτήσεών της, όπως προέκυψε από τηλεοπτική συνέντευξη του Ιμπραχίμ Καλίν.

Εκεί, ο υπ’ αριθμόν 1 σύμβουλος του Ερντογάν επέμεινε στην αξίωση της Τουρκίας να χαρακτηρίσουν οι δύο σκανδιναβικές χώρες «τρομοκρατικές» τις οργανώσεις των Κούρδων της βόρειας Συρίας, ζητώντας μάλιστα «αλλαγές στους νόμους και στα συντάγματα» των εν λόγω χωρών. Αναφορικά με το βασικό θέμα της συνόδου κορυφής, ο Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι το ΝΑΤΟ θα αυξήσει τις δυνάμεις του που βρίσκονται σε αυξημένη επιφυλακή από 40.000 που είναι σήμερα σε 300.000, με βασικό στόχο την ανάσχεση της Ρωσίας.

Παράλληλα, αναμένεται να αποφασιστεί η ενίσχυση των δυνάμεων του ΝΑΤΟ στα ανατολικά σύνορα της Συμμαχίας και ιδίως στις Βαλτικές Χώρες σε επίπεδο ταξιαρχίας. «Συνολικά, πρόκειται για τη μεγαλύτερη αναμόρφωση του αποτρεπτικού μας δυναμικού από τα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου», επισήμανε ο Γενς Στόλτενμπεργκ.

Οι αλλαγές θα έχουν την αντανάκλασή τους και στο νέο στρατηγικό δόγμα της Συμμαχίας, όπου η Ρωσία, από «στρατηγικός εταίρος» που χαρακτηριζόταν μέχρι σήμερα, θα αναγορευτεί στην «πιο άμεση και ευθεία απειλή». Το νέο δόγμα θα κάνει για πρώτη φορά μνεία στην Κίνα, με αναφορά στις «προκλήσεις» που θέτει η ηγεσία της για την ασφάλεια, τα συμφέροντα και τις αξίες των χωρών – μελών του ΝΑΤΟ.

πηγή: «Κ»